Để hiểu được tư tưởng vừa nêu của Nguyễn Trãi, chúng ta cùng xem qua bài Phân tích luận điểm trong đoạn đầu bài Bình Ngô Đại Cáo hôm nay. Bài viết sẽ cho chúng ta hiểu rõ về quan niệm nhân nghĩa, tư tưởng nhưng Nguyễn Trãi đã khẳng định cũng như tội ác của quân Minh lúc xâm lược nước Đại Việt của chúng ta.
Chủ đề: Phân tích luận điểm vừa nêu trong đoạn đầu của Bình Ngô Đại Cáo
Mục lục bài viết:
I. Đề cương cụ thể
II. Bài văn mẫu
Phân tích luận điểm vừa nêu trong đoạn đầu của Bình Ngô Đại Cáo
I. Dàn ý Phân tích luận điểm vừa nêu trong đoạn đầu bài Bình Ngô Đại Cáo (Chuẩn)
1. Mở bài:
– Nguyễn Trãi là một danh nhân văn hóa, nhà quân sự, thi sĩ tài hoa.
– Tác phẩm Bình Ngô Đại Cáo của ông được coi là bản tuyên ngôn độc lập.
– Đoạn đầu của tác phẩm là luận điểm chính đáng nhưng Nguyễn Trãi muốn gửi gắm.
2. Thân bài:
một. Hoàn cảnh sáng tác:
Sau lúc khởi nghĩa Lam Sơn thành công, Lê Lợi sai Nguyễn Trãi viết thư cho nhân dân.
– Được viết và xuất bản vào tháng 12 năm 1428.
b. Luận văn chính trị:
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi (Hai câu đầu):
+ “Nhân nghĩa”: mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với nhau trên cơ sở vật chất đạo đức và tình thương, là truyền thống của Nho giáo, là lời dạy của những bậc hiền nhân.
+ “Nhân nghĩa” trong tư tưởng của Nguyễn Trãi: tức là “yên dân”, dẹp loạn, dẹp giặc – “trừ bạo” để nhân dân được yên vui.
+ Tư tưởng này đã theo Nguyễn Trãi suốt thế cuộc.
– Sự thực về sự tồn tại độc lập của nước Đại Việt (8 câu tiếp theo):
+ Khẳng định tính độc lập về mọi mặt như: lãnh thổ, văn hoá, phong tục tập quán, thiên tài v.v.
+ Đại Việt với nền văn hiến lâu đời, với chủ quyền lãnh thổ riêng, phong tục tập quán khác hẳn phương Bắc.
+ Tác giả liệt kê những triều đại Việt Nam so với những triều đại Trung Quốc: trình bày vị thế của Đại Việt trong lịch sử.
+ Từ “xưng đế”: Đại Việt cũng với “quận” nhưng ko với “vương”: Vị thế của Đại Việt cũng với thể sánh ngang với Trung Quốc.
+ “Địa linh tuấn kiệt”: người người hùng của nước ta luôn với: của Nguyễn Trãi đối với quân thù.
+ Tác giả sử dụng hàng loạt từ ngữ hiển nhiên “với từ trước”, “từ lâu đời”, “từ bao đời nay” để khẳng định chân lý tồn tại của Đại Việt.
– Kết cuộc thảm hại của quân thù lúc xâm phạm chủ quyền Đại Việt (6 câu cuối):
+ Nêu hàng loạt thất bại của quân phương Bắc đối với Đại Việt trong suốt chiều dài lịch sử: từ Lưu Cung dưới thời Ngô Quyền, Triệu Tiết dưới thời Lý Thường Kiệt, …
+ Từng câu thơ tăng dần cấp độ: khẳng định vẻ vang của quân và dân ta, sự thất bại nặng nề của quân thù cũng như bộc bạch lòng căm thù giặc.
+ Giọng điệu hùng tráng, mạnh mẽ trình bày niềm tự hào, tự trọng dân tộc.
c. Trị giá nội dung và nghệ thuật:
– Nội dung:
+ Trình bày tư tưởng chính nghĩa của Nguyễn Trãi.
+ Khẳng định sự thực về độc lập, chủ quyền của Đại Việt.
+ Sự thất bại của quân thù lúc xâm lược Đại Việt.
+ Toàn thể tác phẩm là lời tố cáo tội ác của quân thù cũng như ca tụng cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
– Mỹ thuật:
+ Giọng chính luận xen lẫn cảm hứng trữ tình.
+ Ca từ hào hùng, hiên ngang.
+ Lập luận chặt chẽ, sắc bén.
3. Kết luận:
Tư tưởng chính nghĩa của Nguyễn Trãi là một tư tưởng đúng mực và thâm thúy.
II. Bài văn mẫu Phân tích luận điểm vừa nêu trong đoạn đầu bài Bình Ngô Đại Cáo (Chuẩn)
Nguyễn Trãi là một danh nhân văn hóa lỗi lạc, một nhà quân sự tài giỏi và một thi sĩ tài hoa với những tác phẩm để đời. Trong đó tác phẩm “Bình Ngô Đại Cáo” của ông được coi là bản tuyên ngôn độc lập của nước ta. Đoạn đầu của bài “Bình Ngô Đại Cáo” được Nguyễn Trãi viết trong niềm tự hào, tự trọng dân tộc, vừa trình bày ý tứ, vừa là lí lẽ muốn gửi gắm tới nhân dân, vừa là lời cảnh tỉnh. Quân xâm lược phương Bắc.
“Bình Ngô đại cáo” là một tác phẩm chính luận xuất sắc và tài tình của Nguyễn Trãi. Bài thơ được viết vào năm 1428, sau lúc quân ta đại thắng, xoá sổ 150 vạn quân xâm lược phương Bắc. Nguyễn Trãi được lệnh của vua Lê Thái Tổ soạn bài cáo này để báo công cho cả nước về việc dẹp giặc Minh. Bài cáo này của Nguyễn Trãi vừa với những nét cơ bản về thể cáo, vừa với những nét thông minh riêng của thi sĩ. Đó là “bản người hùng ca” tố cáo mạnh mẽ tội ác của quân xâm lược, đồng thời ca tụng cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành độc lập tự do cho dân tộc ta. Trong đoạn đầu của tác phẩm, chúng ta với thể thấy với những phép tắc nhưng Nguyễn Trãi nêu ra, bao gồm: tư tưởng nhân nghĩa, chân lý về sự tồn tại độc lập của nước Đại Việt ta cũng như kết cuộc bi thương. đánh tan giặc ngoại xâm Đại Việt.
Mở đầu tác phẩm, Nguyễn Trãi khẳng định ngay rằng tư tưởng nhân nghĩa, nung nấu trong lòng là chân lý bất tử, là cơ sở vật chất, tiền đề lý luận cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:
“Then chốt của nhân loại là được yên nghỉ
Quân đội bị trừng trị trước tiên để loại trừ bạo lực. “
“Nhân hòa” được hiểu là mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với nhau, được tạo dựng trên cơ sở vật chất đạo đức và tình mến thương. Đây là một tư tưởng truyền thống của Nho giáo và đã được những bậc hiền nhân truyền dạy từ xa xưa: “Muốn làm việc to thì nhân nghĩa phải gốc, việc to phải nhân nghĩa”. Nguyễn Trãi đã sử dụng lời nói của bậc hiền triết để nâng đỡ tư tưởng của mình. Đặt tư tưởng đó trong bối cảnh quốc gia ta đang bị giặc Minh giày xéo, thì “nhân nghĩa” là “dĩ hòa vi quý”, tức là yêu dân, mong dân được thái hoà, no ấm. Tuy nhiên, nhà Minh đã đem quân sang xâm lược nước ta. Vì vậy, muốn đem lại “lòng nhân ái và công lý” cho dân thì phải trừng trị, phải đánh đuổi giặc Minh tàn bạo, trừ hại cho dân, đúng với câu nói của Khổng Tử: “Đánh kẻ với tội, cứu người với tội. con người. Con người là những vị thánh làm những việc to. ” Tư tưởng nhân đạo này của ông đã theo ông, trở thành mục tiêu cả đời của Nguyễn Trãi.
Ko chỉ nêu tư tưởng nhân nghĩa, Nguyễn Trãi còn khẳng định chân lý về sự tồn tại độc lập của nước Đại Việt ta, rằng:
“Như nước Đại Việt của chúng ta trước đây,
Đã tuyên bố một nền văn hóa trong một thời kì dài,
Núi và sông bị chia cắt,
Phong tục miền Bắc và miền Nam cũng ko giống nhau.
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời nay đã xây dựng nền độc lập tự chủ.
Cùng với nhà Hán, Đường, Tống và Nguyên, mỗi bên tự xưng là hoàng đế của một phương.
