Phân tích bài Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương bao gồm dàn ý chi tiết cùng 30 bài văn mẫu do chính THPT Lê Hồng Phong tuyển lựa từ những bài văn đạt điểm cao trên toàn quốc của những em học trò lớp 11 sẽ là tài liệu quý giúp những em làm tốt bài phân tích của mình.

Mời những em cùng tham khảo dàn ý chi tiết và những bài văn mẫu Phân tích bài Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương ngay sau đây.

Đề bài: Phân tích bài thơ Tự tình 2

Dàn ý phân tích bài thơ Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương

Dàn ý phân tích Tự tình 2 – Mẫu 1

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Hồ Xuân Hương và bài thơ “Tự tình” (bài II): + “Bà Chúa Thơ Nôm” – Hồ Xuân Hương là một thi sĩ phụ nữ viết về phụ nữ, thơ của bà chính là tiếng nói thương cảm đối với số phận người phụ nữ, đồng thời đó còn là sự khẳng tiên đề cao vẻ đẹp và khát vọng của họ. + Bài thơ “Tự tình” (bài II) nằm trong chùm thơ “Tự tình” của bà là một trong những sáng tác mà ở đó ta cảm nhận được tâm trạng buồn tủi, phẫn uất trước duyên phận trái ngang và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc ở Hồ Xuân Hương.

2. Thân bài

– Phân tích bốn câu thơ đầu để thấy được hoàn cảnh và tâm trạng của thi sĩ:

+ Ko gian đêm khuya tĩnh mịch gợi nỗi đơn chiếc, phiền muộn

+ Phận hồng nhan vẫn còn trơ trơ, chỉ sở hữu mình ta với nước non, đó là sự đơn chiếc, lẻ bóng.

– Phân tích hình tượng thiên nhiên trong câu thơ 5 – 6 để thấy được tâm trạng và thái độ của thi sĩ trước số phận:

+ “Xiên ngang, đâm toạc” là sự phẫn uất và phản kháng của thi sĩ đối với thế cuộc, số phận của mình.

+ Từng lời thơ nghe sở hữu vẻ đầy căm phẫn nhưng sâu xa ta lại thấy sự chua chát, cam chịu và chấp nhận của thi sĩ.

– Phân tích tâm sự của thi sĩ trong hai câu thơ kết:

+ Nhắc tới mùa xuân là nhớ về tuổi xuân của mình, nữ thi sĩ ngán ngẩm bởi mùa xuân qua đi rồi mùa xuân lại tới nhưng tuổi xuân mà qua thìa là hết hẳn.

+ Lời thơ như lời tâm sự của thi sĩ về chính tơ duyên và số phận của mình, nỗi lòng của thi sĩ thể hiện sự khát khao sở hữu được hạnh phúc

3. Kết bài

Khẳng định trị giá bài thơ: Bài thơ nói lên thảm kịch duyên phận của thi sĩ, đồng thời cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của thi sĩ.

Dàn ý phân tích Tự tình 2 – Mẫu 2

I. Mở bài

• Trình bày những nét tiêu biểu về nữ sĩ Hồ Xuân Hương: Nữ sĩ được mệnh danh: “Bà chúa thơ Nôm” với rất nhiều những bài thơ thể hiện sự trân trọng vẻ đẹp và niềm thông cảm, thương xót cho số phận những người phụ nữ.
• Giới thiệu bài thơ Tự tình II: Đây là một trong số 3 bài thơ trong chùm thơ Tự tình thể hiện nỗi niềm buồn tủi trước hoàn cảnh lỡ làng.

II. Thân bài

1. Hai câu đề: Nỗi niềm buồn tủi, chán ngán

• Câu 1: Thể hiện qua việc tái tạo bối cảnh:

• Thời kì: Đêm khuya, trống canh dồn – nhịp gấp gáp, triền miên của tiếng trống thể hiện bước đi thời kì gấp gáp, vội vã ⇒ Con người chất chứa nỗi niềm, bất an
• Ko gian: “văng vọng”: lấy động tả tĩnh ⇒ ko gian rộng to nhưng tĩnh vắng

⇒ Con người trở nên nhỏ bé, lạc lõng, đơn chiếc

• Câu 2: Diễn tả trực tiếp nỗi buồn tủi bằng cách sử dụng từ ngữ gây ấn tượng mạnh:

• Từ “trơ” được nhấn mạnh: nỗi đau, hoàn cảnh “trơ trọi”, tủi hờn, đồng thời thể hiện bản lĩnh thách thức, đối đầu với những bất công ngang trái.
• Loại hồng nhan: Kết hợp từ lạ thể hiện sự rẻ rúng

⇒ Hai vế đối lập: “loại hồng nhan” đối với “với nước non”

⇒ Thảm kịch người phụ nữ trong xã hội

2. Hai câu thực: Diễn tả rõ nét hơn tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi

• Câu 3: Hình ảnh người phụ nữ đơn chiếc trong đêm khuya vắng lặng với bao xót xa

• Chén rượu hương đưa: Tình cảnh lẻ loi, mượn rượu để giải sầu
• Say lại tỉnh: vòng luẩn quẩn ko lối thoát, cuộc rượu say rồi tỉnh cũng như cuộc tình vương vít cũng nhanh tàn, để lại sự rời rã

⇒ Vòng luẩn quẩn đó gợi cảm nhận duyên tình đã trở thành trò đùa của số phận

• Câu 4: Nỗi chán ngán, đớn đau ê chề

– Hình tượng thơ chứa hai lần thảm kịch:

• Vầng trăng bóng xế: Trăng đã sắp tàn ⇒ tuổi xuân đã trôi qua
• Khuyết chưa tròn: Nhân duyên chưa trọn vẹn, chưa tìm được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy ⇒ sự muộn màng dở dang của con người

– Nghệ thuật đối → tô đậm thêm nỗi sầu đơn lẻ của người muộn màng nhỡ nhàng

⇒ Niềm mong mỏi thoát khỏi hoàn cảnh thực tế nhưng ko tìm được lối thoát.

3. Hai câu luận: Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng của Xuân Hương

– Cảnh thiên nhiên qua cảm nhận của người mang niềm phẫn uất và bộc lộ cá tính:

• Rêu: sự vật yếu ớt, hèn mọn mà cũng ko chịu yếu mềm
• Đá: lặng lìm nhưng nay phải rắn chắc hơn, phải nhọn hoắt lên để “đâm toạc chân trời”
• Động từ mạnh xiên, đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc: thể hiện sự ngang bướng, ngang ngạnh
• Nghệ thuật đối, đảo ngữ ⇒ Sự phản kháng mạnh mẽ dữ dội, quyết liệt

⇒ Sức sống đang bị nén xuống đã khởi đầu bật lên mạnh mẽ vô cùng

⇒ Sự phản kháng của thiên nhiên hay cũng chính là sự phản kháng của con người

4. Hai câu kết: Quay trở lại với tâm trạng chán trường, buồn tủi

• Câu 7:

• Ngán: chán ngán, ngán ngẩm
• Xuân đi xuân lại lại: Từ “xuân” mang hai ý nghĩa, vừa là mùa xuân, đồng thời cũng là tuổi xuân

⇒ Mùa xuân đi rồi trở lại theo nhịp tuần hoàn còn tuổi xuân của con người cứ qua đi mà ko bao giờ trở lại ⇒ chua chát, chán ngán.

• Câu 8:

• Mảnh tình: Tình yêu ko trọn vẹn
• Mảnh tình san sẻ: Càng làm tăng thêm nỗi đau xót ngậm ngùi, mảnh tình vốn đã ko được trọn vẹn nhưng ở đây còn phải san sẻ
• Tí con con: tí và con con đều là hai tính từ chỉ sự nhỏ bé, đặt hai tính từ này cạnh nhau càng làm tăng sự nhỏ bé, hèn mọn

⇒ Mảnh tình vốn đã ko được trọn vẹn nay lại phải san sẻ ra để cuối cùng trở thành tí con con

⇒ Số phận trái ngang, ngang trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, phải chịu thân phận làm lẽ

5. Nghệ thuật

– Tiếng nói thơ điêu luyện, bộc lộ được tài năng và phong cách của tác giả:

+ Sử dụng từ ngữ, hình ảnh giàu sức tạo hình, giàu trị giá biểu cảm, đa nghĩa

– Thủ pháp nghệ thuật đảo ngữ: nghi vấn 2, câu 5 và câu 6

– Sử dụng động từ mạnh: xiên ngang, đâm toạc.

III. Kết bài

• Khẳng định lại những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
• Thông qua bài thơ thể hiện trị giá hiện thực và bộc lộ tấm lòng nhân đạo sâu sắc của một thi sĩ “phụ nữ viết về phụ nữ”

30 Bài văn mẫu phân tích bài Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương hay tuyển lựa

Phân tích bài Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 1

“Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương đã quệt rồi”

Hồ Xuân Hương – bà chúa thơ Nôm, một hiện tượng đặc thù của thơ ca trung đại Việt Nam. Nữ thi sĩ sở hữu số phận trái ngang, ngang trái nên hồn thơ của bà là tiếng nói đại diện cho những người phụ nữ sống trong xã hội phong kiến với một khát vọng tình yêu, hạnh phúc lứa đôi. Chùm thơ Tự tình của bà gồm ba bài là sự phản ánh đặc sắc tâm tư, tình cảm của nhà thơ_ một người phụ nữ “hồng nhan bạc phận” đường tơ duyên ko trọn vẹn, quá lứa lỡ thời. Trong đó Tự tình bài II được coi là bài thơ hay nhất, giàu xúc cảm và lắng đọng nhất.

