Cảm nhận về nhân vật bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt hay

Vợ nhặt là một trong những tác phẩm sở hữu trị giá hiện thực cao, phản ánh trung thực, sâu sắc trị giá của cuộc sống lúc bấy giờ. Mỗi nhân vật là biểu tượng cho một kiểu người trong xã hội lúc ngày nay. Bà Cụ Tứ là đại diện cho hình ảnh người mẹ tảo tần, chăm lo cho con chiếc. Để làm rõ hơn về vấn đề này, bài viết dưới đây chúng tôi sẽ sản xuất tới cho những bạn những bài mẫu cảm nhận về nhân vật bà cụ Tứ.

1. Dàn ý cảm nhận về nhân vật Bà cụ Tứ:

Mở bài: Giới thiệu về tác giả và tác phẩm, nhân vật về bà cụ Tứ

Thân bài:

Ngoại hình và ngoại hình sống:

Ngoại hình: Dáng người yểu điệu “khụ khụ”, “lẩm bẩm gì đó trong mồm”

Hoàn cảnh sống: là cư dân trong xóm, cùng chung sống trong một ngôi nhà tối tăm, “lép vế trong vườn cây cỏ dại um tùm”.

Diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ:

Trước nhất là sự bất thần, “quay sang nhìn mình bảo ko hiểu”

Thể hiện qua một loạt thắc mắc liên tục của bà Tú trong một đoạn văn rất ngắn

Những thắc mắc đó của bà Tú ko phải để tìm câu trả lời mà hơn hết là để đãi đằng sự ngạc nhiên tột độ của bà.

Bà ngạc nhiên ko phải vì chưa hiểu rõ chuyện gì đang xảy ra mà vì mọi chuyện diễn ra quá nhanh, quá đột ngột, việc Tràng đã sở hữu vợ ở một nơi xa khiến cho bà ko thể tin đó là sự thực.

Từ chỗ bỡ ngỡ “làm như ko hiểu”, bà lão dần hiểu ra và “lòng người mẹ nghèo cũng hiểu ra nhiều điều”

Tấm lòng người mẹ đó “vừa xót xa vừa thương cho số phận của con mình”: câu văn bỏ ngỏ nhưng lại mở ra trong lòng người đọc biết bao nỗi niềm, biết bao vương vít, biết bao hoang mang, rối bời trong lòng người mẹ đó.

Mẹ khóc: nước mắt thương con, lo lắng cho con, tủi thân vì chưa làm tròn trách nhiệm, nghĩa vụ người mẹ nhưng đồng thời cũng là nước mắt, tiếng khóc của niềm vui, hạnh phúc lúc con trai sở hữu vợ.

Bà Tứ mở lòng, vui vẻ đón con dâu với tấm lòng yêu thương, thông cảm:

Cô dịu dàng nói với “cô dâu mới”

Bà Tứ ko chọn cách nhìn của mẹ chồng dành cho con dâu mà chọn cách nhìn của những người cùng hoàn cảnh, số phận để hiểu và thông cảm. Điều đó đã cho thấy bà Tứ ko chỉ là người rất mực thương con mà còn sở hữu tấm lòng nhân hậu, thương người nghèo.

Tâm trạng Tứ thay đổi, vui vẻ và rạng rỡ hơn vào sáng hôm sau:

Cảm thấy nhẹ nhõm và sảng khoái hơn.

Bữa cơm trong ngày trông sở hữu vẻ khem khổ, chỉ sở hữu “mớ rau rối và đĩa cháo muối” nhưng xem ra cả nhà ăn rất ngon lành và vui vẻ.

Trong bữa cơm sớm, “bà nói về những câu chuyện vui, hạnh phúc trong tương lai”: bà cụ Tứ đã gieo vào lòng cháu sự lạc quan, yêu đời, ham sống và niềm tin vào một ngày mai tươi sáng, tươi đẹp.

Nghệ thuât: Nghệ thuật khắc họa nhân vật

Kết bài: Tìm hiểu lại trị giá nội dung và trị giá nghệ thuật.

2. Bài mẫu Một cảm nhận về nhân vật bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt:

Sở dĩ người đọc “cuốn” lúc đọc tác phẩm của Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng, Nguyễn Công Hoan, Nam Cao, Kim Lân… là vì họ viết quá hay, quá sách, quá đời và “Vợ nhặt” cũng vậy. Mỗi lúc đọc một trang, tôi sở hữu cảm giác như mình đang sống cùng nhân vật, cùng nhân vật trải qua những niềm vui, hạnh phúc và cả những đau thương, thảm kịch. Đọc truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân, nhân vật bà cụ Tứ hiện lên như một tấm gương về người phụ nữ tuy sống trong hoàn cảnh khốn cùng nhưng lại sở hữu tình yêu thương con vô bờ bến.