Dù mạnh hay yếu theo thời kì,
Nhưng người hùng nào cũng với. “
Nếu trước đây, Lý Thường Kiệt cũng khẳng định chân lý độc lập của dân tộc bằng bài thơ “Nam quốc sơn hà” thì nay, Nguyễn Trãi một lần nữa khẳng định chân lý độc lập muôn thuở của nước ta. Ông chỉ ra những khía cạnh khẳng định chủ quyền của một quốc gia như: văn hóa, lãnh thổ, phong tục tập quán, nhà nước, thiên tài,… Và tất cả những khía cạnh đó đã tồn tại trong suốt chiều dài lịch sử. Con người Đại Việt, mang đậm nét văn hóa cũng như những dấu ấn riêng của quốc gia ta. Ko chỉ được phân chia rõ ràng về “lãnh thổ” nhưng còn là sự khác lạ về “phong tục”, “văn hóa” ko thể trộn lẫn. Với thể lịch sử Đại Việt ko dài bằng Bắc thuộc, nhưng so với “Hán, Đường, Tống, Nguyên” thì Đại Việt ko thua kém những triều đại “Triệu, Đinh, Lý”. Trần ”. Đời nào, triều đại nào, Đại Việt và Trung Quốc luôn tồn tại song song, cũng với những người hùng lưu danh muôn thuở. Vị thế của Đại Việt ko hề yếu hơn so với quốc gia phương Bắc rộng to, nước ta từ lúc mới thành lập đã tự chủ, với chủ quyền độc lập ko thể phủ nhận, mỗi nước với một “quận” – hoàng đế riêng, nhưng Đại Việt thì ko một vị “vương” chứ ko phải là chư hầu của “quận” phương Bắc. nghị lực “, với tài thì nước mới bền! Đó cũng là lời cảnh báo cho những người nào với tham vọng xâm lược Đại Việt. những từ hiển nhiên như “trước đây”, “trong một thời kì dài e “,” chia “. “Cũng”, “nhiều đời”,… xuyên suốt bài thơ dài.
Sự thực về sự tồn tại độc lập và chủ quyền của dân tộc ta đã được chứng minh qua lịch sử, trình bày qua sự thất bại của quân thù lúc xâm lược Đại Việt. Lời cảnh báo của Nguyễn Trãi càng trở thành mạnh mẽ hơn lúc ông vạch ra hàng loạt thất bại lịch sử nhưng quân phương Bắc gặp phải lúc muốn xâm phạm chủ quyền Đại Việt:
“Để với thể:
Lưu Công tham công tiếc việc nên bị thất bại.
Zhao Tie thích chết đi được,
Cổng Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng thịt thịt Ô Mã
Quá khứ xem xét,
Chứng cớ vẫn tồn tại ”.
Bài thơ này đã cho chúng ta thấy những chiến công hiển hách của quân và dân ta trong suốt chiều dài lịch sử chống giặc ngoại xâm của phương Bắc. Từ “Lưu Cung” và đàn ông là Hoàng Cảo thất trận dưới tay Ngô Quyền lúc đem quân sang xâm lược nước ta, tới “Triệu Tiết” bị Lý Thường Kiệt đánh bại, rồi Toa Đô bị bắt ngay tại cửa cửa ải. của Ham. Tử và Ô Mã bị thịt thịt tươi ở sông Bạch Đằng. Lời lẽ mạnh mẽ, hùng tráng, dẫn chứng xác đáng, rõ ràng, hào hùng, trình bày lòng tự hào, tự trọng. Càng tới câu cuối, người ta càng thấy được những chiến công hiển hách của quân dân ta Đại Việt, sự thất bại nặng nề của quân phương Bắc cùng với lòng khinh bỉ, căm thù quân xâm lược. Tất cả đều chỉ với một kết cuộc là thất bại dưới tay quân dân ta.
Đoạn đầu của “Bình Ngô đại cáo” ko chỉ khẳng định tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi, nêu chân lý về sự tồn tại độc lập của nước Đại Việt, nhưng còn là kết cuộc thảm khốc của quân thù xâm lược khắp nơi. lịch sử dân tộc ta. Toàn thể tác phẩm là lời tố cáo gang thép trước sự gian ác của quân xâm lược cũng như ca tụng cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Nó xứng đáng trở thành bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc ta từ năm 1428, là “thiên cổ hùng văn” với trị giá thâm thúy cho những thế hệ ngày mai. Về mặt nghệ thuật, Nguyễn Trãi đã liên kết được cả yếu tố chính luận cũng như cảm hứng trữ tình thâm thúy. Những luận điểm được đưa ra vững chắc, lập luận sắc bén, ngôn từ chặt chẽ, hùng hồn đã góp phần trình bày rõ luận điểm chính luận.
Đoạn đầu của “Bình Ngô đại cáo” cho ta thấy luận điểm nhân nghĩa – tư tưởng nhưng Nguyễn Trãi cả đời theo đuổi. Điều đó cũng chứng tỏ tài năng thơ ca và chính trị của ông – một danh nhân văn hóa toàn cầu. Bài thơ còn mang tới nguồn cảm hứng vô tận về độc lập, chủ quyền dân tộc cho những thế hệ ngày mai.
——CHẤM DỨT——-
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-luan-de-chinh-nghia-trong-doan-dau-binh-ngo-dai-cao-69158n
“Bình Ngô đại cáo” được coi là “thiên cổ hùng văn” của dân tộc ta. Vậy hãy cùng tìm hiểu tác phẩm qua những bài viết như: Người kể chuyện Bình Ngô Đại CáoPhân tích hình tượng tướng quốc Lê Lợi trong Bình Ngô đại cáo, Phân tích lòng yêu nước trong Bình Ngô Đại CáoPhân tích nghệ thuật lập luận trong bài Đại Cáo Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi.
Bạn thấy bài viết Phân tích luận đề chính nghĩa trong đoạn đầu Bình Ngô đại cáo với khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích luận đề chính nghĩa trong đoạn đầu Bình Ngô đại cáo bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn với thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #luận #đề #chính #nghĩa #trong #đoạn #đầu #Bình #Ngô #đại #cáo
--- Cập nhật: 01-04-2023 --- nongdanmo.com tìm được thêm bài viết Phân tích luận đề chính nghĩa trong bài Bình Ngô Đại Cáo hay nhất từ website tailieu.com cho từ khoá luận đề chính nghĩa.
Nguyễn Trãi là một trong những thi sĩ to của văn học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm của ông được lưu truyền cho tới tận ngày nay trong đó ko thể ko kể tới “Bình Ngô Đại Cáo”. Tư tưởng chính nghĩa được thể hiện rõ trong tác phẩm.
Tham khảo thêm:
- Top 8 mẫu phân tích Bình Ngô đại cáo lớp 10 hay nhất, đạt điểm cao
- Văn mẫu lớp 10 Mở bài Bình Ngô đại cáo đoạn Một hay nhất
- Văn mẫu lớp 10 Phân tích đoạn Hai Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
- Văn mẫu lớp 10 Phân tích ý thức yêu nước trong Bình Ngô đại cáo
Dàn ý bài phân tích luận đề chính nghĩa trong Bình Ngô Đại Cáo
1. MB:
- Giới thiệu tác giả
- thể hiện chính nghĩa và chủ quyền
2. TB:
- Chính nghĩa:
+ Tư tưởng nhân nghĩa khác với nho gia: nhân nghĩa ở đây là do nhân dân, vì nhân dân
- Chủ quyền dân tộc:
+ Quốc gia ta đã với từ nghìn đời xưa
+ Nước ta với lãnh thổ riêng và cũng với những phong tục tập quán riêng biệt
+ Nếu nhưng Trung Hoa với những triều đại lừng lẫy thì nước ta cũng được gây dựng nên bởi những vị vua anh minh sáng suốt
+ Quốc gia ta nổi danh với những vị anh hùng hào kiệt
+ Vì quốc gia ta với chủ quyền và lãnh thổ riêng nên những kẻ sang xâm phạm ắt sẽ bị trừng trị thích đáng
+ Chủ quyền của quốc gia ta, nền độc lập của nhân dân ta đã được sử sách lưu truyền
3. KB
Chỉ với đoạn thơ đầu tác giả đã nêu ra được tư tưởng nhân nghĩa và khẳng định độc lập chủ quyền dân tộc.
Nghị luận văn học: Phân tích luận đề chính nghĩa trong Bình Ngô Đại Cáo
Nguyễn Trãi là một trong những thi sĩ to của nền văn học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm của ông vẫn được lưu truyền cho tới tận ngày nay trong đó ko thể ko kể tới "Bình Ngô đại cáo". Tác phẩm đã thể hiện rõ tư tưởng nhân nghĩa của NGuyễn Trãi đồng thời cũng khẳng định chủ quyền dân tộc nước nhà
Ngay câu đầu bài cáo đã bộc lộ tư tưởng nhân nghĩa:
"Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
"Nhân nghĩa" là tấm lòng thương yêu người, là những hành động vì lợi ích của nhân dân, cùng đồng. Tuy nhiên, "nhân nghĩa" cũng là sự tôn trọng lẽ phải, bênh vực lẽ phải. Chịu sự tác động của tư tưởng Nho giáo nên đối với Nguyễn Trãi, "nhân nghĩa" là "yên dân", "trừ bạo", cuộc sống và sự no ấm của nhân dân phải được đặt lên hàng đầu. Giữa con người phải với tình yêu thương lẫn nhau, cùng đấu tranh để bảo vệ quốc gia, thoát khỏi đời sống khổ cực, lầm than. Để được tương tự thì phải diệt trừ những kẻ bạo tàn, những thế lực xâm lược hung hãn, đó chính là giặc Minh đang xâm chiếm quốc gia ta lúc bấy giờ. Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi chính là lòng yêu nước, thương dân và ý thức chống giặc ngoại xâm quyết liệt. Đây ko chỉ là mối quan hệ nằm trong phạm vi giữa con người với con người mà mở rộng ra là mối quan hệ giữa dân tộc với dân tộc.