“Đêm khuya văng vọng trống canh dồn

…Mảnh tình san sẻ tí con con!”

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng loại đặc sắc ko phải viết bằng chữ Hán mà được viết bằng tiếng nói dân tộc chữ Nôm. Phải tới thời kì Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du thì phong trào làm thơ Nôm mới đạt tới đỉnh cao thực sự. Hồ Xuân Hương là người phụ nữ đa tài, đa tình mà số phận truân chuyên. Bà là con vợ lẽ, lại đã từng muộn màng đường tơ duyên, từng mang thân đi làm lẽ và sống trong cảnh góa bụa. Chính hoàn cảnh đó là cảm hứng cho bà sáng tác chùm thơ Tự tình. Bài thơ Tự tình II là hình ảnh người phụ nữ cô đơ, lẻ loi trong đêm khuya thanh vắng than ngẫm, đau xót cho thân phận của mình.

Phân tích bài thơ theo bố cục đề thực luận kết của thể thơ Đường luật. Với hai câu thơ đầu là ko gian, thời kì cùng với tâm trạng tê tái của người phụ nữ.

“Đêm khuya văng vọng trống canh dồn

Trơ loại hồng nhan với nước non”

Thời kì ở đây là lúc đêm khuya lúc mà con người chìm sâu vào trong giấc ngủ để ngơi nghỉ sau một ngày lao động mỏi mệt, thì nhân vật trữ tình ở đây lại thao thức, trằn trọc ko ngủ được. Ko gian là khoảng ko minh mông, rộng to yên tĩnh, vắng lặng nghe thấy “văng vọng trống canh dồn” báo hiệu thời kì trôi qua rất nhanh. Nghệ thuật lấy động tả tĩnh lấy loại âm thanh “văng vọng” của tiếng trống canh để nói loại ko gian tĩnh lặng về đêm. Lấy loại ngoại cảnh để nói tâm trạng. Là cảnh vật tác động tới con người hay là vì “người buồn cảnh sở hữu vui đâu bao giờ”. Đêm khuya thanh vắng là lúc con người ta trở nên bé nhỏ và lạc lõng vô cùng lúc giường đơn gối chiếc đối diện với chính mình mà cảm thấy “trơ”. “Trơ”ở đây là trơ trọi, là cô độc chỉ sở hữu một mình, được đặt ở đầu câu càng nhấn mạnh nỗi đau, sự xấu số của một người phụ nữ sở hữu “hồng nhan”. Đấy là chỉ loại vẻ đẹp nhan sắc bên ngoài của người con gái “Thân em vừa trắng lại vừa tròn” nhưng cũng là để nói tới loại phẩm hạnh “Tấm lòng son” bên trong. Chữ “loại” nhằm cụ thể hóa đối tượng diễn tả “loại hồng nhan” cho thấy sự tủi nhục, bẽ bàng lúc nhan sắc, tiết hạnh của người phụ nữ bị coi rẻ, bị mỉa mai. “Nước non” chỉ cả toàn cầu tự nhiên và xã hội bên ngoài. “Trơ” tốt cũng là sự thách thức “nước non” của một con người sở hữu cá tính mạnh mẽ, táo tợn. Nó sở hữu cùng hàm nghĩa với chữ trơ trong câu thơ sau của Bà Thị xã Thanh Quan: “Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt”. Vì lắm đau buồn mà nét mặt con người như trơ ra trước cảnh vật, trước mọi người như hóa đá ko còn cảm giác. Người đọc tưởng như nghe được cả tiếng thở dài, ngao ngán của người phụ nữ trước duyên phận bẽ bàng.

Hai câu thực là lựa chọn của tác giả lúc sầu tìm tới rượu, bà muốn mượn chút hương nồng để quên đi nỗi buồn nhưng càng uống lại càng tỉnh lại càng đau, nỗi buồn ko nguôi trong vòng xoáy luẩn quẩn.

“Chén rượu hương đưa say lại tỉnh

Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”

Article post on: nongdanmo.com

Ngẩng đầu lên ngắm trăng mà trăng đã xế lúc chưa lúc nào tròn. Vầng trăng ở đây vừa là hình ảnh thiên nhiên vừa là hình ảnh tượng trưng cho tuổi xuân của thi sĩ sắp qua đi mà tình yêu vẫn chưa bao giờ được trọn vẹn, được ắp đầy. Nghệ thuật đối trong hai câu thơ thật tài tình, đăng đối, hô ứng nhau cùng nhau làm nổi trội lên thân phận của một khách hồng nhan bạc phận tài hoa mà phải chịu cảnh dang dở. Nguyên do đó là vì đâu? Rẻ như Nguyễn Du đã từng nói về “Tài mệnh tương đố”, vì “Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen”.

Nếu như bốn câu thơ đầu là hoàn cảnh và tâm trạng đơn chiếc, lẻ bóng của tác giả thì bốn câu thơ sau là ý thức phản kháng mạnh mẽ, là tâm thế muốn bứt phá, muốn thay đổi số phận của mình nhưng càng nỗ lực, càng kỳ vọng, càng mong muốn bao nhiêu thì lại càng thất vọng, xót xa bấy nhiêu lúc “Mảnh tình san sẻ tí con con”. Đó chính là thảm kịch của người phụ nữ sở hữu duyên phận hẩm hiu.

Hai câu luận là hai câu thơ tả cảnh ngụ tình, mượn ngoại cảnh để nói loại “chí”, loại “tình”bên trong của mình.

“Xiên ngang mặt đất rêu từng đám

Đâm toạc chân trời đá mấy hòn”

Rêu và đá là hai sự vật nhỏ bé nhưng ko hề yếu mềm mà mang một sức sống mãnh liệt sở hữu thể “xiên ngang mặt đất” và “đâm toạc chân trời”, kết hợp với nghệ thuật đảo ngữ, sử dụng những động từ mạnh “xiên”, “đâm” cùng với bổ ngữ “ngang”, “toạc” vừa nhấn mạnh trạng thái của thiên nhiên nhưng cũng là để nhấn mạnh tâm trạng của con người phẫn uất, phản kháng ko chịu chấp nhận số phận. Bà căm ghét loại kiếp làm lẽ mà thốt lên rằng: “Chém cha loại kiếp lấy chồng chung/ Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng”

Phản ứng của bà tuy mạnh mẽ, dữ dội nhưng thực tế vẫn đắng cay, chua chát. Hồ Xuân Hương sống vào khoảng thời kì cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Đây là thời kì mà chế độ phong kiến Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, tranh chấp xã hội ngày càng trở nên sâu sắc. Sống trong một xã hội “trọng nam khinh nữ” với chế độ đa thê thi sĩ muốn đựng lên tiếng nói nhằm đấu tranh cho nữ giới, đòi quyền đồng đẳng, muốn được sống, được yêu thương và sở hữu được thế cuộc hạnh phúc. Nhưng việc đó ko hề thuận tiện bởi chính bản thân bà vẫn đang phải chịu số phận trái ngang, ngang trái.

Số phận của thi sĩ cũng chính là số phận của biết bao những người phụ nữ trong xã hội xưa. Chính điều đó đã khiến cho cho Nguyễn Du phải than khóc cho thân phận của nàng Tiểu Thanh, nàng Kiều và những người phụ nữ như Hồ Xuân Hương:

“Đớn đau thay thân phận phụ nữ

Lời rằng bạc phận cũng là lời chung”

Hai câu kết nói về tận cùng của sự khổ đau, chán ngán, buồn tủi tác giả thương cho thân cho phận của chính mình:

“Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại

Mảnh tình san sẻ tí con con!”

“Ngán”ở đây là tâm trạng, xúc cảm ngao ngán, chán nản thế cuộc ngang trái. Xuân chỉ mùa xuân của đất trời, mùa của muôn hoa đua nở khoe sắc khoe hương, mùa của sum họp nhưng còn sở hữu hàm ý chỉ tuổi xanh, tuổi xuân thì của người phụ nữ. Từ “Lại” cho thấy sự tuần hoàn lặp đi lặp lại. Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời qua đi rồi trở lại, nó tới mang đi mùa xuân của con người mùa xuân đó thì chỉ một đi để rồi “Ngày xanh mòn mỏi, má hồng phôi pha” (Truyện Kiều).

Đáng lẽ mùa xuân tươi đẹp căng tràn sức sống trở về con người phải cảm thấy hớn hở, vui mừng thì thi sĩ lại càng cảm thấy thêm ê chề, ngao ngán bởi lẽ xuân tới là một lần tuổi đời lại thêm, tuổi xanh dần qua đi mà bản thân mình vẫn đơn độc, thiếu thốn yêu thương lúc “Mảnh tình san sẻ tí con con!” mảnh tình đã nhỏ bé lại còn san sẻ “Tí con con” tạo nên cảm xác xót thương, đớn đau, ngậm ngùi và tấm tức. Nghệ thuật tăng tiến nhấn mạnh vào những điều nhỏ bé càng làm cho nghịch cảnh càng trở nên trái ngang hơn.