Kim Lân Kim Lân (1/8/1920 – 20/7/2007) tên thật là Nguyễn Văn Tài, sinh tại làng Phù Lưu, xã Tân Hồng, quận Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Văn Kim Lân mang đậm dấu ấn tư nhân. Kim Lân đặc trưng thành công trong việc tái tạo ko khí quạnh hiu, thê lương của nông thôn Việt Nam và cuộc sống lao động vất vả của người nông dân thời bấy giờ. Những tác phẩm tiêu biểu của Kim Lân “Làng” (1948), “Vợ nhặt” (in trong tập truyện ngắn “Con chó xấu” năm 1962)…

Truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân lấy bối cảnh là nạn đói kinh khủng năm 1945. Nói về tác phẩm, Kim Lân viết: “Lúc viết về chiếc đói, người ta thường viết về chiếc nghèo đói, thảm cảnh. Lúc viết về những con người trong năm đói người ta thường nghĩ tới những người chỉ nghĩ tới chiếc chết. Tôi muốn viết một truyện ngắn với một ý khác Trong hoàn cảnh ngang trái, dù kế cận chiếc chết nhưng những con người này ko hề nghĩ tới họ vẫn muốn sống, vẫn hướng tới cuộc sống, vẫn kỳ vọng, tin tưởng vào tương lai. Họ vẫn muốn sống, sống để làm người”. Nhân vật bà cụ Tứ là tiêu biểu cho “những con người đó”.

Trước hết, nhân vật bà cụ Tứ hiện lên là một người phụ nữ tuy nghèo nhưng dù đã cao tuổi vẫn phải bươn chải kiếm sống. Ta sở hữu thể nhìn thấy điều này qua một vài chi tiết rất nhỏ: “Từ lùm tre, bà cụ đi vào. Tính nó vẫn thế, vừa đi vừa lẩm bẩm gì đó trong mồm…”. Hình ảnh bà cụ Tứ khiến cho người đọc sở hữu cảm giác như một bà lão sở hữu ngoại hình nhỏ bé, ko còn nhanh nhẹn, những bước chân chậm chạp, vất vả bước ra từ trong bóng tối. Giữa ko gian xóm trọ tồi tàn, người người “tối tăm” vì đói khát, ko khí “khốc lên mùi ẩm ướt của rác thải và mùi xác chết đói” cùng hưởng với tiếng “lẩm thiên vị toán” khiến cho chúng tôi sợ hãi. Còn gì sở hữu thể tính toán được trong cảnh “ko còn gì để mất” này? Vì thế, bà cụ Tứ đã bước tới để mang cả “bầu trời” thê lương vào lòng.

Tiếp đó, Kim Lân còn xây dựng nhân vật bà cụ Tứ giàu lòng yêu thương, đức hi sinh, luôn mong ước sở hữu được cuộc sống hạnh phúc đủ đầy. Bà Tứ là một người mẹ luôn biết cách thấu hiểu cho con trai – cu Tràng, hết lòng mong con hạnh phúc. Điều này được thể hiện rõ qua diễn biến tâm lí của bà cụ Tứ xuyên suốt câu chuyện. Lúc đầu thấy anh Tràng chở một phụ nữ về, cụ Tứ “ú ớ”, “ngỡ ngàng”. Rồi bất thần hơn nữa, lúc người phụ nữ kia “chào bà bằng u”. Đã sống hơn nửa đời người, bà Tứ nhịn nhường như dần hiểu ra mọi chuyện, hai mắt híp lại. Một thắc mắc to hiện lên trong đầu bà Tứ: giữa nạn đói kinh khủng này, ăn ko đủ no thì làm sao sống nổi? Bà hiểu tất cả, hiểu khát khao sở hữu một mái ấm gia đình nhưng thực tế phũ phàng ko cho Tràng thời cơ sở hữu một đám cưới tươm tất như bao người. Của hồi môn là vài bát bánh đúc, vợ là người phụ nữ “nhặt” được, thế nhưng, sau một hồi đắn đo, bà Tứ cũng “vui lòng” nhận. Đó chẳng phải là minh chứng cho khát vọng hạnh phúc gia đình của bà cụ hay sao? Bà Tứ ko chỉ thương con mà còn là người giàu lòng nhân ái, thương người cùng tình cảnh. Bà chấp nhận một người phụ nữ xa lạ làm con dâu dù “ko biết những con sở hữu nuôi được nhau ko”.

Cuối cùng, bà Tứ cũng là một người lạc quan, tin tưởng vào một tương lai tươi sáng. Khuông cảnh sáng hôm sau rực rỡ với ánh nắng vàng xua tan mọi u ám, chết chóc. Cả nhà cùng nhau tu sửa nhà cửa, dọn vườn, quét sân. Trong bữa cơm ngày đói, mâm cháo cám “đắng lòng” mừng con dâu mới đã phơi bày thực trạng “đói ăn” ngay trước mắt tôi”. Ba con người, ba mảnh đời. Một kẻ ngốc. Người ham rẻ bị “rước” về. Một bà lão “sắp đất xa trời”. Tuy nhiên, họ say sưa nói về tương lai. Bà Tứ hào hứng kể những dự kiến sắp tới.

Tương tự, qua nhân vật bà cụ Tứ, Kim Lân đã thể hiện những khát vọng, ước mơ cao đẹp của mình, qua đó đãi đằng sự trân trọng những phẩm chất tốt đẹp ở con người. Đó cũng là sự thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn. Một lần nữa, Nam Cao đã thành công trong việc xây dựng diễn biến tâm lí nhân vật một cách sinh động, trung thực, thể hiện phong cách văn học độc đáo của riêng ông.

Tôi chợt nhớ tới câu nói trong tác phẩm Cố quốc của Lỗ Tấn: “Trên đời này ko sở hữu con đường nào. Người đi mãi sẽ thành đường” Cũng đi trên “con đường mòn” phê phán hiện thực, viết về những tài năng của những người nông dân như Nam Cao, Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan… nhưng Kim Lân lại những nét độc đáo riêng.