Để khẳng định chủ quyền của quốc gia, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng xác đáng và vô cùng thuyết phục:
"Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.
Núi sông cương vực đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác.
Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập,
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng với".
Nền văn hiến đã với từ lâu đời và được hình thành từ lúc quốc gia ta tồn tại theo hàng nghìn năm lịch sử đã tạo nên một dung mạo riêng của dân tộc. Cùng với đó là sự phân chia về lãnh thổ, núi sông và những phong tập tập quán đặc trưng của hai miền Nam, Bắc đã thể hiện quốc gia ta là một quốc gia với chủ quyền, với những anh hùng hào kiệt luôn cống hiến, đấu tranh hết mình để bảo vệ non sông. Ko chỉ vậy, Nguyễn Trãi còn đặt những triều đại của nước ta ngang hàng với những triều đại của Trung Quốc như Hán, Đường, Tống, Nguyên. Nếu những triều đại phương Bắc phát triển hưng thịnh thì những triều đại Việt Nam cũng phát triển hùng mạnh ko kém. Điều đó đã thể hiện lòng tự trọng, tự hào dân tộc sâu sắc của tác giả.
Ông đã nhắc lại nhiều thắng lợi lừng lẫy của nước Đại Việt như một lời khẳng định sự thất bại thảm hại của quân thù:
"Lưu Cung tham công nên thất bại,
Triệu Tiết thích to phải tiêu vong.
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô,
Sông Bạch Đằng thịt tươi Ô Mã.
Việc xưa xem xét,
Chứng cớ còn ghi".
Những tướng của nhà Tống, nhà Nguyên đều bị những tướng giỏi của ta đánh cho thất bại. Chúng vì "tham công", "thích to" nên phải chịu hậu quả nặng nề. Những sự kiện đó còn được nhân dân ta lưu lại trong sử sách để muôn thuở ghi nhớ. Những phép đối, so sánh ngang hàng những triều đại phong kiến của nước ta với những triều đại phương Bắc cùng phép liệt kê và giọng điệu hào hùng, trang nghiêm ở đoạn thứ nhất của bài cáo đã thể hiện nổi trội tư tưởng nhân nghĩa của tác giả.
Ông đã vạch trần, tố cáo những tội ác mà quân Minh xâm lược thực hiện với nhân dân ta:
"Nhân họ Hồ chính sự phiền nhiễu,
Để trong nước lòng dân oán hận.
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa,
Bọn gian tà bán nước cầu vinh".
Quân Minh đã lợi dụng "chính sự phiền nhiễu" của nhà Hồ để chớp lấy thời cơ xâm chiếm nước ta. Bước chân xâm lược của chúng giày xéo lên quốc gia ta làm nhân dân vô cùng oán hận, căm thù. Cũng lợi dụng điều đó mà bọn gian tà chỉ biết nghĩ tới lợi ích của tư nhân đã tiếp tay cho quân thù xâm lược để mang lại những vinh hoa, lợi lộc cho bản thân mà ko đấu tranh vì nhân dân, tổ quốc.
Giặc Minh đã gây ra những tội ác ko thể dung thứ:
"Nướng thứ dân trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế,
Gây binh kết oán trải hai mươi năm.
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời,
Nặng thuế khóa sạch ko đầm núi".
Nhân dân ta phải chịu cảnh khổ cực, lầm than dưới gót chân xâm lược của chúng. Chúng đem "nướng", "vùi" nhân dân ta trên ngọn lửa và "dưới hầm tai vạ". Chúng thống trị nhân dân ta bằng những loại thuế vô lí, những kế sách lừa lọc nham hiểm và cả sự tra tấn mọi rợ, hung bạo. Những người dân vô tội phải chịu sự áp bức, bóc lột nặng nề của giặc Minh.
Ko chỉ vậy, chúng còn hủy hoại cả môi trường sống, môi trường tự nhiên của dân tộc ta:
"Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc.
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng,
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt".
Chịu sự đô hộ của quân Minh cũng đồng nghĩa với việc nhân dân ta phải đối mặt với sự thống trị tàn bạo và những hành động hung hãn của chúng. Chúng vô nhân tính tới mức bắt ép thứ dân "xuống biển dòng lưng mò ngọc", "vào núi đãi cát tìm vàng", bắt nhân dân ta tới những nơi nguy hiểm luôn rình rập, đe dọa tới tính mệnh để tìm kiếm những vật với trị giá cho quân cuồng Minh. Nhân dân ta bị biến thành nô lệ cho quân thù và cũng là miếng mồi ngon cho những loài động vật cá mập, thuồng luồng hung hãn. Chúng xâm chiếm nước ta để vơ vét hết sản vật quý hiếm như chim trả sử dụng để làm áo và đệm, hươu đen sử dụng để làm vị thuốc bổ. Với thể nói, tham vọng xâm lược nước ta của giặc Minh vô cùng to.
Ko chỉ đẩy dân ta vào nguy hiểm, chết chóc mà chúng còn "tàn hại cả giống sâu bọ cây cỏ". Do quân Minh "máu mỡ bấy no nê chưa chán", xây nhà đắp đất liên miên nên nhân dân ta rơi vào hoàn cảnh đầy bi thương, khốn khổ:
"Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi".
Những tội ác của quân Minh ko sao kể hết bởi lẽ:
"Độc ác thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.
Lẽ nào trời đất dung thứ,
Người nào bảo thần nhân chịu được"?
Ngay cả trúc Nam Sơn, nước Đông Hải cũng ko thể ghi hết tội ác và rửa sạch mùi dơ bẩn của quân xâm lược. Những hành động tàn ác, mọi rợ của chúng làm trời đất cũng ko thể dung thứ huống chi là con người. Nghi vấn tu từ cuối đoạn thứ hai đã nhấn mạnh thêm một lần nữa tội ác của quân thù. Chúng ta ko thể nào tha thứ cho những kẻ đã thảm sát đồng bào, tàn hại cả cây cỏ thiên nhiên của quốc gia mình.
Hình ảnh đối lập giữa những người thứ dân vô tội bị bóc lột tàn bạo và quân thù vô nhân tính cùng giọng điệu cảm thương, gang thép, lí luận sắc bén đã thể hiện tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi. Hai đoạn đầu của bài cáo là bản cáo trạng hùng hồn tố cáo những hành động mọi rợ của quân Minh. Đó là minh chứng tiêu biểu nhất cho sự khổ cực, áp bức, sự cướp bóc, bóc lột trắng trợn mà nhân dân ta phải gánh chịu trong suốt thời kì chúng "Gây binh kết oán trải hai mươi năm".
►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về Phân tích luận đề chính nghĩa trong bài Bình Ngô Đại Cáo hay nhất file PDF hoàn toàn miễn phí.
--- Cập nhật: 11-04-2023 --- nongdanmo.com tìm được thêm bài viết Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo ❤️️6 Mẫu từ website scr.vn cho từ khoá luận đề chính nghĩa.
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo ❤️️ 6 Mẫu ✅ Tham Khảo Tuyển Tập Bài Văn Mẫu Hay Và Đặc Sắc Nhất Phân Tích Tác Phẩm Chuyên Sâu.
Dàn Ý Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo
Việc lập dàn ý phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo sẽ giúp những em học trò nắm được những luận điểm trọng tâm lúc triển khai bài viết. Tham khảo mẫu phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo dàn ý chi tiết như sau:
I. Mở bài phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo:
- Giới thiệu về tác gia Nguyễn Trãi và tác phẩm Đại cáo bình Ngô.
- Dẫn dắt giới thiệu vấn đề cần phân tích – luận đề chính nghĩa trong Bình Ngô đại cáo.
II. Thân bài phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo:
*Tư tưởng nhân nghĩa:
-“Nhân nghĩa” là phạm trù tư tưởng của Nho giáo chỉ mối quan hệ giữa người với người dựa trên cơ sở vật chất tình thương và đạo lí.
-“Nhân nghĩa” trong quan niệm của Nguyễn Trãi:
- Kế thừa tư tưởng Nho giáo: “yên dân” – làm cho cuộc sống nhân dân yên ổn, hạnh phúc
- Cụ thể hóa với nội dung mới đó là trừ bạo – vì nhân dân diệt trừ bạo tàn, giặc xâm lược.
- Với nét nghĩa tiến bộ, mới mẻ Nguyễn Trãi đã lột trần luận điệu xảo trá của giặc Minh đồng thời phân biệt rõ ràng ta chính nghĩa, địch phi nghĩa.