Tự tình II là bài thơ tự than thân, tự bộc lộ, tự nói lên nỗi lòng của một người phụ nữ lận đường tơ duyên nhưng luôn khát khao sở hữu được một tình yêu trọn vẹn xứng đáng với tấm chân tình của mình. Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ cho thấy tài năng thi ca của tâm hồn thi sĩ với việc sử dụng nghệ thuật lấy động tả tĩnh, thủ pháp tả cảnh ngụ tình, tiêu dùng động từ mạnh kết hợp nghệ thuật đảo ngữ và những từ láy “văng vọng”, “con con” với nghệ thuật tăng tiến càng làm cho bài thơ trở nên sâu sắc, thẫm đượm loại ý loại tình của người phụ nữ sở hữu nhiều nét độc đáo, mới lạ trong nền thơ ca văn học dân tộc.

Những hình ảnh giản dị với tâm trạng vừa buồn tủi, xót xa lại vừa uất ức cho thân kiếp làm lẽ của người phụ nữ đồng thời cũng là thảm kịch và khát vọng hạnh phúc tư nhân của Hồ Xuân Hương. Bài thơ truyền tải ý nghĩa nhân văn sâu sắc tới độc giả dù sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhưng con người vẫn nỗ lực vươn lên muốn thay đổi số phận, thay đổi nghịch cảnh mong muốn sở hữu một cuộc sống tốt đẹp hơn với hạnh phúc lứa đôi và tơ duyên trọn vẹn.

Phân tích bài Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 2

Hồ Xuân Hương là nữ sĩ tài giỏi ở nước ta vào cuối thế kỉ XVIII — đầu thế kỉ XIX. Ngoài tập “Lưu Hương kí” bà còn để lại khoảng 50 bài thơ Nôm, phần to là thơ đa nghĩa, vừa sở hữu nghĩa thanh vừa sở hữu nghĩa tục. Một số bài thơ trữ tình đằm thắm, thiết tha, buồn tủi… thể hiện sâu sắc thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ, với bao khát khao sống và hạnh phúc tơ duyên. Chùm thơ “Tự tình” phản ánh tâm tư tình cảm của Hồ Xuân Hương, của một người phụ nữ lỡ thời quá lứa, duyên phận hẩm hiu,… Bài thơi này là bài thứ hai trong chùm thơ Tự tình” ba bài.

Thi sĩ Xuân Diêu trong bài “Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm” đã viết: “Bộ ba bài thơ trữ tình này cùng với bài “Khóc vua Quang quẻ Trung” của công chúa Ngọc Hân làmị một khóm riêng biệt, làm tiếng lòng chân thật của người phụ nữ tự nói về tình cảm bản thân của đời mình trong văn học cổ điển Việt Nam…” Ông lại nhận xét thêm về đỉệ thơ, giọng thơ: “…trong bộ ba bài thơ tâm tình này, kế bên bài thơ vẩn “ênh hẻ nênh và bài thơ vần “om” oán hận, thì bài thơ vần “on” này mong đợi, chót vót”.

“Đêm khuya văng vọng trống canh dồn,

Trơ loại hồng nhan với nước non.

Chén rượu hương đưa say lại tĩnh,

Vầng trăng bống xế khuyết chưa tròn.

Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,

Đâm toạc chân trời, đá mấy hòn.

Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại,

Mảnh tình san sẻ tí con con!”.

Hai trong ba bài thơ, nữ sĩ đều nói về đêm khuya, canh khuya. “Tự tình” bà vi “Tiếng gà vãng vọng gáy trên bom – Oán hận trông ra khắp mọi chòm”. Ở bài thơ này cũng vậy, bà tỉnh dậy lúc canh khuya, hay thao thức suốt đêm khuya, tâm trạng ngổn gang phiền muộn. Âm thanh “văng vọng” của tiếng trống từ một chòi canh xa đưa lại như thúc giục thời kì trôi nhanh, tuổi đời người phụ nữ trôi nhanh: “Canh khuya văng vọng trống canh dồn”. “Hồng nhan” là sắc mặt hồng, chỉ người phụ nữ. “Trơ” tức thị lì ra, trơ ra, chai đi, mất hết cảm giác. “Nước non”: chỉ cả toàn cầu tự nhiên và xã hội.

câu thơ: “Trơ loại hồng nhan với nước non” nói lên một tâm trạng: con người đau buồn nhiều nỗi, nay nét mặt thành ra trơ đi trước cảnh vật, trước thế cuộc, tựa như gỗ đá, mất hết cảm giác. Nỗi đau buồn đã tới tột bực. Từ “loại” gắn liền với chữ “hồng nhan” làm cho giọng thơ trĩu xuống, làm nổi trội loại thân phận, loại duyên phận, loại duyên số đã quá hẩm hiu rồi. Ta sở hữu cảm giác tiếng trống dồn canh khuya, thời kì như cơn gió lướt qua thế cuộc, lướt qua số phận và thể xác thi sĩ. Con người đang than thân trách phận đó đã sở hữu một thời son trẻ tự hào: “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”, sở hữu phẩm hạnh một “tấm lòng son” trọn vẹn, lại tài năng, vậy mà nay đang trải qua những đêm dài đắng cay. Qua đó, ta thấy loại xã hội phong kiến buổi đó chính là tác nhân đã làm xơ xác, khô héo phận hồng nhan.

Đằng sau hai câu đề là những tiếng thở dài ngao ngán. Cố vẫy vùng để thoát ra, bươn ra khỏi loại nghịch cảnh nhưng đâu dễ! Tiếp theo là hai câu thực:

“Chén rượu hương đưa say lợi tỉnh,

Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”.

Source: nongdanmo.com

Nghệ thuật đối rất thần tình: “Chén rượu” với “vầng trăng”, trên thì “hương đưa”, dưới lại sở hữu “bóng xế”, đặc thù ba chữ “say lại tỉnh” vời “khuyết chưa tròn” đăng đối, hô ứng nhau làm nổi trội thảm kịch về thân phận người phụ nữ dang dở, đơn chiếc. Muốn mượn chén rượu để khuây khoả lòng mình, nhưng vừa nâng chén rượu lên môi mùi hương phả vào mặt, đưa vào mũi. Tưởng uống rượu cho say để quên đi bao nỗi buồn, nhưng càng uống càng tỉnh. “Say lại tỉnh” để rồi tỉnh lại say, loại vòng luẩn quẩn đó về duyên phận của nhiều phụ nữ đương thời, trong đó sở hữu Hồ Xuân Hương như một oan trái. Buồn tủi cho thân phận, bao đêm dài thao thức đợi chờ, nhưng tuổi đời ngày một “bóng xể”. Bao hi vọng đợi chờ. Tới bao giờ vầng trăng mới “tròn”? Tới bao giờ hạnh phúc tới trong tám tay, được trọn vẹn, đầy đủ? Sự trông chờ gắn liển với nỗi niềm khát khao. Càng đơn chiếc càng trông chờ, càng trông chờ càng đau buồn, đó là thảm kịch của những người phụ nữ quá lứa lỡ thời, tơ duyên ngang trái, trong đó sở hữu Hồ Xuân Hương.

Hai câu trong phần luận, tác giả lấy cảnh để ngụ tình. Đây là hai câu thơ tả cảnh “lạ thường” được viết ra giữa đêm khuya trong một tâm trạng chán ngán, buồn tủi:

“Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,

Đâm toạc chân trời đá mấy hòn”.

Ý thơ cấu trúc tương phản để làm nổi trội loại dữ dội, loại quyết liệt của sự phản kháng. Từng đám rêu yếu mềm vậy mà cũng “xiên ngang mặt đất” được! Chỉ sở hữu tản mát “đá mấy hòn” mà cũng sở hữu thể “đâm toạc chân trời” thì thật kì lạ! Hai câu thơ, trước hết cho ta thấy thiên nhiên tiềm tàng một sức sống đang bị nén xuống đã khởi đầu bật lên mạnh mẽ vô cùng. Thiên nhiên trong thơ Hồ Xuân Hương ko chỉ mang màu sắc, đường nét, hình khối mà còn sở hữu gương mạt, sở hữu thái độ, sở hữu hành động, cũng “xiên ngang…”, cũng “đâm toạc”… mọi trở ngại, thế lực. Xuân Hương vốn tự tín và yêu đời. Con người đó đang trải qua nhiều thảm kịch vẫn nỗ lực gượng gập với đời. Phản ứng mạnh mẽ, dữ dội nhưng thực tế vẫn đau xót. Đêm đã về khuya, giữa loại thiên nhiên dào dạt, bốn bề mịt mùng minh mông đó, người phụ nữ hẩm hiu càng cảm thấy đơn chiếc hơn bao giờ hết. Chẳng vậy mà trong bài “Tự tình”, nữ sĩ đã buồn tủi viết:

“Mõ thảm ko khua mà cũng cốc,

Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om ?”.

Cả nỗi đau trần thế như dồn tụ lại đáy lòng một người phụ nữ đơn chiếc. Khát khao được sống trong hạnh phúc, được làm vợ, làm mẹ như mọi người phụ nữ khác. Nhưng “hồng nhan bạc phận”! Đêm càng về khuya, người phụ nữ ko thể nào chợp mắt được, trằn trọc, buồn tủi, thân đơn chiếc, thiếu thốn yêu thương, xuân đi rồi xuân trở về, mà tình yêu chỉ được “san sẻ tí con con”, phải cam chịu hoàn cảnh:

“Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại,

Mảnh tình san sẻ tí con con”.