3. Bài mẫu 2 cảm nhận về nhân vật bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt:

Thành công của truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân trước hết là việc khắc họa đậm nét những nhân vật tiêu biểu: Tràng, bà cụ Tứ, người “vợ nhặt”. Tác phẩm là khúc ca thấm đẫm tình người, trong hoàn cảnh khốn cùng nhất, con người vẫn cõng nhau, dắt nhau tiến về phía trước. Ko phải là con người Tràng hay “cô vợ nhặt”, mà chính hình ảnh người mẹ và bà cụ Tứ mới để lại nhiều ấn tượng nhất trong lòng người đọc về tấm lòng người mẹ, tình người, tình yêu thương trong cuộc sống.

Kim Lân là nhà văn xuất thân từ tầng lớp bình dân. Ước mong trở thành họa sĩ nhưng vì nhà nghèo ko sở hữu tiền ăn học nên anh tới với văn học như một cơ duyên. Chính cuộc sống nghèo khổ đã giúp Kim Lân sở hữu chiếc nhìn đầy nước mắt và đồng cảm với những mảnh đời nhọc nhằn. Ông đã xây dựng thành người lao động vật mẹ con cụ Tứ, một người mẹ nghèo trên bối cảnh nạn đói kinh khủng năm Đinh Dậu. Khó sở hữu thể hình dung truyện ngắn Vợ nhặt lại ko sở hữu nhân vật người mẹ này.

Nhân vật bà cụ Tứ xuất hiện ở nửa sau của truyện. Dưới ngòi bút của nhà văn, người mẹ đó đã gánh một thế cục vất vả. Nghèo đói hủy hoại hình thức, dung mạo của bà. Kim Lân đã sử dụng những chi tiết ấn tượng để miêu tả ngoại hình nhân vật. Nhà văn để Tràng chờ mẹ với tâm trạng sốt ruột, sốt ruột. Người con trai nơm nớp chờ mẹ về vì lo lắng, sợ hãi vì tự nguyện lấy người phụ nữ đó làm vợ – điều mà trước đây anh ko hề nghĩ tới. Cũng như Tràng, hẳn người đọc đang hồi hộp, mong chờ sự xuất hiện của người mẹ. Kim Lân ko miêu tả nhiều, chỉ vài câu: “Trong ngõ sở hữu tiếng người ho khù khụ, một bà già từ ngoài rặng tre ko vào. “Bà già vừa đi vừa lẩm bẩm trong mồm” là đủ để nhân vật nhanh chóng đi vào tâm trí người đọc.

Từ “liêu xiêu” gợi hình ảnh một bà già yếu ớt, chắc đã lòm khòm. Đồng thời cũng đánh thức trong lòng người đọc bao niềm thương cảm. Người mẹ đó đã ko ngừng trằn trọc cho tới già, chưa bao giờ yên tâm qua dáng vẻ “vừa đi vừa nhẩm tính”. Cuộc sống mưu sinh vất vả hiện lên qua dáng đi, đậm nét trên gương mặt “quạnh hiu” của bà. Suốt thế cục lăn lộn kiếm chiếc ăn, bà cụ Từ chưa bao giờ thoát khỏi nỗi lo sợ chiếc nghèo. Vì vậy, trước cảnh con trai “nhặt” vợ lúc đói, người mẹ lại một lần nữa đau xót nghĩ về thế cục mình “Bà già nghĩ về thế cục dài đằng đẵng của mình”.

Bà cụ Tứ là người mẹ giàu đức hi sinh, vị tha và rất bao dung. Qua tác phẩm Vợ nhặt, nhà văn Kim Lân đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc với một tình huống ngang trái và cảm động: Tràng “nhặt” vợ vào nạn đói kinh khủng. Chiếc hay của nhà văn là ở chỗ trong những hoàn cảnh tương tự phẩm giá con người được bộc lộ rõ nhất. Nhân vật người mẹ trong tác phẩm thể hiện điều đó. Trước cảnh con trai đưa phụ nữ về đồng nghĩa với việc sở hữu thêm mồm ăn trong “tối đói”, người mẹ già đó đã chấp nhận cảnh phụ nữ đói khổ, bỏ qua những thứ cần thiết nhất lúc này cưới vợ cho con. Bà sở hữu tấm lòng nhân hậu lúc vượt qua nỗi sợ hãi đói rét để cưu mang, chăm sóc, thương xót “vợ nhặt” với suy nghĩ “Người ta phải qua bước gieo neo, đói khổ này mới tới được với con chiếc mình”.

Mẹ chồng nhìn con dâu mà xót xa, thương hại. Với tình yêu thương của mình, bà xua đi tự ti của con dâu bằng câu nói: “Thôi thì sở hữu duyên với nhau, mẹ cũng mừng”. Mừng lòng chứ ko vui, bà Tứ tử tế ở chữ đó, Kim Lân thâm thúy cũng ở chữ đó.