- Tạo cơ sở vật chất vững chắc cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn – là cuộc khởi nghĩa nhân nghĩa, vì cuộc sống của nhân dân mà diệt trừ bạo tàn.
*Chân lý về độc lập dân tộc:
-Nguyễn Trãi đã xác định tư cách độc lập của nước Đại Việt bằng một loạt những dẫn chứng thuyết phục:
- Nền văn hiến lâu đời
- Cương vực lãnh thổ riêng biệt
- Phong tục Bắc Nam phong phú, đặm đà bản sắc dân tộc
- Lịch sử lâu đời trải qua những triều đại Triệu, Đinh, Lí, Trần, hào kiệt đời nào cũng với.
-Bằng cách liệt kê tác giả đưa ra những chứng cứ hùng hồn, thuyết phục khẳng định dân tộc Đại Việt là quốc gia độc lập, đó là chân lý ko thể chối cãi. Những từ ngữ “từ trước, đã lâu, vốn xưng, đã chia” đã khẳng định sự tồn tại hiển nhiên của Đại Việt.
-Thái độ của tác giả:
- So sánh những triều đại của Đại Việt ngang hàng với những triều đại của Trung Hoa.
- Gọi những vị vua Đại Việt là “đế”: Trước nay hoàng đế phương Bắc chỉ xem vua nước Việt là Vương.
- Thể hiện ý thức về chủ quyền độc lập cao độ của tác giả.
*Lời răn đe quân xâm lược:
-Nguyễn Trãi đã sử dụng phép liệt kê, dẫn ra những kết cuộc của kẻ chống lại chân lí:
- Lưu Cung – vua Nam Hán thất bại với chủ ý thu phục Đại Việt.
- Triệu Tiết – tướng nhà Tống thua nặng lúc cầm quân đô hộ nước ta.
- Toa Đô, Ô Mã,… là những tướng nhà Nguyên cũng phải thiệt mạng lúc cầm quân xâm lược.
-Lời cảnh cáo, răn đe gang thép những kẻ bất nhân vô nghĩa dám xâm phạm lãnh thổ, chủ quyền dân tộc ta đều phải trá giá đắt, đồng thời cũng thể hiện niềm tự hào bởi những chiến công của nhân dân Đại Việt.
*Đặc sắc nghệ thuật:
- Tiếng nói gang thép
- Giọng điệu hào hùng, mạnh mẽ
- Sử dụng những giải pháp so sánh, liệt kê,…
- Sử dụng những câu văn song hành,…
III. Kết bài phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo:
- Khái quát nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
- Nêu cảm nhận của bản thân về luận đề chính nghĩa trong Bình Ngô đại cáo
Mời bạn tham khảo ☀️ Sơ Đồ Tư Duy Bình Ngô Đại Cáo ☀️ 12 Mẫu Hay
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo Hay Nhất – Mẫu 1
Đón đọc bài văn mẫu phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo hay nhất dưới đây để trau dồi cho mình những ý văn đặc sắc.
Sau lúc cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược nhà Minh thắng lợi vào cuối năm 1427, Lê Lợi đã sai Nguyễn Trãi soạn Đại cáo bình Ngô nhằm tổng kết lại một chặng đường lịch sử, ôn lại những tháng năm gian khổ, những chiến công hiển hách và công bố cho toàn dân được biết. Tác phẩm được viết bằng thể cáo vốn với nguồn gốc ở Trung Quốc từ thời cổ.
Đây là một thể loại văn học chính luận, một văn kiện chính trị với ý nghĩa lịch sử to to đã được chép lại trong sách Đại Việt sử ký toàn thư (1479). Cũng như nhiều tác phẩm khác dưới thời trung đại, nhan đề bài cáo ko phải Lê Lợi hay Nguyễn Trãi đặt mà do người đời sau thêm vào.
Trên thực tế, ngay trong sách Đại Việt sử ký toàn thư đã ghi rõ: Vào cuối tháng 12 năm Đinh Mùi “Vua đã bình được giặc Ngô, đại cáo thiên hạ, lời cáo viết…”. Tương tự ý thức “Bình Ngô đại cáo” cũng đã được nhận thức từ rất sớm và đi vào tâm trí của nhiều thế hệ người đọc. Nhưng vì sao người xưa ko nói “bình giặc Minh” mà lại nói “bình Ngô” ? Bản thân chữ “Ngô” ko phải là cách gọi giặc phương Bắc hay mượn lối nói nôm na “Giặc bên Ngô ko bằng bà cô bên chồng” mà nhằm một ý khác sâu xa hơn.
Nguyên do bởi người lập ra triều Minh vốn tên Chu Nguyên Chương, suốt sáu năm trời trước lúc lên ngôi Minh Thái Tổ đã từng xưng hiệu Ngô Vương. Bởi vậy cách sử dụng từ “Ngô” ở đây chính là nhằm gọi đích danh vương hiệu thuỷ tổ nhà Minh và thể hiện thái độ khinh lúc kẻ xâm lược. Ngay cả với ông tổ nhà Minh còn bị gọi tên như thế thì với sá gì ko miệt thị vua Tuyên Tông đang tại vị: “Thằng nhãi con Tuyên Đức, động binh ko ngừng – Đồ nhút nhát Thạnh, Thăng đem dầu chữa cháy”,…
Tiếp cận Đại cáo bình Ngô, người đọc hiện đại ngày nay cần chú ý rằng đây là tác phẩm văn học chính luận tiêu biểu dưới thời trung đại. về hình thức, tác phẩm được viết bằng lối văn biền ngẫu chữ Hán, gồm 74 liên (148 vế câu), phát huy sức mạnh thể văn tứ lục biến cách, trị giá biểu cảm, biểu âm, biểu nghĩa trong từng câu, từng khổ thơ và tạo nên khúc ca hùng tráng.
Điều quan yếu hơn, tác phẩm với ý nghĩa kết tinh truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm và đặc điểm tư duy, quan niệm, nhận thức của con người trong thời trung đại về cơ sở vật chất lịch sử, văn hoá, xã hội, quốc gia, dân tộc.
Rõ ràng bài cáo được viết theo lệnh nhà vua và dưới danh nghĩa lời tuyên cáo của vua với chúng dân, thế tất nội dung phải thể hiện được tiếng nói của nhà vua trong vai trò người cầm quyền. Toàn bộ nội dung tác phẩm Đại cáo bình Ngô thể hiện luận đề chính nghĩa thích hợp với thiên mệnh, đạo trời; hành động của nhà vua thích hợp với ý nguyện trăm họ, chuyển hoá thành sức mạnh đánh tan quân xâm lược.
Cần chú ý rằng ngay từ câu mở đầu bài cáo đã nhấn mạnh vai trò người cầm quyền, người với trách nhiệm, đấng bề trên coi sóc và chăm nuôi muôn dân: “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”. Quan niệm “nhân nghĩa” phải hướng tới “yên dân” (làm cho dân yên) cho thấy chủ thể của “nhân nghĩa” ko thể là số đông chung chung mà chỉ với thể là công việc to lao của bậc thức giả, vua chúa. Với thể khẳng định đây là một quan niệm tiến bộ nhưng trước sau vẫn ko thể vượt qua được những quy định và giới hạn thế tất của lịch sử.
Lúc tiếp cận Đại cáo bình Ngô nói riêng cũng như mọi tác phẩm văn học thời trung đại cần đặt tác phẩm vào chính môi trường lịch sử, văn hóa đương thời mới hiểu đúng nội dung cũng như thẩm định đầy đủ những trị giá và bước tiến vượt bậc về tư tưởng so với quá khứ. Ngoài ra cũng cần đặc thù chú ý tới đặc trưng “văn – sử – triết bất phân” thể hiện rất rõ trong bli cáo.
Những đặc điểm về văn học thể hiện nổi trội so với tư duy lịch sử (ghi chép những sự kiện, nhân vật, địa danh theo hình thức biên niên sử, theo tuyến tính thời kì,…) và triết học (quan niệm về nhân nghĩa, mệnh trời, thời vận, thời thế, mối quan hệ Thiên – Địa – Nhân,…). Với Đại cáo bình Ngô, từ điểm nhìn dưới ánh sáng của loại hình học văn hoá trung đại vừa mang tính chuyên sâu vừa hướng tới liên ngành, tổng quát, khái quát sẽ giúp người đọc khám phá đúng đắn những trị giá nội dung và nghệ thuật đặc sắc, đa diện và phong phú của tác phẩm.
Trong phần mở đầu, bài cáo khẳng định nền độc lập dân tộc, quyền tự chủ và truyền thống lâu đời bởi những khác biệt về văn hoá, về cương vực lãnh thổ, về phong tục tập quán và sự tự ý thức về sức mạnh dân tộc.
Nguyễn Trãi đã khái quát phẩm chất người cầm quyền phải biết lấy yên dân làm cốt lõi của nhân nghĩa, trọng tâm của sự yêu thương con người và tôn trọng lẽ phải, mọi hành động phải hướng tới thương xót, cứu giúp trăm họ và kiên quyết chống kẻ tàn bạo. Đó là nguyên cớ của cuộc khởi nghĩa và cũng là truyền thống của cả một dân tộc:
Như nước Đại Việt ta từ trước,
………….