Xuân đi qua, xuân trở lại, nhưng với người phụ nữ thì “mỗi năm mỗi tuổi như đuổi xuân đi”… Chữ “ngán” nói lên nỗi đau, nỗi buồn tủi của người phụ nữ lỡ thời quá lứa, đang trải qua sự mòn mỏi, đợi chờ. Tơ duyên, tình yêu như bị tan vỡ, tan nát thành nhiều “mảnh”, vậy mà chua chát thay chỉ được “san sẻ tí con con”. Câu thơ là tiếng than thân trách phận. Rẻ đây là lần thứ hai Hồ Xuân Hương chịu cảnh làm lẽ ? Tinh đã vỡ ra thành “mảnh” lại còn bị “san sẻ”, đã “tí” lại “con con”. Mỗi chữ như rưng rưng những giọt khóc. Câu thơ này, tâm trạng này được nữ sĩ nói rõ thêm trọng bài “Lấy chồng chung”:

“Kẻ đắp chăn bông, kẻ lạnh lùng,

Chém cha loại kiếp lấy chồng chung,

Năm thì mười hoạ hay chăng chớ,

Môt tháng đôi lẩn sở hữu cũng ko!.”.

Tóm lại, “Tự tình” là lời tự than, tự thương xót, buồn tủi cho duyên số, duyên phận hẩm hiu của mình. Càng thao thức đơn chiếc, càng buồn tủi. Càng buồn tủi, càng khát khao được sống trong hạnh phúc trọn vẹn, đầy đủ. Thực tế nặng nề, đắng cay bủa vây, khiến cho loại hồng nhan phơi ra, “trơ” ra với nước non, với thế cuộc. Người đọc vô cùng thông cảm với nỗi lòng khát khao sống, khát khao hạnh phúc của nữ sĩ và người phụ nữ trong xã hội cũ. Trị giá nhân văn là nội dung sâu sắc nhất của chùm thơ lự tình” của Hồ Xuân Hương.

Cách tiêu dùng từ rất đặc sắc, độc đáo thể hiện phong cách nghệ thuật Hồ Xuân Hương: “trơ loại hồng nhan”, “say lại tỉnh”, “khuyết chưa tròn”, “xiên ngang”, “đâm toạc”, “ngán nỗi”, “lại lại”, “tí con con”,… Chữ tiêu dùng sắc nhọn, cảnh ngụ tinh, diễn tả mọi khổ đau thảm kịch về duyên số. Qua bài thơ này, ta càng thấy rõ Hồ Xuân Hương đã đưa tiếng nói dân gian, tiếng nói đời thường vào lời ca, bình dị hoá và Việt hoá thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bà xứng đáng là “Bà chúa thơ Nôm” của nền thi ca dân tộc.

Phân tích bài Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 3

Hồ Xuân Hương là một trong những nữ sĩ tài giỏi hàng đầu của văn học Trung đại Việt Nam. Bà để lại sự nghiệp sáng tác khổng lồ, giàu trị giá trên cả mảng thơ chữ Nôm và chữ Hán. Nổi trội trong tác phẩm của bà là tiếng nói thương cảm với số phận người phụ nữ và bài thơ  là một trong những bài thơ tương tự.

Bài thơ nằm trong chùm thơ , gồm sở hữu tất cả ba bài, được viết theo thể thơ Đường luật. Tác phẩm là nỗi thương mình trong sự đơn chiếc lúc phải chịu cảnh làm lẽ, khát khao hạnh phúc mãnh liệt. Đồng thời bài thơ cũng thể hiện thái độ bứt phá, vùng vẫy, muốn thoát khỏi hoàn cảnh trái ngang để sở hữu thể đạt được hạnh phúc, nhưng cuối cùng thảm kịch vẫn hoàn thảm kịch.

Bài thơ mở đầu là thời khắc canh khuya, lúc con người đối diện thật nhất với chính mình, nhưng cũng chính lúc đó Xuân Hương tự trông thấy tình cảnh đáng thương của chính mình:

Trong đêm khuya thanh vắng, nhịp gấp gáp của tiếng trống “dồn” càng trở nên vội vã, gấp gáp hơn. Đó cũng chính là những bước đi thời kì vội vàng đang chảy trôi trước mắt người con gái. Đồng thời tiếng trống đó cũng chính là sự rối bời trong tâm trạng của nhân vật trữ tình. Đối diện với nhịp thời kì vội vàng, gấp gáp là hình ảnh . Chữ  được đặt ngay ở đầu câu nhấn mạnh nỗi đơn chiếc, trơ trọi của người phụ nữ. Nhưng kế bên nỗi đớn đau, xót tủi cho thân phận lại thể hiện một Xuân Hương thật bản lĩnh.  ko chỉ là sự bẽ bàng mà còn là thách thức với xã hội, với thế cuộc. Hai câu thơ đầu là tiếng than cho số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, hồng nhan mà bạc phận.

Trong loại đơn chiếc, tội nghiệp tới tột cùng đó, con người tìm tới rượu để khây khỏa nỗi niềm:

Nhưng rượu cũng ko thể làm cho nhân vật vơi đi nỗi đơn chiếc, sầu muộn. Chén rượu uống vào mà lại càng tỉnh hơn, để nhân vật trữ tình càng thấm thía hơn nỗi đơn chiếc, lẻ bóng của mình. Tìm tới trăng làm bạn, để tâm sự trò truyện thì lại trông thấy thực tế phũ phàng. Nỗi niềm chất chứa đã thấm dần và lan vào cảnh vật. Quả thực . Hai câu thơ tác giả sử dụng rất thành công cụm từ:  cho thấy loại vòng luẩn quẩn, tơ duyên trở thành trò đùa của tạo hóa, càng uống lại càng tỉnh, lại càng trông thấy sự hẩm hiu duyên phận của chính mình;  vầng trăng là ngoại cảnh mà cũng chính là tâm trạng, tạo nên sự đồng nhất giữa cảnh vật và con người. Trăng sắp tàn mà vẫn khuyết cũng như con người tuổi xuân vội vã trôi qua mà tơ duyên vẫn chưa trọn vẹn. Bốn câu thơ đầu đã khắc họa sâu sắc nỗi đau, thảm kịch của người phụ nữ trong xã hội cũ.

. Những động từ mạnh  kết hợp với  đã thể hiện sự ngang ngạnh, phẫn uất tới tột cùng của nhân vật trữ tình. Nếu như người phụ nữ trung đại nổi trội lên với tính cách cam chịu, khuất phục trước số phận thì ở đây lại xuất hiện một người phụ nữ hoàn toàn khác. Những sinh vật nhỏ bé nhịn nhường kia ko chịu yếu mềm trước hoàn cảnh thực tế, phải mọc xiên, đâm ngang để tìm sự sống. Đá phải kiên cường, rắn chắc để sở hữu thể đêm toạc chân trời. Giải pháp đảo ngữ trong hai câu thơ đã cho thấy sự phẫn uất của cỏ cây, đá đó đồng thời cũng chính là nỗi niềm của con người trước thực tế cuộc sống. Bởi vật, hình ảnh rêu xiên ngang, đá đâm toạc chân trời cũng chính là sự phản kháng của người phụ nữ trước thực tế nhiều bất công, ngang trái.

Trong câu thơ sở hữu hai chữ  xuất hiện, chữ  thứ nhất là tuổi xuân của con người,  thứ hai là mùa xuân của vạn vật. Hai chữ xuân này kết hợp với từ  đã nhấn mạnh tuổi xuân của con người một đi ko trở lại, trái ngược với mùa xuân của thiên nhiên đất trời, mỗi lúc xuân của đất trời quay lại đồng nghĩa với tuổi xuân của con người ngày một rút ngắn, nỗi chán ngán lại càng gia tăng. Thủ pháp nghệ thuật tăng tiến, nhấn mạnh vào sự nhỏ bé dần, làm cho hoàn cảnh càng trở nên trái ngang hơn: . Mảnh tình vốn đã bé, đã nhỏ nay lại phải san sẻ lại càng trở nên ít ỏi, hạn hẹp hơn. Tình cảnh đó thật xót xa, tội nghiệp. Hai câu thơ kết thể hiện nỗi lòng sâu kín của người phụ nữ trong xã hội cũ: với họ tình yêu, hạnh phúc thật mỏng manh, bé nhỏ.

Hồ Xuân Hương là bậc thầy trong sử dụng tiếng nói, thông qua khả năng diễn đạt tư tưởng, tình cảm của nhân vật trữ tình: tả âm thanh (văng vọng), tả cảm giác (trơ, say, lại tỉnh, ngán), tả động thái (xiên ngang, đâm toạc),… Nghệ thuật đảo ngữ tài tình (xiên ngang, đâm toạc). Giọng điệu thơ phẫn uất, tủi hờn. Tất cả đã hòa quyện với nhau để diễn tả sự đơn chiếc, thân phận bé nhỏ của người phụ nữ trong xã hội cũ.

Với tiếng nói giản dị, giàu sức gợi cảm, sử dụng thành công phép đối, tác phẩm vừa nói lên số phận rẻ rúng, thảm kịch người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Đồng thời còn cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương nói riêng và của người phụ nữ trong xã hội cũ nói chung.

Phân tích bài thơ Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 4

Hồ Xuân Hương là nữ sĩ tài giỏi ở nước ta vào cuối thế kỉ XVIII — đầu thế kỉ XIX. Ngoài tập “Lưu Hương kí” bà còn để lại khoảng 50 bài thơ Nôm, phần to là thơ đa nghĩa, vừa sở hữu nghĩa thanh vừa sở hữu nghĩa tục. Một số bài thơ trữ tình đằm thắm, thiết tha, buồn tủi… thể hiện sâu sắc thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ, với bao khát khao sống và hạnh phúc tơ duyên. Chùm thơ “Tự tình” phản ánh tâm tư tình cảm của Hồ Xuân Hương, của một người phụ nữ lỡ thời quá lứa, duyên phận hẩm hiu,… Bài thơ này là bài thứ hai trong chùm thơ Tự tình” ba bài.