Người mẹ nghèo trong tác phẩm ko vì chiếc đói, sự khốn cùng của cuộc sống xa xứ kiếm ăn mà chai đá tâm hồn, thờ ơ, vô cảm trước hoàn cảnh khó khăn của người khác. Bà nói với cô con dâu mới bằng một giọng “thân tình” rằng bà thiệt thà lúc mời người phụ nữ tội nghiệp đồng hành với con trai mình: “Con ngồi đi. Con ngồi đây cho đỡ mỏi chân”. Đọc tới đây, hẳn người đọc vừa rưng rưng nước mắt vừa cảm phục trước tấm lòng nhân hậu của người mẹ trong câu chuyện. Đồng thời ta cảm nhận được sự rét mướt của tình người bởi trong đói khổ tang thương, những người nghèo khổ vẫn giang rộng vòng tay, đùm bọc, yêu thương nhau. Vì vậy, trị giá nhân đạo của tác phẩm được thể hiện rõ nét ở nhân vật này.

Kế bên tình yêu thương dành cho những người cùng tình cảnh, bà Tứ hiện lên như một người mẹ với tình thương con vô bờ bến. Người con lấy vợ vào thời đói kém, người chết đói “như ngả rạ” đã tác động mạnh tới tâm lý người mẹ. Bà Tứ sở hữu nhiều xúc cảm lộn lạo, bà mừng vì con sở hữu vợ nhưng lại buồn lo “Biết chúng sở hữu nuôi nhau sở hữu qua nổi cơn đói khát này ko”. Hơn nữa, nỗi niềm của người mẹ cả đời ko lo được cho con cũng đầy uất ức: “Thôi thì phận làm mẹ, mẹ ko nuôi được con…”. Người đọc nhận thấy sự thay đổi của người mẹ vào sáng hôm sau. Ko còn vẻ mặt ủ rũ, ủ rũ mà thay vào đó là một “vẻ thư thái, tươi tỉnh khác hẳn ngày thường” “rạng rỡ hơn hẳn”, vượt qua cả sự mỏi mệt là hoạt động sôi nổi: quét dọn, quét tước nhà cửa”.

Người mẹ đó luôn sở hữu một niềm tin vững chắc. Mẹ là người mẹ sắp đất xa trời. Thấp người mẹ muốn gieo vào lòng con trai và con dâu niềm tin vào sự thay đổi, vào cuộc sống vĩnh cửu? Cũng trong buổi sáng, bà lão nấu một nồi chè đãi cô dâu mới. Phong thái vui vẻ, lịch sự và hành động vừa gây xúc động vừa tươi cười của bà thật đáng trân trọng và cảm động làm sao.

Tình mẹ được Kim Lân thể hiện đầy đủ và tinh tế qua những từ ngữ đó. Thấp cô đang vội níu kéo chiếc hạnh phúc mỏng manh mà cô cảm thấy đã mất đi trước thực tiễn đói khát? Sở hữu thể thấy, mọi suy nghĩ và hành động của bà Tứ đều xuất phát từ lòng thương con vô bờ bến. Người mẹ già ít nghĩ về mình. Mẹ lo lắng, yêu thương, mang nặng đẻ đau, lo lắng cho con chiếc. Sự hy sinh của cô đó thật tuyệt vời.

Nhân vật bà cụ Tứ trong truyện ngắn Vợ Nhặt của Kim Lân ko chỉ là một người mẹ sở hữu trái tim nhân hậu mà còn là người sắc sảo, từng trải và hiểu chuyện. Bà ngạc nhiên, “ngỡ ngàng” trước thái độ vội vàng, trịnh trọng của con trai và càng ngạc nhiên hơn lúc sở hữu một người phụ nữ trong nhà chào bà “U tới rồi”. Biết bao đồn đoán khiến cho người mẹ băn khoăn, trằn trọc, điều mà bà chưa bao giờ dám nghĩ tới – con trai mình đã sở hữu vợ, lại tới vào lúc bà ko ngờ nhất. Vì thế, bà Tứ đi hết ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác. Đấy vậy mà chỉ nghe con trai nói “Nhà nó mới về làm bạn với con đấy! Sở hữu duyên thì sống với nhau.

Chỉ là duyên số…”, người mẹ” cúi đầu lặng lẽ. Bà lão đã hiểu. Tấm lòng của người mẹ tội nghiệp đó còn nhiều điều thấu hiểu”. Chiếc cúi đầu yên lặng của bà cụ Tứ chất chứa bao uẩn khúc mà bà đã đoán ra. Bà ko hỏi con về những điều mà Tràng trốn tránh, ko dám nói và người phụ nữ xa lạ đó ngượng ngùng, xấu hổ. Rút kinh nghiệm, người mẹ ko tìm hiểu nhưng đã thấy, đã nghe và hiểu những uẩn khúc trong câu chuyện “nhặt” vợ để con trai bớt căng thẳng và người phụ nữ đi theo con trai ko bị tổn thương .Cách cư xử của bà Tứ vừa thông minh vừa vô cùng nhân ái.

Kim Lân xây dựng nhân vật người mẹ trong tác phẩm với tình huống truyện độc đáo. Việc Tràng dẫn vợ “nhặt” về nhà giữa cảnh người chết như ngả rạ vì đói đã tác động mạnh tới tâm lí nhân vật người mẹ. Những xúc cảm vui, buồn, lo lắng, ngậm ngùi… đan xen trong lòng người mẹ. Nhờ sở hữu tình huống truyện mà tâm lí nhân vật được thể hiện tự nhiên, sinh động. Vì vậy, hình ảnh người mẹ nhân hậu đọng lại trong kí ức và để lại ấn tượng khó phai trong lòng người đọc.