Song hào kiệt đời nào cũng với.
Giới nghiên cứu lâu nay đã khẳng định bài cáo với ý nghĩa như một bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc, xếp sau bản thứ nhất là bài Nam quốc sơn hà tương truyền của Lý Thường Kiệt (?)
Trên những nét cơ bản, đoạn văn trên đã bao quát được những nội dung cốt yếu trong khái niệm về dân tộc được coi là kinh điển của I.V.Xtalin: “Dân tộc là một khối cùng đồng gồm nhiều người, khối ổn định, hình thành trong quá trình lịch sử, sinh ra trên cơ sở vật chất một tiếng nói chung, một lãnh thổ chung, một đời sống kinh tế chung, một cấu tạo tâm lý chung biểu hiện trong một nền văn hoá chung” (Tử điển triết học).
Nguyễn Trãi còn đặc thù nhấn mạnh vai trò con người và sự tiếp nối của những thế hệ hào kiệt, bất chấp mọi hung vọng, thắng thua, mạnh yếu. Điều đó làm nên truyền thống yêu nước và dòng chủ lưu của nền văn học yêu nước mà ko một thế lực nào với thể ngăn cản nổi.
Từ việc ôn lại quá khứ xa tới nhắc lại quá khứ sắp, Nguyễn Trãi kể rõ nguyên nhân mất nước và tội ác quân Minh trên tất cả những phương diện: thảm sát dân lành, áp bức chúng sinh, nặng thuế má, triệt hại môi trường thọ thái tự nhiên, phá hoại ngành nghề truyền thống, cướp bóc để thoả mãn cuộc sống? xa hoa hưởng lạc… Rồi ông đi tới khái quát:
Độc ác thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.
Lẽ nào trời đất dung thứ,
Người nào bảo thần nhân chịu được?
Trước tội ác giặc Minh làm cả trời và đất, thần và người đều căm giận, Nguyễn Trãi hoá thân trong vai trò chủ tướng Lê Lợi kể về những ngày đầu nung nấu ý chí đánh giặc cứu nước:
Ta đây:
Núi Lam Sơn dấy nghĩa,
Chốn hoang dại nương mình.
Ngẫm thù to há đội trời chung,
Căm giặc nước thề ko còn sống…
Giọng văn hoài cảm thiết tha, đầy những trằn trọc toan lo và trở nên hài hoà hơn trong khí thế bốn phương kết đoàn một lòng, tình nghĩa tướng sĩ gắn bó keo sơn và mưu lược đánh giặc:
Phần thì giận hung đồ ngang dọc,
Phần thì lo vận nước khó khăn.
….
Nhân dân bốn cối một nhà, dựng cần trúc ngọn cờ phơi phới;
Tướng sĩ một lòng phụ tử, hoà nước sông chén rượu ngọt ngào.
Thế trận xuất kỳ, lấy yếu chống mạnh,
Tiêu dùng quân phục kích, lấy ít địch nhiều…
Ngay trong bản dịch, những cách sử dụng từ lặp lại: “Phần thì giận… Phần thì lo…”, “Lúc Linh Sơn lương hết mấy tuần – Lúc Khôi Thị xã quân ko một đội”,… cho thấy mức độ căng thẳng trong suy nghĩ cũng như khả năng ứng phó với mọi khó khăn, biến cố đang dồn dập xảy ra.
Cách nghĩ: “Trời thử lòng trao cho mệnh to – Ta gắng chí khắc phục gieo neo” thể hiện sâu sắc quan niệm triết thuyết Nho giáo “Thiên nhân cảm ứng”, “Thiên nhân thống nhất”, “Đại thiên hành hoá”, “Thế thiên hành hoá” (Trời và người liên thông, cảm ứng với nhau, trời và người hợp thành một thể thống nhất; bậc thức giả với thể thay trời hành đạo, giáo hóa chúng dân).
Rõ ràng đây là cách nghĩ nằm trong truyền thống tư tưởng Nho giáo nhằm tôn vinh, linh thiêng hoá, huyền thoại hoá và vũ trụ hoá uy quyền nhà vua. Trước lúc chuyển sang mô tả giai đoạn tiến công, thêm một lần Nguyễn Trãi khẳng định niềm tin vào chính nghĩa, lẽ phải của quân ta nhất định sẽ thắng lợi quân giặc mang bản tính phi nghĩa và tàn bạo.
Trọn hay:
Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay hung bạo.
Đạo quân đem “đại nghĩa” (lẽ phải, nghĩa to, nghĩa cao cả) và “chí nhân”, hết lòng yêu thương, vị tha, trân trọng con người thế tất sẽ thắng lợi. Từ đây những địa danh gắn với thắng lợi (Người thương Đằng, Trà Lân, Tây Kinh, Đông Đô, Ninh Kiều, Tốt Động) và tính danh những tên tướng giặc chiến bại (Trần Trí, Sơn Thọ, Lý An, Phương Chính, Trần Hiệp, Lý Lượng) tiếp nối được nêu lên phản ánh bước tiến của đạo quân ko gì ngăn cản nổi:
Khoanh tay để đợi tiêu vong, giặc đã trí cũng lực kiệt;
Chẳng đánh mà người chịu khuất, ta đây mưu phạt, tâm công.
Tưởng chúng biết lẽ ăn năn, nên đã thay lòng đổi dạ,
Ngờ đâu vẫn đương mưu tính, lại còn chuốc tội gây oan…
Trong đoạn văn trên, Nguyễn Trãi đã nói lên được tư tưởng quân sự vừa mang tính chiến lược vừa là sự thể hiện nghệ thuật dụng binh bậc thầy. Riêng chữ mưu phạt với tức là “đánh bằng mưu trí”, tâm công tức là “đánh vào lòng người”. Binh pháp xưa khẳng định: “Trong phép dụng binh thượng sách là phạt mưu…, thượng sách là công tâm”.
Vấn đề đặt ra là sách xưa chỉ với hai từ phụt mưu và công tâm mà ko sử dụng lối diễn đạt mưu phạt và tâm công. Vậy tốt Nguyễn Trãi đã sử dụng phép đảo trang để câu thơ vẫn giữ được ý người xưa mà lời thơ vẫn nhuần nhuyễn, âm điệu vẫn hài hoà “Ngã mưu phạt nhị tâm công, bất chiến tự khuất”.
Thế nhưng rất với thể Nguyễn Trãi đã ko trình bày nội dung tâm công theo nghĩa truyền thống (đánh vào lòng người) mà đã thông minh và nâng cấp lên một trình độ nhân văn theo cách hiểu tâm công là “đánh bằng tấm lòng”, “tiến công bằng tấm lòng”, lấy tấm lòng nhân nghĩa mà giảng giải, sử dụng lí lẽ để thuyết phục, cảm hoá, mở đường sống cho đối phương.
Điều này càng trở nên với lý lúc nối giữa hai từ này là liên từ chuyển nghĩa nhi (mà) biểu cảm sắc thái đối lập nhau và cả câu với thể được dịch xuôi: Chẳng đánh mà người chịu khuất, ta đây đánh giặc bằng mưu trí nhưng lại tiến công bằng tấm lòng.
Tầm tư tưởng to thể hiện ở chỗ về lý thì đánh giặc bằng mưu trí nhưng về tình, xét trên phương diện nhân văn, thì sử dụng tấm lòng cảm hoá, tỉnh ngộ cho giặc hiểu rõ điều nhân nghĩa, đúng sai. Chính người đề cao nhân nghĩa, chủ động đứng trên tầm cao nhân nghĩa mới thấy hết hậu quả và lấy làm tiếc cho lối nghĩ cạn hẹp của giặc thù: “Tưởng chúng biết lễ ăn năn, nên đã thay lòng đổi dạ – Ngờ đâu vẫn đương mưu tính, lại còn chuốc tội gây oan”.
Đó ko phải là sự thơ ngây, ảo tưởng mà là tấm lòng nhân nghĩa cao cả của bậc thức giả, từ tầm cao nhân văn vẫn mong mở đường sống cho quân thù, nhưng nếu chúng vẫn còn ngoan cố thì tiếng nói của lý trí sẽ nổi lên diệt trừ ko tiếc thương.
Nếu như ở đoạn trên, những tên người và địa danh đứng riêng biệt trong từng câu thơ thì với toàn bộ phần sau, nhiều câu thư lại xuất hiện đồng thời cả thời kì tháng ngày, tên người và tên đất. Ngay cả tới tên hiệu vua nhà Minh cũng bị vạch mặt gọi tên, chỉ rõ hành vi sấp mặt: “Thằng nhãi con Tuyên Đức, động binh ko ngừng”.