Thi sĩ Xuân Diêu trong bài “Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm” đã viết: “Bộ ba bài thơ trữ tình này cùng với bài “Khóc vua Quang quẻ Trung” của công chúa Ngọc Hân là một khóm riêng biệt, làm tiếng lòng chân thật của người phụ nữ tự nói về tình cảm bản thân của đời mình trong văn học cổ điển Việt Nam…” Ông lại nhận xét thêm về đỉệu thơ, giọng thơ: “…trong bộ ba bài thơ tâm tình này, kế bên bài thơ vần “ênh” và bài thơ vần “om” oán hận, thì bài thơ vần “on” này mong đợi, chót vót”.

Hai trong ba bài thơ, nữ sĩ đều nói về đêm khuya, canh khuya. “Tự tình” bà vi “Tiếng gà văng vọng gáy trên bom – Oán hận trông ra khắp mọi chòm”. Ở bài thơ này cũng vậy, bà tỉnh dậy lúc canh khuya, hay thao thức suốt đêm khuya, tâm trạng ngổn ngang phiền muộn. Âm thanh “văng vọng” của tiếng trống từ một chòi canh xa đưa lại như thúc giục thời kì trôi nhanh, tuổi đời người phụ nữ trôi nhanh: “Canh khuya văng vọng trống canh dồn”. “Hồng nhan” là sắc mặt hồng, chỉ người phụ nữ. “Trơ” tức thị lì ra, trơ ra, chai đi, mất hết cảm giác. “Nước non”: chỉ cả toàn cầu tự nhiên và xã hội.

Câu thơ: “Trơ loại hồng nhan với nước non” nói lên một tâm trạng: con người đau buồn nhiều nỗi, nay nét mặt thành ra trơ đi trước cảnh vật, trước thế cuộc, tựa như gỗ đá, mất hết cảm giác. Nỗi đau buồn đã tới tột bực. Từ “loại” gắn liền với chữ “hồng nhan” làm cho giọng thơ trĩu xuống, làm nổi trội loại thân phận, loại duyên phận, loại duyên số đã quá hẩm hiu rồi. Ta sở hữu cảm giác tiếng trống dồn canh khuya, thời kì như cơn gió lướt qua thế cuộc, lướt qua số phận và thể xác thi sĩ. Con người đang than thân trách phận đó đã sở hữu một thời son trẻ tự hào: “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”, sở hữu phẩm hạnh một “tấm lòng son” trọn vẹn, lại tài năng, vậy mà nay đang trải qua những đêm dài đắng cay. Qua đó, ta thấy loại xã hội phong kiến buổi đó chính là tác nhân đã làm xơ xác, khô héo phận hồng nhan.

Via @: nongdanmo.com

Đằng sau hai câu đề là những tiếng thở dài ngao ngán. Cố vẫy vùng để thoát ra, bươn ra khỏi loại nghịch cảnh nhưng đâu dễ! Tiếp theo là hai câu thực:

Nghệ thuật đối rất thân tình: “Chén rượu” với “vầng trăng”, trên thì “hương đưa”, dưới lại sở hữu “bóng xế”, đặc thù ba chữ “say lại tỉnh” vời “khuyết chưa tròn” đăng đối, hô ứng nhau làm nổi trội thảm kịch về thân phận người phụ nữ dang dở, đơn chiếc. Muốn mượn chén rượu để khuây khoả lòng mình, nhưng vừa nâng chén rượu lên môi mùi hương phả vào mặt, đưa vào mũi. Tưởng uống rượu cho say để quên đi bao nỗi buồn, nhưng càng uống càng tỉnh. “Say lại tỉnh” để rồi tỉnh lại say, loại vòng luẩn quẩn đó về duyên phận của nhiều phụ nữ đương thời, trong đó sở hữu Hồ Xuân Hương như một oan trái. Buồn tủi cho thân phận, bao đêm dài thao thức đợi chờ, nhưng tuổi đời ngày một “bóng xể”. Bao hi vọng đợi chờ. Tới bao giờ vầng trăng mới “tròn”? Tới bao giờ hạnh phúc tới trong tầm tay, được trọn vẹn, đầy đủ? Sự trông chờ gắn liển với nỗi niềm khát khao. Càng đơn chiếc càng trông chờ, càng trông chờ càng đau buồn, đó là thảm kịch của những người phụ nữ quá lứa lỡ thời, tơ duyên ngang trái, trong đó sở hữu Hồ Xuân Hương.

Hai câu trong phần luận, tác giả lấy cảnh để ngụ tình. Đây là hai câu thơ tả cảnh “lạ thường” được viết ra giữa đêm khuya trong một tâm trạng chán ngán, buồn tủi:

Ý thơ cấu trúc tương phản để làm nổi trội loại dữ dội, loại quyết liệt của sự phản kháng. Từng đám rêu yếu mềm vậy mà cũng “xiên ngang mặt đất” được! Chỉ sở hữu tản mát “đá mấy hòn” mà cũng sở hữu thể “đâm toạc chân trời” thì thật kì lạ! Hai câu thơ, trước hết cho ta thấy thiên nhiên tiềm tàng một sức sống đang bị nén xuống đã khởi đầu bật lên mạnh mẽ vô cùng. Thiên nhiên trong thơ Hồ Xuân Hương ko chỉ mang màu sắc, đường nét, hình khối mà còn sở hữu gương mặt, sở hữu thái độ, sở hữu hành động, cũng “xiên ngang…”, cũng “đâm toạc”… mọi trở ngại, thế lực. Xuân Hương vốn tự tín và yêu đời. Con người đó đang trải qua nhiều thảm kịch vẫn nỗ lực gượng gập với đời. Phản ứng mạnh mẽ, dữ dội nhưng thực tế vẫn đau xót. Đêm đã về khuya, giữa loại thiên nhiên dào dạt, bốn bề mịt mùng minh mông đó, người phụ nữ hẩm hiu càng cảm thấy đơn chiếc hơn bao giờ hết. Chẳng vậy mà trong bài “Tự tình”, nữ sĩ đã buồn tủi viết:

Cả nỗi đau trần thế như dồn tụ lại đáy lòng một người phụ nữ đơn chiếc. Khát khao được sống trong hạnh phúc, được làm vợ, làm mẹ như mọi người phụ nữ khác. Nhưng “hồng nhan bạc phận”! Đêm càng về khuya, người phụ nữ ko thể nào chợp mắt được, trằn trọc, buồn tủi, thân đơn chiếc, thiếu thốn yêu thương, xuân đi rồi xuân trở về, mà tình yêu chỉ được “san sẻ tí con con”, phải cam chịu hoàn cảnh:

Xuân đi qua, xuân trở lại, nhưng với người phụ nữ thì “mỗi năm mỗi tuổi như đuổi xuân đi”… Chữ “ngán” nói lên nỗi đau, nỗi buồn tủi của người phụ nữ lỡ thời quá lứa, đang trải qua sự mòn mỏi, đợi chờ. Tơ duyên, tình yêu như bị tan vỡ, tan nát thành nhiều “mảnh”, vậy mà chua chát thay chỉ được “san sẻ tí con con”. Câu thơ là tiếng than thân trách phận. Rẻ đây là lần thứ hai Hồ Xuân Hương chịu cảnh làm lẽ ? Tình đã vỡ ra thành “mảnh” lại còn bị “san sẻ”, đã “tí” lại “con con”. Mỗi chữ như rưng rưng những giọt khóc. Câu thơ này, tâm trạng này được nữ sĩ nói rõ thêm trọng bài “Lấy chồng chung”:

Tóm lại, “Tự tình” là lời tự than, tự thương xót, buồn tủi cho duyên số, duyên phận hẩm hiu của mình. Càng thao thức đơn chiếc, càng buồn tủi. Càng buồn tủi, càng khát khao được sống trong hạnh phúc trọn vẹn, đầy đủ. Thực tế nặng nề, đắng cay bủa vây, khiến cho loại hồng nhan phơi ra, “trơ” ra với nước non, với thế cuộc. Người đọc vô cùng thông cảm với nỗi lòng khát khao sống, khát khao hạnh phúc của nữ sĩ và người phụ nữ trong xã hội cũ. Trị giá nhân văn là nội dung sâu sắc nhất của chùm thơ “tự tình” của Hồ Xuân Hương.

Cách tiêu dùng từ rất đặc sắc, độc đáo thể hiện phong cách nghệ thuật Hồ Xuân Hương: “trơ loại hồng nhan”, “say lại tỉnh”, “khuyết chưa tròn”, “xiên ngang”, “đâm toạc”, “ngán nỗi”, “lại lại”, “tí con con”,… Chữ tiêu dùng sắc nhọn, cảnh ngụ tinh, diễn tả mọi khổ đau thảm kịch về duyên số. Qua bài thơ này, ta càng thấy rõ Hồ Xuân Hương đã đưa tiếng nói dân gian, tiếng nói đời thường vào lời ca, bình dị hoá và Việt hoá thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bà xứng đáng là “Bà chúa thơ Nôm” của nền thi ca dân tộc.