Để miêu tả tâm lí nhân vật, nhà văn cũng sử dụng giải pháp tường thuật theo thứ bậc ba của người kể ẩn cùng lời kể theo giọng nhân vật (lời kể nửa trực tiếp) “Quái, sao lại sở hữu thằng phụ nữ nào trong đó? Người phụ nữ nào lại đứng đầu giường con trai mình như thế?Sao lại chào bằng u?…”. Những tâm tư thầm kín của bà cụ Tứ đã thể hiện sự tinh tế của nhà văn trong việc khắc họa phẩm chất của nhân vật. Tìm hiểu nhân vật này khó sở hữu thể bỏ qua những đoạn độc thoại nội tâm cảm động tương tự.

Mặt khác, trong sáng tác truyện ngắn Kim Lân luôn coi trọng chi tiết. Miêu tả nhân vật mẹ con cụ Tứ, nhà văn đã thông minh nên những chi tiết đắt giá như: chi tiết ngoại hình nhân vật, chi tiết nụ cười chua chát, giọt nước mắt hạnh phúc, chi tiết ấm trà. Chính những chi tiết này đã gây ấn tượng mạnh và để lại dư ba êm dịu, khơi gợi trong lòng người đọc sự đồng cảm, kính trọng.

Gánh nặng thế cục là một chủ đề to trong những tác phẩm văn học của nhân loại nói chung và của nền văn học Việt Nam nói riêng. Trong cảnh chung của thế cục còn nhiều vất vả vì toan lo mưu sinh, nhân vật người mẹ của nhà văn Việt Nam hiện đại đã gợi cho người đọc nhiều thương cảm. Số phận của họ bao lam lũ của kiếp người và của phận phụ nữ. Tất cả những điều đó được thể hiện rõ nét qua hình ảnh người mẹ hiền – bà Tứ.

Nhân vật bà cụ Tứ mang trong mình những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam: giàu đức hi sinh, vị tha, cao đẹp trong tình mẫu tử, trí tuệ… Lúc miêu tả, khám phá và tôn vinh những vẻ đẹp đó của nhân vật mẹ, tác giả, nhà văn đã đưa tới tác phẩm sở hữu trị giá nhân đạo sâu sắc, gợi lên trong lòng người đọc những rung cảm. Tuy nhiên, văn học ko bao giờ chấp nhận lối mòn, mọi sự lặp lại (của người khác hay của mình) đều dẫn tới con đường chết cho nghệ thuật. Hiểu được điều đó, Kim Lân đã sở hữu những khám phá riêng ở hình ảnh người mẹ. Bà cụ Tứ trong truyện ngắn của Kim Lân được đặt trong bối cảnh nạn đói năm 1945. Từ đó, nhà văn đã làm vượt bậc chủ đề “Kẻ đói ko nghĩ tới chết mà chỉ nghĩ tới sống”. Lòng nhân hậu, tình mẫu tử cao đẹp, sức sống diệu kỳ và niềm tin mãnh liệt vào cuộc sống của những nhân vật chính là tình người rét mướt mà nhà văn muốn gửi gắm tới người đọc.

4. Bài mẫu 3 cảm nhận về nhân vật bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt:

Truyện ngắn Nhặt Vợ của Kim Lân được sáng tác sau Cách mệnh tháng Tám nhưng lại lấy bối cảnh là nạn đói năm 1945. Trong hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, nhà văn đã toát lên một tấm lòng yêu thương, quan tâm nhau và hạnh phúc của những người khổ đau. Vẻ đẹp nhân văn đó được tác giả xây dựng thành công qua hình tượng nhân vật “bà cụ Tứ” – mẹ Tràng.

Bà cụ Tứ trước hết là một người mẹ nghèo, già yếu với “chiếc lưng dài”, đôi mắt tương đối “lem luốc”, khuôn mặt ủ rũ, buồn bã. bước đi vội vã”, “vội vàng:”, “khen” cũng cho thấy người đó đã già và ko còn khỏe mạnh. Ko những thế, người phụ nữ đó còn bị đặt vào hoàn cảnh nghèo túng mà theo bà là “sống khổ mãi”.

Trong tác phẩm, bà cụ Tứ chỉ xuất hiện ở đoạn giữa truyện lúc anh Tràng nhặt được vợ nhưng nhân vật này vẫn thu hút sự chú ý của người đọc bởi vẻ đẹp tâm hồn và tư cách.

Trong người mẹ già đói khổ đó sở hữu một tình yêu thương con sâu sắc. Bà thương con “cảm thấy người nào đó xót xa cho số phận của con mình”. Hai dòng nước mắt chảy dài giữa đôi mắt mỏi mệt. Bà sớm trằn trọc về cuộc sống sau này của con trai: “Ko biết sở hữu nuôi được nhau qua cơn đói này ko”. Bà cũng sở hữu tình cảm với cô con dâu mới. Bà nhìn con mà nghĩ: “Người ta nghèo tới thế mới phải đi qua con đường gian khổ tương tự, mà con mình mới lấy được vợ”. Đó là tấm lòng của người mẹ ko khinh thường mà thông cảm, thấu hiểu hoàn cảnh của con dâu, thậm chí bà còn cho rằng sở hữu con dâu mới là phúc cho con trai và cả nhà. Điều đó chứng tỏ bà Tú rất hiểu mình, hiểu người. Tình yêu thương còn được thể hiện qua lời bà lão dành cho những con: “Vợ chồng bảo nhau làm ăn, biết đâu lại nên người. Ba đời biết người nào giàu, người nào khó?”. Cô nói với con trai mình bằng lời của một người từng trải – vừa lo lắng, vừa yêu thương, vừa động viên tôi bằng câu triết lý dân gian “người nào giàu người nào khó ba đời”, hướng con tới tương lai tươi sáng”. Năm nay đói nhưng sở hữu tấm lòng của người mẹ, tuy nghèo nhưng hết lòng thương con nên đám cưới ko nghi lễ của đôi vợ chồng trẻ tràn ngập tình thương và sự lo lắng của người mẹ nghèo.