Mặt khác, cách thức liệt kê thời kì theo trình tự biên niên sử tạo nên cảm giác về những sự kiện, biến cố thay đổi dồn dập. Chiến công tiếp nối chiến công với đủ những cách đánh công đồn diệt viện, chốt giữ nơi trọng yếu, chặn đường cắt nguồn lương thực. Với được thắng lợi đó là nhờ ở sự kết đoàn, sức mạnh của chính con người và ý chí đánh giặc:
Sĩ tốt kén người hùng hổ,
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
Đánh một trận sạch ko kình ngạc,
Đánh hai trận tan tác chim muông…
Trong trận chiến quyết liệt này, biết bao những uy danh như Bá tước, Thượng thư, Đô đốc gắn với từng tên tuổi tướng giặc đều phải chịu thất bại thảm hại. Những hình ảnh ẩn dụ: đá núi mòn, nước sông cạn, sạch ko kình ngạc, tan tác chim muông, trút sạch lá khô, sụt toang đê vỡ,… thể hiện sức mạnh chính nghĩa ở tầm vóc quy mô vũ trụ của nghĩa quân.
Trong lúc thất bại của quân thù được đo đếm bằng những từ ngữ cụ thể, biểu cảm bằng những hình ảnh, động tác, hành vi xác thực, đời thường và tầm thường: lê gối sử dụng tờ tạ tội, trói tay để tự xin hùng, thây chất đầy đường, máu trôi đỏ nước, nghỉ ngờ khiếp vía mà vỡ mật, xéo lên nhau chạy để thoát thân, tan tành, khốn đốn, quay gót chẳng kịp, cởi giúp ra hàng, hổ đói vẫy đuôi xin cứu mạng,…
Những địa danh quốc gia thì gắn liền với thắng lợi của quân ta và thất bại của giặc thù, đưa tới lời cảm thương mang tầm vóc đất trời, vũ trụ:
Lụng Giang, Lạng Sơn, thây chất đầy đường;
Xương Giang, Bình Than, máu trôi đỏ nước.
Gớm ghê thay sắc phong vân phải đổi,
Thảm đạm thay ánh nhật nguyệt phải mờ…
Trong toàn bộ phần trên đây, những câu ngắn dài đan xen nhau, biến hoá linh hoạt tạo nên âm điệu như hồi trống trận, lúc thúc giục lúc ngân vang, lúc gang thép, lúc bi người nào thương cảm. Dễ thấy những câu văn thể hiện sức mạnh và ko khí thắng lợi của nghĩa quân Lam Sơn thường ngắn gọn, âm hưởng mạnh mẽ, dứt khoát; những câu mô tả thất bại của quân thù thường kéo dài, mang tính liệt kê, trình bày, dẫn giải. Đáng lưu ý là những thủ pháp nghệ thuật so sánh, tương phản, liên tưởng, cực tả tạo điều kiện cho những câu văn trở nên sinh động, giàu hình ảnh, dễ đi vào lòng người.
Sau lúc đánh tan quân giặc, thêm một lần nữa Nguyễn Trãi nhấn mạnh ý thức nhân nghĩa, lấy tấm lộng mà đối xử với quân thù ngay cả lúc chúng ở vào thế cùng lực kiệt: “Thần vũ chẳng thịt hại, thể lòng trời ta mở đường hiếu sinh”. Với tầm suy nghĩ xa rộng của bậc thức giả, ông xác định rõ mục đích hoà hiếu: “Ta lấy toàn quân là hơn, để nhân dân nghỉ sức” (Dư dĩ toàn quân vi thượng nhi giữ dán đắc tức).
Ý kiến lấy dân làm gốc, ý thức “khoan dân”, nới sức dân đã được Nguyễn Trãi hết sức coi trọng. Điều này thể hiện tầm trí tuệ uyên bác bỏ nhưng đồng thời cũng là bài học lịch sử mà chính ông đã chứng kiến, nghiệm sinh trong thời nhà Hồ, thấy rõ cọc gỗ, lưới giăng cửa biển cũng vô ích và sức mạnh nhân dân mới là vô địch: “Lật thuyền mới rõ dân như nước” (Đóng cửa biển).
Tới phần kết, bài cáo trở lại nội dung quan phương và tuân theo những quy phạm về mặt thể loại. Câu thơ trở nên hoành tráng, chuẩn mực, giọng điệu phô trương để nhấn mạnh thời thế lịch sử đã chuyển sang một trang mới và khẳng định sự trường tồn của dân tộc: “Xã tắc từ đây vững bền – Giang sơn từ đây đổi mới… Muôn thuở nền thái hoà vững chắc – Nghìn thu vết nhục sạch làu”.
Ngay ở lời kết này, tư duy hướng về lực lượng siêu tự nhiên Trời – Đất – Tổ tông tiếp tục được nhấn mạnh: “Âu cũng nhờ trời đất tổ tông linh thiêng ngầm viện trợ mới được tương tự”.
Trên cả hai chiều thời kì và ko gian, thắng lợi lần này sẽ còn vang vọng tới tương lai và đem lại cuộc sống an bình cho mọi miền non sông quốc gia: “Một cỗ nhung y thắng lợi, nên công oanh liệt nghìn năm – Bốn phương biển cả thanh bình, ban chiếu duy tân khắp chốn”,… Tác phẩm Đại cáo bình Ngô được coi là “bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc”, “thiên cổ hùng văn”, “bản hùng ca lẫm liệt”, “một văn kiện chính trị với V nghĩa lịch sử to” và thuộc “một thể loại văn bản hành chính của nhà nước quân chủ”,. .
Do tính quy phạm của một tác phẩm thuộc thể cáo cho nên những phương diện thuộc về hình thức nghệ thuật thường ít với điều kiện được triển khai tìm hiểu. Hơn nữa, bản thân cách thông dịch, cách hiểu, cách giảng giải chiều sâu từng câu chữ văn bản cho tới nay vẫn chưa phải đã tới thấu đáo, toàn diện, xác thực. Tuy nhiên, chính nhờ trị giá tự thân mà Đại cáo bình Ngô cứ mãi toả hào quang quẻ, mãi cuốn hút mọi thế hệ người Việt Nam yêu nước và yêu văn học.
Với thể nói rằng, với một tác phẩm ko dài, lại được viết bằng lối văn biền ngẫu song Đại cáo bình Ngô đã với được sức vang hưởng vô cùng rộng to, tiêu biểu cho sức mạnh ý thức, bản lĩnh văn hoá và nền văn hiến dân tộc. Vì lẽ đó mà tác phẩm được những thế hệ đón nhận, ngợi ca, luận bình và được giảng dạy rộng rãi trong nhà trường.
Đón đọc tuyển tập ???? Phân Tích Bình Ngô Đại Cáo ???? 18 Bài Văn Ngắn Gọn Hay Nhất
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo Ngắn Gọn – Mẫu 2
Dưới đây san sẻ bài văn mẫu phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo ngắn gọn với những ý văn súc tích và luận điểm cơ bản nhất.
Nguyễn Trãi – một nhân vật lịch sử vĩ đại, nhà văn, thi sĩ kiệt xuất, danh nhân văn hóa dân tộc và với đóng góp quan yếu cho sự phát triển của văn hóa văn học dân tộc. Tác phẩm “Đại cáo Bình Ngô” được ông thừa lệnh vua Lê Lợi viết để tuyên cáo về thắng lợi giặc Ngô năm 1428, mang ý nghĩa như một bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc, một áng “thiên cổ hùng văn” của dân tộc. Nội dung bài cáo ko chỉ tố cáo tội ác của quân thù xâm lược, tụng ca cuộc khởi nghĩa Lam Sơn mà còn luận đề chính nghĩa sâu sắc.
Với thể nói, luận đề chính nghĩa trong “Bình Ngô đại cáo” là tư tưởng chủ đạo, xuyên suốt toàn bộ bài cáo, đây là một tư tưởng nhân văn cao đẹp và đề cao trị giá nhân đạo của dân tộc Việt Nam ta. Theo quan niệm Nho giáo, nhân nghĩa chính là tình nghĩa con người, là mối quan hệ giữa con người với nhau dựa trên ý thức yêu thương, đùm bọc và bảo vệ lẫn nhau. Với Nguyễn Trãi, luận đề chính nghĩa được quan niệm theo cách cụ thể và cơ bản nhất, thích hợp với hoàn cảnh lịch sử dân tộc lúc bấy giờ:
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
Nhân nghĩa đối với Nguyễn Trãi cốt nhất hai việc là “trừ bạo” và “yên dân”, tức là diệt trừ những thế lực tàn bạo đày đọa nhân dân, làm cho cuộc sống người dân được yên ổn, sung túc và hạnh phúc đó mới là nhân nghĩa. Trong tác phẩm, tác giả đã nhắc tới luận đề chính nghĩa trên những khía cạnh khác nhau, tuy nhiên ở khía cạnh nào, tư tưởng này vẫn hết sức đúng đắn và mang ý nghĩa sâu sắc.
Trước hết, nhân nghĩa được gắn với việc khẳng định chủ quyền, độc lập của dân tộc:
“Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông cương vực đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác…”
Với những dẫn chứng đầy thuyết phục về chủ quyền dân tộc từ nền văn hiến, cương vực lãnh thổ, phong tục tập quán và những triều đại lịch sử…, tác giả đã khẳng định nền chủ quyền độc lập dân tộc là điều ko thể chối cãi. Chỉ lúc khẳng định chủ quyền của dân tộc thì mọi hành động của ta mới với cơ sở vật chất và đúng với nhân nghĩa. Trên luận đề chính nghĩa, Nguyễn Trãi đã lên án tố cáo tội ác man rợ của quân xâm lược:
“Nướng thứ dân trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế,
Gây binh kết oán trải hai mươi năm.”