Phân tích bài thơ Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 5

Hồ Xuân Hương – bà chúa thơ Nôm, một hiện tượng đặc thù của thơ ca trung đại Việt Nam. Nữ thi sĩ sở hữu số phận trái ngang, ngang trái nên hồn thơ của bà là tiếng nói đại diện cho những người phụ nữ sống trong xã hội phong kiến với một khát vọng tình yêu, hạnh phúc lứa đôi. Chùm thơ “Tự tình” của bà gồm ba bài là sự phản ánh đặc sắc tâm tư, tình cảm của nhà thơ_ một người phụ nữ “hồng nhan bạc phận” đường tơ duyên ko trọn vẹn, quá lứa lỡ thời. Trong đó “Tự tình bài II” được coi là bài thơ hay nhất, giàu xúc cảm và lắng đọng nhất.

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng loại đặc sắc ko phải viết bằng chữ Hán mà được viết bằng tiếng nói dân tộc chữ Nôm. Phải tới thời kì Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du thì phong trào làm thơ Nôm mới đạt tới đỉnh cao thực sự. Hồ Xuân Hương là người phụ nữ đa tài, đa tình mà số phận truân chuyên. Bà là con vợ lẽ, lại đã từng muộn màng đường tơ duyên, từng mang thân đi làm lẽ và sống trong cảnh góa bụa. Chính hoàn cảnh đó là cảm hứng cho bà sáng tác chùm thơ “Tự tình”. Bài thơ “Tự tình II” là hình ảnh người phụ nữ đơn chiếc, lẻ loi trong đêm khuya thanh vắng than ngẫm, đau xót cho thân phận của mình.

Phân tích bài thơ theo bố cục đề thực luận kết của thể thơ Đường luật. Với hai câu thơ đầu là ko gian, thời kì cùng với tâm trạng tê tái của người phụ nữ.

Thời kì ở đây là lúc đêm khuya lúc mà con người chìm sâu vào trong giấc ngủ để ngơi nghỉ sau một ngày lao động mỏi mệt, thì nhân vật trữ tình ở đây lại thao thức, trằn trọc ko ngủ được. Ko gian là khoảng ko minh mông, rộng to yên tĩnh, vắng lặng nghe thấy “văng vọng trống canh dồn” báo hiệu thời kì trôi qua rất nhanh. Nghệ thuật lấy động tả tĩnh lấy loại âm thanh “văng vọng” của tiếng trống canh để nói loại ko gian tĩnh lặng về đêm. Lấy loại ngoại cảnh để nói tâm trạng. Là cảnh vật tác động tới con người hay là vì “người buồn cảnh sở hữu vui đâu bao giờ”. Đêm khuya thanh vắng là lúc con người ta trở nên bé nhỏ và lạc lõng vô cùng lúc giường đơn gối chiếc đối diện với chính mình mà cảm thấy “trơ”. “Trơ”ở đây là trơ trọi, là cô độc chỉ sở hữu một mình, được đặt ở đầu câu càng nhấn mạnh nỗi đau, sự xấu số của một người phụ nữ sở hữu “hồng nhan”. Đấy là chỉ loại vẻ đẹp nhan sắc bên ngoài của người con gái “Thân em vừa trắng lại vừa tròn” nhưng cũng là để nói tới loại phẩm hạnh “Tấm lòng son” bên trong. Chữ “loại” nhằm cụ thể hóa đối tượng diễn tả “loại hồng nhan” cho thấy sự tủi nhục, bẽ bàng lúc nhan sắc, tiết hạnh của người phụ nữ bị coi rẻ, bị mỉa mai. “Nước non” chỉ cả toàn cầu tự nhiên và xã hội bên ngoài. “Trơ” tốt cũng là sự thách thức “nước non” của một con người sở hữu cá tính mạnh mẽ, táo tợn. Nó sở hữu cùng hàm nghĩa với chữ “trơ” trong câu thơ sau của Bà Thị xã Thanh Quan: “Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt”. Vì lắm đau buồn mà nét mặt con người như trơ ra trước cảnh vật, trước mọi người như hóa đá ko còn cảm giác. Người đọc tưởng như nghe được cả tiếng thở dài, ngao ngán của người phụ nữ trước duyên phận bẽ bàng.

Hai câu thực là lựa chọn của tác giả lúc sầu tìm tới rượu, bà muốn mượn chút hương nồng để quên đi nỗi buồn nhưng càng uống lại càng tỉnh lại càng đau, nỗi buồn ko nguôi trong vòng xoáy luẩn quẩn.

Ngẩng đầu lên ngắm trăng mà trăng đã xế lúc chưa lúc nào tròn. Vầng trăng ở đây vừa là hình ảnh thiên nhiên vừa là hình ảnh tượng trưng cho tuổi xuân của thi sĩ sắp qua đi mà tình yêu vẫn chưa bao giờ được trọn vẹn, được ắp đầy. Nghệ thuật đối trong hai câu thơ thật tài tình, đăng đối, hô ứng nhau cùng nhau làm nổi trội lên thân phận của một khách hồng nhan bạc phận tài hoa mà phải chịu cảnh dang dở. Nguyên do đó là vì đâu? Rẻ như Nguyễn Du đã từng nói về “Tài mệnh tương đố”, vì “Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen”.

Nếu như bốn câu thơ đầu là hoàn cảnh và tâm trạng đơn chiếc, lẻ bóng của tác giả thì bốn câu thơ sau là ý thức phản kháng mạnh mẽ, là tâm thế muốn bứt phá, muốn thay đổi số phận của mình nhưng càng nỗ lực, càng kỳ vọng, càng mong muốn bao nhiêu thì lại càng thất vọng, xót xa bấy nhiêu lúc “Mảnh tình san sẻ tí con con”. Đó chính là thảm kịch của người phụ nữ sở hữu duyên phận hẩm hiu.

Hai câu luận là hai câu thơ tả cảnh ngụ tình, mượn ngoại cảnh để nói loại “chí”, loại “tình”bên trong của mình.

Rêu và đá là hai sự vật nhỏ bé nhưng ko hề yếu mềm mà mang một sức sống mãnh liệt sở hữu thể “xiên ngang mặt đất” và “đâm toạc chân trời”, kết hợp với nghệ thuật đảo ngữ, sử dụng những động từ mạnh “xiên”, “đâm” cùng với bổ ngữ “ngang”, “toạc” vừa nhấn mạnh trạng thái của thiên nhiên nhưng cũng là để nhấn mạnh tâm trạng của con người phẫn uất, phản kháng ko chịu chấp nhận số phận. Bà căm ghét loại kiếp làm lẽ mà thốt lên rằng: “Chém cha loại kiếp lấy chồng chung/ Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng”

Phản ứng của bà tuy mạnh mẽ, dữ dội nhưng thực tế vẫn đắng cay, chua chát. Hồ Xuân Hương sống vào khoảng thời kì cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Đây là thời kì mà chế độ phong kiến Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, tranh chấp xã hội ngày càng trở nên sâu sắc. Sống trong một xã hội “trọng nam khinh nữ” với chế độ đa thê thi sĩ muốn đựng lên tiếng nói nhằm đấu tranh cho nữ giới, đòi quyền đồng đẳng, muốn được sống, được yêu thương và sở hữu được thế cuộc hạnh phúc. Nhưng việc đó ko hề thuận tiện bởi chính bản thân bà vẫn đang phải chịu số phận trái ngang, ngang trái.

Số phận của thi sĩ cũng chính là số phận của biết bao những người phụ nữ trong xã hội xưa. Chính điều đó đã khiến cho cho Nguyễn Du phải than khóc cho thân phận của nàng Tiểu Thanh, nàng Kiều và những người phụ nữ như Hồ Xuân Hương:

Hai câu kết nói về tận cùng của sự khổ đau, chán ngán, buồn tủi tác giả thương cho thân cho phận của chính mình:

“Ngán”ở đây là tâm trạng, xúc cảm ngao ngán, chán nản thế cuộc ngang trái. Xuân chỉ mùa xuân của đất trời, mùa của muôn hoa đua nở khoe sắc khoe hương, mùa của sum họp nhưng còn sở hữu hàm ý chỉ tuổi xanh, tuổi xuân thì của người phụ nữ. Từ “Lại” cho thấy sự tuần hoàn lặp đi lặp lại. Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời qua đi rồi trở lại, nó tới mang đi mùa xuân của con người mùa xuân đó thì chỉ một đi để rồi “Ngày xanh mòn mỏi, má hồng phôi pha” (Truyện Kiều).

Đáng lẽ mùa xuân tươi đẹp căng tràn sức sống trở về con người phải cảm thấy hớn hở, vui mừng thì thi sĩ lại càng cảm thấy thêm ê chề, ngao ngán bởi lẽ xuân tới là một lần tuổi đời lại thêm, tuổi xanh dần qua đi mà bản thân mình vẫn đơn độc, thiếu thốn yêu thương lúc “Mảnh tình san sẻ tí con con!” mảnh tình đã nhỏ bé lại còn san sẻ “Tí con con” tạo nên cảm xác xót thương, đớn đau, ngậm ngùi và tấm tức. Nghệ thuật tăng tiến nhấn mạnh vào những điều nhỏ bé càng làm cho nghịch cảnh càng trở nên trái ngang hơn.

Tự tình II là bài thơ tự than thân, tự bộc lộ, tự nói lên nỗi lòng của một người phụ nữ lận đường tơ duyên nhưng luôn khát khao sở hữu được một tình yêu trọn vẹn xứng đáng với tấm chân tình của mình. Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ cho thấy tài năng thi ca của tâm hồn thi sĩ với việc sử dụng nghệ thuật lấy động tả tĩnh, thủ pháp tả cảnh ngụ tình, tiêu dùng động từ mạnh kết hợp nghệ thuật đảo ngữ và những từ láy “văng vọng”, “con con” với nghệ thuật tăng tiến càng làm cho bài thơ trở nên sâu sắc, thẫm đượm loại ý loại tình của người phụ nữ sở hữu nhiều nét độc đáo, mới lạ trong nền thơ ca văn học dân tộc.