Nhân vật bà cụ Tứ được đặt trong một hoàn cảnh khó khăn, qua đó ta thấy được ý thức lạc quan của người mẹ già yếu sắp đất xa trời nhưng luôn hướng tới tương lai được thể hiện qua hành động và lời nói của bà nói. Bà tin vào triết lý dân gian: người nào giàu, người nào khó ba đời – lạc quan về một ngày mai tươi sáng. Bà đồng ý lúc thấy Tràng thắp đèn dù biết hồi đó dầu mỏ đắt lắm, dù là xa xỉ. Nếu quan tâm, chúng ta sẽ thấy bà lão “sắp đất xa trời” này là người nói về tương lai của người lao động mà còn là ước mơ về một cuộc sống tươi sáng hơn của những đứa trẻ, bà lão trông cũng “tươi tỉnh khác hẳn ngày thường”. Sáng hôm sau, bà lão quét dọn nhà cửa, đó là một thói quen hàng ngày, nhưng trong hoàn cảnh này, hành động lau dọn khiến cho ngôi nhà trông sạch sẽ hơn như thể bà muốn tự mình quét nó trong bóng tối của ngày cũ và mong chờ những điều tươi sáng hơn. Và hình ảnh người mẹ già tươi cười: “Cháo ngon lắm Làng ta làm gì sở hữu cám mà ăn”, cứ quanh quẩn, sợ hãi tâm trí người đọc. Sự lạc quan ko những ko mất đi mà còn trở nên mạnh mẽ hơn trong mưa nắng của thế cục. Buổi sáng trước nhất đón dâu mới, chiếc bát cháo cám “chát chát, nghẹn đắng trong mồm” nhưng ngọt ngào trong lòng, ngọt ngào bởi tấm lòng của người mẹ nghèo đang quyết tâm xua tan bầu ko khí u ám bằng một thái độ lạc quan, tươi sáng đã động viên em quyết tâm vượt qua hoàn cảnh, nhưng sự thực là vị đắng của cháo cám và tiếng xấu xa của bọn đẩy thuế đã ko làm niềm vui nhỏ nhoi của người dân nghèo chứa cánh.

Bằng tài năng và sự đồng cảm sâu sắc, Kim Lân đã dựng nên “hình ảnh trung thực và cảm động về người mẹ nông dân nghèo khổ trong nạn đói kinh khủng năm 1945”. Bằng tài năng, cùng tình cảm thiết tha với tấm lòng người mẹ nghèo, Kim Lân đã khắc họa nhân vật vừa sinh động, trung thực, vừa gây xúc động, day dứt với người đọc. Chính hành động, lời nói, nụ cười trên gương mặt u ám của bà đã làm bừng sáng câu chuyện sau bóng tối, bế tắc của cuộc sống nghèo túng. Ý nghĩa nhân văn mà nhà văn muốn gửi gắm qua nhân vật này là con người dù bị đặt vào hoàn cảnh ngang trái, kế cận chiếc chết nhưng vẫn ko đánh mất đi trị giá ý thức và phẩm chất tốt đẹp: lòng yêu thương con chiếc, con người và thái độ lạc quan hi vọng vào một tương lai tươi sáng dù chỉ là một tia hi vọng mỏng manh. Kim Lân đã phát hiện và thể hiện thành công điều đó ở nhân vật bà cụ Tứ.

5. Bài mẫu 4 cảm nhận về nhân vật bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt:

Kim Lân là nhà văn chuyên viết về đề tài nông thôn. Sáng tác của ông phản ánh trung thực, cảm động đời sống của người dân quê mà ông hiểu sâu sắc về hoàn cảnh, tâm lý của họ. Một trong những sáng tác xuất sắc của Kim Lân là truyện ngắn Vợ Nhất. Tác phẩm vừa là bức tranh hiện thực về nạn đói kinh khủng, vừa là lời ca tụng sức sống và niềm tin yêu của người dân Việt Nam. Truyện ngắn “Vợ nhặt” đã tạo nên một tình huống độc đáo: Tràng nghèo, xấu xí, cô độc bỗng tìm thấy vợ giữa nạn đói kinh khủng. Những tình huống dở khóc, dở cười, vui mà nghèo, vui mà buồn đã tô đậm tâm trạng của những nhân vật trong truyện, trong đó sở hữu tâm trạng của bà cụ Tứ – người mẹ nghèo nhưng nhân hậu, rộng lượng.