Với thể nói, tội ác của giặc Minh là ko còn tính người, vô nhân đạo, từ khủng bố, bóc lột sức lao động, thảm sát người dân vô tội tới hống hách đủ loại thuế khóa, vừa vơ vét cạn kiệt nguồn tài nguyên lại ra tay phá hoại sản xuất, hủy hoại môi trường sống của nhân dân ta.
Tác giả ko chỉ bộc lộ niềm phẫn uất và sự căm thù tận xương tủy của nhân dân trước tội ác của giặc, mà còn bộc lộ niềm thương xót, đớn đau cùng với nỗi đau của nhân dân. Chính nhân nghĩa đã gắn kết lòng dân, lòng dân chính là sức mạnh to nhất để đánh thắng quân thù, ko với sức mạnh nào với thể vượt qua được sự kết đoàn đồng lòng và quyết tâm của một dân tộc:
“Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay hung bạo”
Mặc dù giai đoạn đầu của trận chiến ta gặp vô vàn khó khăn, thiếu thốn cả về lương thực lẫn quân đội nhưng chính nhờ vào lòng dân, sức dân mà ta bước đầu giành thắng lợi, sau đó nghĩa quân như được tiếp thêm sức mạnh nhờ sự khiếp vía của quân thù mà đánh đâu thắng đấy. Đây chính là quả ngọt của việc hành động nhân nghĩa dựa trên luận đề chính nghĩa. Sau lúc đã giành được thắng lợi hoàn toàn, ý thức nhân nghĩa của nhân dân ta còn được bộc lộ qua cách xử sự với quân thù thua trận:
“Mã Kì, Phương Chính cấp cho năm trăm chiếc thuyền,
ra tới bể mà vẫn hồn bay phách lạc.
Vương Thông, Mã Anh phát cho vài nghìn cỗ ngựa,
về tới nước mà vẫn tim đập chân run.”
Cấp phát thuyền và ngựa cho tướng soái cùng quân lính quân thù trở về chính là thể hiện lòng nhân ái, chính sách nhân nghĩa của nhân dân ta, ta ko đánh đuổi tới cùng mà để lui cho họ con đường hiếu sinh, vừa để cho quân ta ngơi nghỉ lại vừa giữ được lòng nhân đạo. Đường lối đó một lần nữa đã khẳng định tính chính nghĩa trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, tô đậm thêm truyền thống nhân đạo, yêu chuộng hòa bình của dân tộc ta.
Luận đề chính nghĩa trong tác phẩm “Bình Ngô đại cáo” nói riêng và trong mọi thời đại lịch sử nói chung đều là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Thế hệ ngày nay cần giữ gìn và phát huy hiệu quả, trọn vẹn ý nghĩa của truyền thống đó, luôn đặt tư tưởng nhân nghĩa, ý thức nhân đạo lên hàng đầu trong mọi hoàn cảnh.
Hướng Dẫn Cách Nhận ???? Thẻ Cào Miễn Phí ???? Nhận Thẻ Cào Free Mới Nhất
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo Học Sinh Giỏi – Mẫu 3
Bài văn phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo học trò giỏi dưới đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình làm bài.
Nguyễn Trãi là tiêu biểu của vị hiền tài suốt đời đem tài trí phục vụ nhân dân. Luận đề chính nghĩa của Nguyễn Trãi trong “Bình ngô đại cáo” nêu ước nguyện muốn cứu dân khỏi vòng tai họa, mang tới cuộc sống sung túc, hạnh phúc cho dân. Tác phẩm đã gói trọn tấm lòng của Nguyễn Trãi, thể hiện luận đề chính nghĩa của ông theo cách hiểu sâu sắc, ko ngừng lại cụ thể ở một người nào, một giai cấp, tầng lớp nào mà nhân rộng ra là muôn dân.
Về thể loại cáo, đây là thể loại mà vua quan xưa thường hay sử dụng để đưa ra và sắc lệnh hay tuyên bố quan yếu. Tuy nhiên, “Bình Ngô đại cáo” lại mang ý nghĩa và đặc nhấn riêng biệt, bởi Nguyễn Trãi đã đưa vào tác phẩm cả tấm lòng, niềm tự hào lẫn cả sự khát vọng của chính ông cũng như tiếng lòng của người dân đất Việt.
Bài cáo của Nguyễn Trãi với bốn phần, luận đề chính nghĩa được thể hiện rõ nhất trong đoạn Một của tác phẩm. Chỉ qua một đoạn trong bài cáo, ta thấy rõ tấm lòng yêu nước, thương dân cũng niềm tự hào và khát vọng về một trận chiến vì đại nghĩa của tác giả.
Nguyễn Trãi viết mở đầu bài cáo:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
Trong quan niệm đạo đức Nho gia, nhân tức là tư tưởng được đề cao, theo đó con người coi trọng những cách hành xử tốt đẹp. “Nhân nghĩa” được nhắc ngay ở đầu bài cáo cho thấy, đây là tư tưởng đạo đức mà Nguyễn Trãi luôn giữ gìn trong suốt thế cuộc cống hiến cho quốc gia cũng như trở thành tư tưởng sáng tác văn trương của ông.
Nguyễn Trãi nhìn nhận, cốt lõi của việc nhân tức là ở yên dân, tức là mang tới cho dân cuộc sống yên bình, sung túc, hạnh phúc. Vì vậy, vào lúc hoàn cảnh quốc gia phải chịu sự xâm lược của ngoại bang – quân Minh, thì nhiệm vụ trước tiên ta cần phải làm là “trừ bạo”, đánh đuổi lũ giặc đang đàn áp, làm dân ta lâm vào cảnh khốn cùng.
Tương tự, tư tưởng nhân nghĩa mà Nguyễn Trãi nói tới là “lấy dân gốc”, lấy yên dân là kim chỉ nam cho mọi đối sách, hành động. Mà cụ thể là lấy dân làm nền tảng, sức mạnh cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Vì ông hiểu, dựa vào sức mạnh của dân là đối sách khôn ngoan nhất, là phương kế quyết định thắng lợi của trận chiến chống giặc, giành lại chủ quyền dân tộc.
Lịch sử đã chứng minh và nghìn năm sau điều này vẫn còn đúng. Bởi vậy, tư tưởng nhân nghĩa mà Nguyễn Trãi quan niệm đã khác xa với Nho giáo vốn chỉ hạn hẹp trong cách hành xử giữa người với người. Nhân nghĩa với Nguyễn Trãi là một lý tưởng xã hội, lấy dân làm sức mạnh và an dân là nhiệm vụ trước nhất.
Từ lập trường nhân nghĩa lấy dân làm trung tâm, Nguyễn Trãi tiến thêm một bước, xây dựng cơ sở vật chất lý luận cho luận đề chính nghĩa.
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông cương vực đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương
Tuy mạnh yếu với lúc khác nhau
Song hào kiệt thời nào cũng với.
Cho nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại,
Triệu Tiết thích to phải tiêu vong,
Cửa Hàm tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng thịt tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét,
Chứng cớ còn ghi.
Với thể nói, đây là lời tuyên bố gang thép, khắc sâu vào lịch sử dân tộc về nền độc lập, chủ quyền lãnh thổ bất khả xâm phạm của nước Đại Việt. Sắc bén trong cách lập luận so sánh đối xứng và đa chiều, qua đó Nguyễn Trãi khẳng định chủ quyền của mỗi quốc gia, dù đó là quốc gia to hay bé.
Nền văn hiến, phong tục, lịch sử, núi sông cương vực hay những bậc hào kiệt, nước Đại Việt cũng đều với và riêng biệt; chứ ko riêng gì Đại Hán. Bằng niềm tự hào về dân tộc, Nguyễn Trãi ko chri khẳng định về nền độc lập dân tộc mà còn chỉ rõ nền độc lập đó đã với từ lâu đời, trải qua nhiều triều đại.
Chỉ trong mấy câu thơ, ông tái tạo dòng chảy lịch sử hàng trăm năm của dân tộc và đã sau lần đánh bại giặc thù ngang nhiên xâm chiếm. Dòng sắc bén trong cơ sở vật chất lý luận khẳng định nền độc lập của nước Đại Việt cũng như chính nghĩa trên đời là đưa ra những chứng cứ lịch sử về cuộc trường trinh oai hùng của triều đại hậu Lê.