Những hình ảnh giản dị với tâm trạng vừa buồn tủi, xót xa lại vừa uất ức cho thân kiếp làm lẽ của người phụ nữ đồng thời cũng là thảm kịch và khát vọng hạnh phúc tư nhân của Hồ Xuân Hương. Bài thơ truyền tải ý nghĩa nhân văn sâu sắc tới độc giả dù sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhưng con người vẫn nỗ lực vươn lên muốn thay đổi số phận, thay đổi nghịch cảnh mong muốn sở hữu một cuộc sống tốt đẹp hơn với hạnh phúc lứa đôi và tơ duyên trọn vẹn.

Phân tích bài thơ Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 6

Được mệnh danh là “bà chúa thơ Nôm”, Hồ Xuân Hương đã để lại cho chúng ta những tác phẩm thơ Nôm thật sự xuất sắc, trong đó phần nhiều là những bài thơ nói về thân phận người phụ nữ, cùng với nỗi niềm đồng cảm, thương cảm sâu sắc và khát khao được hạnh phúc. Trong những tác phẩm đó sở hữu chùm thơ ba bài thơ Tự tình, được lấy cảm hứng từ chính thế cuộc của bà. Mỗi bài thơ đều mang những nỗi niềm xúc cảm riêng nhưng tựu chung lại là nỗi buồn, nỗi đơn chiếc của một người phụ nữ khát khao yêu đương nhưng lại gặp phải những xấu số, đớn đau. Tự tình Hai được sinh ra trong niềm cảm hứng chung đó.

Hồ Xuân Hương được sinh ra vào giai đoạn cuối thế kỉ XVIII, lúc mà xã hội đang chuyển mình đầy sóng gió. Cả xã hội lúc đó đều sục sôi loại tư tưởng đòi quyền sống, tự do và hạnh phúc. Và loại ko khí đó đã tác động mạnh mẽ tới tâm trí và hồn thơ của bà. Ngẫm lại số phận mình, hai lần lấy chồng, hai lần làm lẽ, hai lần chồng chết, thế cuộc bà là một chuỗi dài những tháng năm khổ đau, là những giọt nước mắt cho phận “hồng nhan”.

Có nhẽ chính vậy mà lúc viết Tự tình 2, bà đã gợi mở ra ko gian vắng lặng giữa đêm khuya thanh vắng, chỉ còn xao xác tiếng trống canh khuya:

“Đêm khuya văng vọng trống canh dồn Trơ loại hồng nhan với nước non”

Một ko gian minh mông mở ra trước mắt chúng ta, thế nhưng ko gian đó lại vắng lặng, quạnh hiu, cô quạnh tới vô cùng, chỉ còn tiếng trống canh lặng lẽ gióng lên từng hồi lạnh lẽo. Người ta cũng phải ngạc nhiên tự hỏi vì sao nhân vật trữ tình lại mở lời giữa lúc đêm khuya vắng thế này? Liệu còn điều gì khiến cho bà suy tư mà giật thột tỉnh giấc hay vì cả đêm qua, bà chưa hề chợp mắt một phút nào chăng? Tiếng trống canh “dồn” dập, gấp gáp báo hiệu sự trôi chảy của thời kì, mỗi khắc trôi qua là tuổi xuân của bà lại trôi qua một tẹo. Đêm khuya là lúc người ta ngơi nghỉ, vậy vì sao bà còn ngồi đây với đầy nỗi niềm tâm sự?

Có nhẽ là bởi vì sự đơn chiếc, sự buồn tủi, thao thức cho số kiếp của mình đang xâm chiếm lấy tâm hồn nhạy cảm của bà. Ở đây, Hồ Xuân Hương đã sử dụng từ láy “văng vọng” – một từ láy tượng thanh miêu tả loại âm thanh vang vọng của tiếng trống canh trong đêm, và nó cũng là từ láy diễn tả loại ko khí vắng lặng tới vô cùng của một con người đang thao thức giữa canh khuya.

Những bài Phân tích Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương hay nhất

Tới câu thơ thứ hai, người ta nhận thấy đằng sau nỗi thao thức đó là một bầu tâm sự đang cần trút bỏ:

“Trơ loại hồng nhan với nước non”

“Hồng nhan” là một từ ngữ vốn tiêu dùng để chỉ những người phụ nữ xinh đẹp, đó vậy mà người phụ nữ đó giữa canh khuya lại phải chịu cảnh “trơ” trọi một mình. Ấn tượng nhất trong câu thơ là từ “trơ”. Có nhẽ chưa từng sở hữu một thi sĩ nào lại to gan trong cách sử dụng từ ngữ như thế! “Trơ” ở đây có nhẽ Hồ Xuân Hương muốn nhắc tới sự đơn chiếc, lẻ loi, trơ trọi – một nỗi buồn bao trùm lấy cả ko gian. Hồ Xuân Hương đã đặt ở câu thơ một từ ngữ định lượng “loại” để chỉ “hồng nhan”. Đây là một sự cụ thể hóa cho loại nỗi buồn cho kiếp má hồng, giọng thơ chùng xuống thể hiện một sự não nuột trong sườn cảnh. Đặt chữ “trơ” lên đầu câu, bà muốn nhấn mạnh sự trơ trọi, đơn độc, loại buồn tủi của mình trong đêm vắng. Và loại buồn đó càng cụ thể hơn lúc nó được đặt kế bên một loại to to như “nước non”. Tới đây, ta chợt cảm khái rằng sở hữu tốt đây Hồ Xuân Hương đang muốn gợi tới hình ảnh của một người vợ lẽ đang mòn mỏi chờ chồng mình trong canh khuya của kiếp chung chồng đắng cay, tủi phận chăng?

Loại buồn rất dễ thấm vào tâm tình con người, như Nguyễn Du đã nói “Người buồn cảnh sở hữu vui đâu bao giờ”, nó cũng thấm sang cả cảnh vật trong đêm vắng lặng này. Vậy nên ta mới cảm thấy loại bóng đêm kia quá lạnh lẽo, quá cô quạnh. Và lúc loại buồn đang đè nặng, chi phối tâm trạng con người thì có nhẽ chén rượu là phương tiện để giải sầu hiệu quả nhất. Thế nên, Hồ Xuân Hương cũng học theo người xưa “nâng chén để tiêu sầu”, nhưng có nhẽ điều đó chỉ làm cho nỗi buồn càng thêm nặng nề, nỗi thảm kịch vẫn là thảm kịch ko lối thoát:

“Chén rượu hương đưa say lại tỉnh Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”

Như một quy luật của tạo hóa, trăng tròn rồi lại khuyết, lặp lại theo một chu kì nhất định. Vầng trăng – vốn là tượng trưng cho thế cuộc, cho tuổi xuân của người con gái, vầng trăng “tròn” tức là đã tới tuổi gả chồng, loại tuổi đẹp nhất của người con gái. Thế nhưng, trăng trong thơ Hồ Xuân Hương lại chỉ khuyết chẳng tròn, và đã “xế” bóng, gợi lên tuổi xuân đang dần trôi đi của người con gái – nhân vật trữ tình trong bài thơ. Trăng đã xế, tuổi xuân đã qua, đó vậy mà vẫn chưa sở hữu được hạnh phúc trọn vẹn. Rẻ hình ảnh trăng chưa tròn là vì hạnh phúc của bà còn chưa viên mãn hay cũng là thế cuộc của bà, đã sở hữu tuổi mà hạnh phúc vẫn chẳng tròn đầy?

Những câu thơ tiếp nối vẫn nói lên nỗi đơn côi, lẻ bóng của nhân vật trữ tình thế nhưng lại với một sự chuyển biến khác:

“Xiên ngang mặt đất rêu từng đám Đâm toạc chân trời đá mấy hòn’

Nếu như bốn câu thơ đầu gợi lên sườn cảnh vắng lặng, quạnh hiu của canh khuya cô quạnh, lời thơ dìu dặt, đượm buồn diễn tả loại tâm trạng chờ đợi mòn mỏi thì hai câu thơ này lại đột ngột chuyển mình mạnh mẽ. Hồ Xuân Hương đã tiêu dùng ở đây nghệ thuật đảo ngữ với tiết tấu nhanh, mạnh mẽ tạo nên một sườn cảnh sinh động, trung thực và đầy sức sống. Những đám rêu trên mặt đất được bóng trăng xiên ngang mà soi tỏ, những hòn đá vô tri còn được ánh trăng đâm xuyên qua những đám mây mà chiếu tới. Cảnh thực nhưng lại gợi cảm nhiều hơn gợi tả. Tới những thứ vô tri vô năng mà còn được ánh trăng soi tỏ, sở hữu đôi sở hữu cặp, cớ sao một kiếp hồng nhan lại phải chịu cảnh đơn chiếc một mình?