Trong một truyện ngắn của mình, nhà văn Kim Lân đã kể: “Nạn đói năm 1945 thật kinh khủng. Nhiều gia đình chết đói rồi ly tán dần. Tôi đã tận mắt chứng kiến cảnh người chết đói tản mát khắp nơi. Lúc người ta bị đẩy tới bước đường cùng của thế cục , toàn bộ số phận và tính cách của họ sẽ được bộc lộ. Nạn đói là một hiện thực thảm khốc. Đó là chiếc chết từ từ, mỏi mệt, quằn quại. Qua năm tháng, tôi đã học được rất nhiều. Chiếc đói hành tội con người nhưng ko lấn lướt được sức sống bình dị trong tâm hồn họ. Nó vừa đắng cay, đớn đau, đồng thời cũng lóe lên ánh sáng của đạo đức và danh dự” (Nghiên cứu một số tác giả và tác phẩm văn học Việt Nam hiện đại, Nxb Giáo dục, 2001). Ở truyện ngắn Vợ nhặt, có nhẽ vẻ đẹp của “ sức sống giản dị vừa đắng cay, đớn đau nhưng cháy bỏng đạo đức và danh dự” mà Kim Lân khiến cho người đọc xúc động nhất chính là hình ảnh con người bà Tứ – người mẹ nông dân chịu nhiều gian khổ trong cuộc sống nhưng tiêu biểu cho vẻ đẹp tâm hồn của Việt Nam với tấm lòng nhân hậu và bao dung. Trong giờ phút kinh hoàng của nạn đói, như thi sĩ Bàng Bá Lân đã nói: “Còn chút da thịt/ Dù chưa chết cũng đã ngửi thấy mùi tử khí”. Gia đình bà Tứ cũng ko khá giả gì, hai mẹ con chỉ sống nhờ vào mảnh ruộng. Cuộc sống đang trên bờ vực của chiếc chết. Việc con trai đi lấy vợ thực sự là điều khó tin, gây ra một sự xáo trộn to trong tâm trí người mẹ. Miêu tả quá trình diễn biến tâm trạng người mẹ của nhà văn Kim Lân đã khiến cho người đọc xúc động mãnh liệt.

Cụ Tứ hiện ra giữa truyện với hình ảnh người mẹ già, sức yếu, kiệt quệ. Trong chiếc quạnh hiu của ngày đói, ánh chiều tà của buổi chiều tê tái, dáng đi khập khiễng và tiếng ho “khục khục” của bà đã sợ hãi người đọc. Bà đó là một người mẹ góa bụa nghèo túng, chồng và con gái đều đã chết. Bà ở vậy nuôi con, nhà nghèo. Chiếc gọi là nhà thực chất là một túp lều rách nát nằm cheo leo bên một “vườn cỏ dại mọc um tùm”. Tràng – con trai chị ko giống con người. Tràng cục mịch, cục mịch càng thêm xấu xí, thô kệch.

Vẻ đẹp đó được Kim Lân miêu tả qua diễn biến tâm trạng của nàng trong cảnh “lấy vợ”.
Chính sự xuất hiện của một người phụ nữ lạ trong nhà đã khiến cho người mẹ bối rối với nhiều tâm trạng vừa ngạc nhiên, vừa xấu hổ, vừa mừng, vừa lo.

Trước hết là tâm lý bất thần.

Bà ngạc nhiên vì sự xa lạ của Tràng, ngạc nhiên vì người phụ nữ xa lạ trong nhà. Chính vì vậy mà đôi chân của bà cứ “đứng yên”. “Bất an” sở hữu tức thị tâm lý bất an, lo lắng, hồi hộp, ko biết điều gì đang chờ đón mình ở phía trước. Nếu như Tràng sau những giây phút “lựa chọn” đi thẳng vào niềm vui thì tâm lý phát triển theo chiều thẳng đứng. Còn với bà cụ Tứ, sau phút ngỡ ngàng của bà là một tâm lý phức tạp, tâm lý phát triển theo khúc quanh. Căn nhà dột nát lâu nay nay chỉ sở hữu bà và con trai, nên sự xuất hiện của người phụ nữ xa lạ đó là một biến cố. Hàng loạt thắc mắc hiện lên trong đầu bà “quái! Sao lại sở hữu một người phụ nữ đứng trong nhà mình? người nào lại đứng đầu giường con trai mình tương tự? Sao lại chào mình bằng u? “. Thực ra, sự ngạc nhiên của bà cụ Tứ cũng là sự ngạc nhiên của nhiều người, từ láng giềng tới Tràng, họ còn chưa tin. Nhưng thực sự, một người từng trải như bà đó đã sống hàng chục năm trên đời này. Hơn nữa, việc con chiếc to lên và muốn lập một gia đình, ko người mẹ nào lại ko nhạy cảm trước vấn đề hệ trọng đó của con mình. Nhưng ở đây chúng ta thấy rằng cơn đói đã làm cho người mẹ mất đi sự nhạy cảm đó. Chính vì vậy mà sự bất thần kéo dài cho tới lúc bà ko dám tin đó là sự thực, bà khẽ “chớp mắt cho bớt mờ nhưng hình như mờ mãi”. Tuy nhiên, thái độ của Tràng cùng với ko khí thiêng liêng của gia đình và câu mở đầu của Tràng “nhà nó mới về làm bạn với con” thì bà lão đã hiểu ra vấn đề, bà ko ngạc nhiên nữa. Càng vui, bà càng tủi thân nhưng lòng bà như trăm mối thắt lại.