Hai câu thơ thôi mà toàn là những động từ mạnh “đâm toạc, xiên ngang” tốt nó đang phân trần loại nỗi lòng chất chứa sắp bùng nổ của thi sĩ? Lời thơ như là một sự phản ứng dữ dội cho kiếp sống cô độc của người phụ nữ đó, nhân vật trữ tình ko còn dịu dàng được nữa, bà muốn được giải thoát khỏi tâm trạng bức bối đang bủa vây lấy thân mình. Nghệ thuật đảo ngữ đã làm cho lời thơ thêm phần mạnh mẽ dứt khoát, táo tợn y hệt tính cách của “bà chúa thơ Nôm”.

Thế nhưng, loại bột phát tức giận đó chỉ nhịn nhường như bùng lên trong giây lát để rồi bà lại trở về với loại nỗi buồn mênh mang trong lòng. Một sự chấp nhận, một sự bất lực, cam chịu mà bà phải thốt lên trong sự đớn đau:

“Ngán nỗi xuân qua xuân lại lại Mảnh tình san sẻ tí con con”.

Một câu thơ nhưng lại khiến cho người đọc cảm thấy một khoảng thời kì dài đằng đằng lúc mà tuổi xuân của bà cứ trôi đi trong lặng lẽ, trong sự ngao ngán về thế cuộc. Mùa xuân tới trong mừng vui rộn ràng thì tuổi xuân của bà cũng dần chảy trôi đi, đó vậy mà hạnh phúc, tình yêu vẫn chỉ được lợi một tẹo “con con”. “Mảnh tình” – chỉ là mảnh tình chứ chẳng được trọn vẹn, đó vậy mà còn phải “san sẻ” thì còn đáng bao nhiêu nữa đây? Có nhẽ đây là lời thở than đầy đắng cay của Hồ Xuân Hương cho loại kiếp vợ lẽ của mình, sự san sẻ yêu thương là một điều ko người nào muốn, vậy mà bà phải chịu:

“Chém cha loại kiếp lấy chồng chung Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng”

Hai câu thơ cuối khép lại như một lời than thầm kín của người phụ nữ trong phận làm lẽ của xã hội xưa. Bởi một kiếp làm lẽ sẽ chẳng bao giờ được lợi trọn tình yêu, hạnh phúc lứa đôi của mình.

Bài thơ được Hồ Xuân Hương viết lên để thể hiện tâm trạng và thái độ của mình trước duyên phận hẩm hiu, bà vừa uất ức, vừa đau xót muốn gắng gượng gập vươn lên nhưng thảm kịch cứ nối dài thảm kịch. Nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ là thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với những từ ngữ sinh động gây ấn tượng mạnh mẽ. Mặc dù sử dụng thể thơ Đường nhưng những ngôn từ của bà đều hết sức thuần việt. Ngôn từ lúc dịu dàng, đằm thắm, gợi tả nỗi buồn, lúc phá cách với tiết điệu mãnh liệt, tất cả đều được sử dụng để miêu tả những cảm nhận của bà về nỗi buồn sự đời. Nghệ thuật đặc tả được bà sử dụng hết sức tinh tế cùng với nghệ thuật đảo ngữ tạo nên một Tự tình hết sức thành công về mặt xúc cảm và xây dựng hình tượng.

Tự tình Hai là bài thơ thể hiện tâm tư, tình cảm của Hồ Xuân Hương trước duyên phận của mình; vừa uất ức, tức giận, buồn tủi, lẻ loi, muốn vượt lên nhưng lại rơi vào thảm kịch. Bài thơ là minh chứng cho khát vọng hạnh phúc mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương đồng thời khẳng định tài năng của bà, xứng đáng với danh xưng “bà chúa thơ Nôm”.

Phân tích bài thơ Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 7

“Bà Chúa Thơ Nôm” – Hồ Xuân Hương là một thi sĩ phụ nữ viết về phụ nữ, thơ của bà chính là tiếng nói thương cảm đối với số phận người phụ nữ, tiếng thơ của bà còn thấm đượm ý thức nhân đạo lúc trân trọng, đề cao vẻ đẹp và những khát vọng chính đáng của người phụ nữ. Bài thơ “Tự tình” (bài II) nằm trong chùm thơ “Tự tình” của bà là một trong những sáng tác mà ở đó ta cảm nhận được tâm trạng buồn tủi, phẫn uất trước duyên phận trái ngang và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc ở Hồ Xuân Hương.

Mở đầu bài thơ nữ thi sĩ gợi ra một sườn cảnh cũng như tâm trạng mang nặng sự đơn chiếc, vắng vẻ quạnh hiu:

“Đêm khuya văng vọng trống canh dồn Trơ loại hồng nhan với nước non.”

Thời kì được nhắc tới đã là đêm khuya, là khoảng thời kì khá nhạy cảm, nhạy cảm bởi đó là lúc con người ta đối diện với chính bản thân mình, những suy nghĩ, trằn trọc khởi đầu bủa vây xung quanh. Thêm vào đó, giữa ko gian tĩnh mịch, vắng vẻ của đêm khuya lại sở hữu thêm tiếng trống canh dồn, âm thanh “văng vọng” càng làm tăng sự vắng lặng và quạnh hiu của ko gian, tiếng trống dồn dập giống như đang thúc giục dồn dập bước đi thời kì. Tiếng trống hay cũng là tiếng lòng của nữ thi sĩ, sự rối bời quẩn quanh lúc trông thấy sự trôi chảy của thời kì của đời người, mà ta – phận hồng nhan vẫn còn trơ trơ, chỉ sở hữu mình ta với nước non, đó là sự đơn chiếc, lẻ bóng, trơ trọi. Sở hữu thể đó là sự tủi nhục trong nhận thức về hoàn cảnh của thi sĩ nhưng cũng sở hữu thể đó chính là sự kiên cường, dẻo dai trong con người thân thơ.

“Chén rượu hương đưa say lại tỉnh Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.”

“Say lại tỉnh” giống như một vòng luẩn quẩn, bế tắc của thế cuộc cũng như của tơ duyên, muốn say cho quên sầu muộn và nỗi xót xa số phận nhưng càng say lại càng tỉnh, càng thấu hơn nỗi khổ của thân phận. Hình ảnh vầng trăng “bóng xế” tức thị trăng sắp tàn, trời sắp sáng lại thêm “khuyết chưa tròn” đó là sự tương quan với số phận của người nữ sĩ, trăng sắp tàn giống như tuổi xuân đã sắp trôi qua thế nhưng trăng vẫn khuyết chưa tròn đó là tơ duyên vẫn chưa được trọn vẹn như ý. Ta cảm nhận được nỗi lòng đắng cay, xót xa cho duyên phận lỡ làng của thi sĩ.

“Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám, Đâm toạc chân trời, đá mấy hòn.”

Trong hai câu thơ trên, thi sĩ đã sử dụng nghệ thuật đảo ngữ làm tăng sức quyến rũ của câu thơ, đặc thù việc đặt những động từ mạnh ở đầu mỗi câu thơ như “xiên ngang, đâm toạc” đã làm tăng sự sinh động của câu thơ. Bức tranh thiên nhiên sở hữu mặt đất, chân trời, rêu từng đám mọc xiên ngang mặt đất, những hòn đá dựng đứng như đâm vào toạc cả chân trời. Việc sử dụng hình ảnh và từ ngữ đã gợi nên một thiên nhiên tràn đầy sức sống và ẩn chứa trong đó là tâm trạng, thái độ của nữ thi sĩ. “Xiên ngang, đâm toạc” là sự phẫn uất và phản kháng của thi sĩ đối với thế cuộc, số phận của mình. Từng lời thơ nghe sở hữu vẻ đầy căm phẫn nhưng sâu xa ta lại thấy sự chua chát, cam chịu và chấp nhận của thi sĩ.

“Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại, Mảnh tình san sẻ tí con con!”

Nhắc tới mùa xuân là nhớ về tuổi xuân của mình, nữ thi sĩ ngán ngẩm bởi mùa xuân qua đi rồi mùa xuân lại tới nhưng tuổi xuân mà qua thìa là hết hẳn, chẳng còn lấy lại được nữa. Mà cứ mỗi mùa xuân trở lại lại là sự ra đi của tuổi xuân, nhìn bao mùa xuân qua là bấy nhiêu năm tuổi xuân dần vơi đi, tuổi xuân đã ít cứ theo đà trôi chảy của thời kì vẫn trái ngang, hẩm hiu và dở dang lỡ làng. Giống như “mảnh tình” của nàng thi sĩ, đã nhỏ bé chỉ gọi là “mảnh” nhưng lại còn “san sẻ” thành ra chỉ còn một “tí con con” nhịn nhường như ko còn đáng là bao nữa. Những lời thơ như lời tâm sự của thi sĩ về chính tơ duyên và số phận của mình, nỗi lòng của thi sĩ thể hiện sự khát khao sở hữu được hạnh phúc, nhưng kỳ vọng bao nhiêu lại phải thất vọng bấy nhiêu, chỉ trách sao số phận của nữ thi sĩ long đong, phũ phàng.

Ta sở hữu thể cảm nhận được sự nỗ lực, sự gắng gượng gập vươn lên số phận của Hồ Xuân Hương, nhưng dù sở hữu nỗ lực, dù sở hữu kiên cường thi sĩ vẫn phải đối mặt với những trớ trêu, thực tế phũ phàng của số phận. Những ước mơ và khát khao sống, hạnh phúc của thi sĩ là một thái độ sống rất tích cực mà chúng ta phải học tập, dù hoàn cảnh và số phận sở hữu phũ phàng với ta nhưng ta vẫn phải sống một thế cuộc thật ý nghĩa.

Phân tích Tự tình Hai của Hồ Xuân Hương – Mẫu số 9

Article post on: nongdanmo.com