Bà vừa uất ức, vừa xót cho mình, vừa đau lòng cho những con. Lúc hiểu ra sự việc, bà cụ “cúi đầu yên lặng”. Kim Lân tiêu dùng hai từ “cúi đầu” gợi cho người đọc một cảm giác buồn: đằng sau chiếc cúi đầu đó sở hữu gì đó vừa nghẹn ngào, vừa xót xa, vừa đau xót. Trái tim người mẹ đa cảm đó bỗng ngùi ngùi, xót xa và đáng thương. Bà buồn vì cảm thấy mình chưa làm tròn nghĩa vụ người mẹ. Bởi thế cục của một người mẹ ko chỉ sinh và nuôi con, mà còn phải gánh trách nhiệm vun vén gia đình cho con, chăm cháu, vậy mà mẹ chỉ sở hữu hai bàn trắng tay: “Ôi chao! Người ta lấy chồng cho con lúc nhà ăn nên làm ra còn mình…”.Người viết lược bỏ suy nghĩ của mình bằng dấu ba chấm. Ba dấu chấm như những nốt lặng trong tâm hồn người mẹ, nơi trào dâng những tủi thân, tủi nhục hơn bao giờ hết. Nhà văn đã để cho nhân vật của mình khóc: “Hai hàng nước mắt chảy dài giữa hai mắt mẹ”, đó là những giọt nước mắt đắng cay của thế cục và cũng là những giọt nước mắt đã cạn kiệt vì thế cục, mẹ đã khóc quá nhiều.

Từ đó, tâm lý bà lão biến nỗi buồn thành sự thương xót. Tiếc thương vì “Người ta phải đi qua bước khó khăn này của nghèo khổ thì con trai bà mới sở hữu vợ”. Bà hiểu dù sở hữu nằm mơ thì con trai bà cũng ko lấy được vợ. Mà người ta lấy vợ thì cũng phải cưới cho tử tế, Tràng đi đón một người vợ. Nói vậy ko sở hữu tức thị mẹ khinh thường con dâu mà trái lại, lòng mẹ bao dung hơn bao giờ hết. Mẹ thật sắp gũi, chân tình ” Nhìn người phụ nữ đứng loay hoay vá vạt áo rách “, nhưng “lòng tôi đầy ngậm ngùi”. Chính tình cảm đó đã xóa đi bao nhiêu tự ti cho người con dâu. Trả lại danh dự cho người phụ nữ “mang tội theo đàn ông” (Kim Lân).

Trái tim nhân ái của người mẹ đã mách nước bảo bà phải đồng ý cho cuộc tơ duyên đó: “Thôi thì những con đã phải duyên phải kiếp với nhau u cũng mừng lòng”.

Ca dao Việt Nam sở hữu câu:

Trồng cây những muốn cây xanh
Nuôi con những muốn con thành thất gia

Chuyện con chiếc thành thất gia đã là niềm vui rồi, sao chỉ sở hữu mẹ là “sung sướng”! Nỗi sợ hãi về chiếc đói sở hữu lấn lướt niềm vui của bà ko? Đó cũng là câu nói thực tình chứa đựng tình cảm sâu nặng của người mẹ, khiến cho ko khí gia đình vốn đã thiêng liêng lại càng thêm thiêng liêng. Câu nói đó còn hàm chứa vẻ đẹp của tấm lòng nhân hậu, sự yêu thương chu đáo của bà dành cho con dâu. Lòng nhân ái minh mông và cao cả của người mẹ thật đáng quý biết bao!

Trong tình mẫu tử, niềm yêu thương tới cùng với sự lo lắng. Làm sao ko lo lúc sở hữu nạn đói, chiếc chết kế cận. Đời bà đã già, sở hữu chết cũng ko tiếc, nhưng với những con bà, đời còn dài nhưng liệu sở hữu nuôi nhau qua cơn đói này? Rồi bà nghĩ về thế cục dài đằng đẵng của mình, chồng bà, cô con gái út, bóng tối như che phủ đôi mắt bà. Bằng tấm lòng nhân đạo bao dung của mình, nhà văn ko để nhân vật của mình vô vọng. Mẹ là chỗ dựa ý thức cho những con, bà cụ Tứ ko giúp được gì cho đôi vợ chồng trẻ về vật chất nhưng bà lại là chỗ dựa ý thức cho những con. Tục ngữ Việt Nam sở hữu câu “Người sống trong đống vàng”, lúc Kim Lân viết truyện ngắn này, người ta đã hâm: “Vào năm đói kém, người ta thường viết về những người chỉ nghĩ tới chiếc chết. viết về những con người ko nghĩ tới chết mà chỉ nghĩ tới sống, đã sống thì phải sống làm người”. Có nhẽ vì vậy mà Kim Lân đã để cho bà cụ Tứ thổi hồn vào con cháu bằng triết lý dân gian: “Người nào giàu ba họ, người nào khó ba đời.” Triết lý đó cũng chính là kinh nghiệm sống của bà, của kinh nghiệm của một người mẹ đã trải qua bao gian khổ trong thế cục. Chính triết lý đó đã thắp lên sức sống, thắp lên niềm kỳ vọng và sưởi ấm trái tim của đôi vợ chồng mới cưới. Lời động viên thực tình mà bà muốn thắp lại trong con mình nghị lực để vượt qua cơn đói.

Bà cụ Tứ là người nông dân, người mẹ là đại diện cho những gì khổ đau, khốn cùng nhất của năm đói và nhân vật này đã được nhà văn thể hiện qua trị giá nhân đạo sâu sắc của tác phẩm, đó chính là vẻ đẹp của tình người. Bà là hiện thân của vẻ đẹp tấm lòng nhân hậu của người phụ nữ Việt Nam được kết tinh từ bao đời nay.