Vì chủ quyền dân tộc là bất khả xâm phạm, nên kẻ nào xâm phạm là làm trái đạo trời. Nhưng bè lũ giả dối, từ giặc Minh tới bọn bán nước cầu vinh đều hành động tàn bạo, giẫm đạp lên chính nghĩa ở đời:
Độc ác thay trúc Nam Sơn ko ghi hết tội
Dơ bẩn thay nước Đông Hải ko rửa sạch mùi
Để chứng minh tội ác tận cùng của lũ giặc bạo tàn, Nguyễn Trãi viết một đoạn văn mang theo nỗi căm hồn sục sôi và cũng chứa đựng bao đớn đau:
Nhân họ Hồ chính sự phiền nhiễu,
Để trong nước lòng dân oán hận.
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa,
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh.
Nướng thứ dân trên ngọn lửa hung tàn,
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Dối trời lừa dân đủ vô vàn kế,
Gây thù kết oán trải mấy mươi năm.
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời,
Nặng thuế khóa sạch ko đầm núi.
Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu, nước độc.
Vét sản vật, bắt dò chim sả, chốn chốn lưới chăng,
Nhiễu nhân dân, bắt hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Tàn hại cả giống sâu bọ cây cỏ,
Nheo nhóc thay kẻ góa bụa khốn cùng…
Dân ta bấy giờ phải gánh chịu cảnh mất nước, lầm than, bị dồn tới đường cùng. Cũng là bởi nhà Hồ ko được lòng dân, ko hướng tới lợi ích của dân, chính sự lại rối ren nên chúng lợi dụng tình hình quân Minh thừa cơ gây họa. Bởi tư tưởng nhân tức là lấy dân làm gốc, nên những hành vi bóc lột tàn bạo nhân là trái đạo trời, lựa bịp dân. Vì vậy, bằng những lời lẽ gang thép nhất, bằng văn pháp phóng đại và tiếng nói giàu tính hình tượng, Nguyễn Trãi đã thẳng tay vạch trần khuân mặt tàn ác, giả dối của bè lũ cướp nước.
Dòng bạo tàn kinh khủng của giặc minh, là chúng chẳng tha bất cứ người nào, dù là “thứ dân”, “con đỏ”. Tác giả sử dụng động từ “nướng”, “vùi” là đang miêu tả trực tiếp, trần truồng để “chỉ mặt đặt tên” tội ác thảm sát quần chúng. # của giặc Minh. Nhưng còn chưa ngừng lại ở đó, chúng còn bức dân tới đường cùng, ko chừa con đường sống, ép dân “xuống biển dòng lưng mò ngọc”, “vào núi đãi cát tìm vàng”. Chính đã làm biết bao người dân vô tội phải thiệt mạng vì rừng sâu nước độc.
Ko chỉ trực tiếp thảm hại dân lành, chúng còn đặt ra thuế khóa đẩy quốc gia ta vào cảnh kiệt quệ; rồi chúng còn vơ vét bao tài nguyên, khoáng sản; chúng hủy hoại, tàn phá những nghề truyền thống lâu đời như trồng lúa, dệt vải. Còn gì tàn ác hơn lúc ngay cả sâu bọ chúng cũng ko tha. Nguyễn Trãi sử dụng những từ “chốn chốn”, “nơi nơi” để phơi bày tội ác kinh hoàng của chúng trải khắp mọi nơi, chúng trở thành nỗi khiếp sợ và căm hờn lúc “Bại nhân nghĩa nát cả đất trời”.
Bài cáo như thốt lên nỗi đau đẫm máu và nước mắt của nhân dân, là tiếng lòng căm phẫn của nhân dân. Mỗi câu viết ra là nỗi uất nghẹn muốn đánh bay giặc thù, làm việc đại nghĩa. Và đó là việc chính nghĩa mà nhân dân ta phải đồng lòng thực hiện và nghĩa quân Lam Sơn làm người tiên phong, gánh vác sứ mệnh, vận mệnh dân tộc.
Nhưng trước quân thù hiểm ác rung đất trời, việc trừ bạo ko phải ngày một ngày hai. Nhưng khí thế của nghĩa quân Lam Sơn, hình ảnh của anh hùng hào kiệt Lê Lợi là niềm tin, là ý chí thắng lợi:
Ta đây:
Núi Lam Sơn dấy nghĩa,
Chốn hoang dại nương mình.
Danh xưng “ta” cho thấy ý thức anh hùng, trượng nghĩa cùng lòng căm thù giặc sâu sắc và há đội trời chung với giặc. Trải qua bao tháng ngày khó khăn, nếm mật nằm gai, Lê Lợi đã trở thành vong hồn của cuộc khởi nghĩa. Mặc dù lúc khởi đầu bị yếu thế so với địch, nhưng với “Tấm lòng cứu nước, vẫn đăm đăm muốn tiến về đông/ Cỗ xe cầu hiền, thường chăm chăm còn dành về phía tả.”, Lê Lợi và nghĩa quân của mình đã giành thắng lợi.
Lúc ta đứng lên đấu tranh vì chính nghĩa, vì sứ mệnh của đạo trời, thì dù gian nao bao nhiêu, con đường thắng lợi cuối cùng sẽ hiện ra trước mắt. Chỉ cần với ý thức kết đoàn của nhân dân bốn cõi, những tướng sĩ một lòng và với kế sách khôn ngoan lấy yếu chống mạnh và quan yếu, vì đại nghĩa mà làm, thắng lợi sẽ tới.
Trọn hay:
Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay hung bạo.
Qua một đoạn văn ngắn, Nguyễn Trãi đã tái tạo trận chiến đấu chống giặc minh trung thực và dưới nhiều góc độ. Đó là những trận đánh liên tục, nhường nhịn như diễn ra khắp mọi nơi:
Ngày mười tám, trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thế,
Ngày hai mươi, trận Mã Yên, Liễu Thăng cụt đầu,
Ngày hăm lăm, bá tước Lương Minh chiến bại tử vong,
Ngày hăm tám, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn.
Nào là trận Chi Lăng, Mã Yên, rồi liên tục hai năm rồi hai tám, những tên cầm đầu của quân giặc ko tử vong thì tự vẫn. Tới “Thằng nhãi con Tuyên Đức”, tức là vua Minh lúc bấy giờ, phải kêu binh cứu viện. Nhưng ko để cho giặc với thời cơ củng cố lực lượng, nghĩa quân Lam Sơn thực hiện liên tục những trận đánh để áp chế và đẩy lùi quân giặc:
Đánh một trận sạch ko kình ngạc
Đánh hai trận tan tác chim muông
Rồi quân ta thừa thắng xông lên, lúc quân tướng hừng hực khí thế thì ta luôn ở thế chủ động tiến công, thắng ko ngừng thắng:
Sĩ khí đã hăng
Quân thanh càng mạnh
Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn,
Voi uống nước, nước sông phải cạn
Và lòng yêu nước, ý thức chính nghĩa, hào khí Đại Việt đã tạo nên một sức mạnh phi thường, đã tạo nên kỳ tích, dù yếu mà thắng mạnh, nhỏ mà thắng to.
Gớm ghê thay sắc phong vân phải đổi,
Thảm đạm thay ánh nhật nguyệt phải mờ.
Với thể thấy, đoạn văn thuật lại những trận đánh của nghĩa quân Lam Sơn từng câu từng chữ đều hừng hực khí thế. Đó ko chỉ là ngợi cả thắng lợi của quân ta mà còn nhấn mạnh sự thất bại thảm hại của quân thù, kẻ bạo ngược, thâm độc.
Nhưng quá trình lược thuật về cuộc khởi nghĩa, ko ngừng lại ở việc tụng ca thắng lợi của ta, mà còn khắc họa một cách sống động, trung thực về sự thất bại của quân thù. Quân ta tiến tới đâu, giặc thất thế tới đó. Đọc lại ko khỏi rùng rợn lúc hình dung “Lạng Giang, Lạng Sơn thây chất đầy đường/ Xương Giang, Bình Than, máu trôi đỏ nước”. Nhưng với những kẻ bạo tàn, độc ác, đó là kết cuộc thế tất của chúng, ta chỉ nhận lệnh trừ hung ác, làm đại nghĩa.
Với điều, Nguyễn Trãi cũng như Lên Lợi đều luôn hiểu rõ con đường nhân nghĩa mà mình theo đuổi. Vì vậy lúc giặc thất thế, ta biết điểm ngừng, lúc giặc tới đường cùng ta đã mở cho chúng một con đường sống. Ta cấp thuyền, cấp ngựa để chúng trở về lưu bang.Từ đó ta thấy rõ ý thức nhân đạo, thường võ của Nguyễn Trãi cũng như Lê Lợi và đội quân Lam Sơn.
Sau bao nhiêu gian lao, đớn đau, cuối cùng chúng ta cũng thắng lợi giặc thù, cũng giành lại được nền độc lập, dân được lợi thái hoà, được sống sung túc:
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
Càn khôn bĩ rồi lại thái
Nhật nguyệt hối rồi lại minh
Nghìn năm vết nhục nhã sạch làu
Muôn thuở nền thái hoà vững chắc
Cho tới nay, “Bình Ngô đại cáo” vẫn vẹn nguyên trị giá, sức sống như lần trước nhất được tuyên cáo trước thiên hạ. Nó với sức sống lâu bền bởi nó là một văn kiện lịch sử khẳng định nền độc lập dân tộc và mang tư tưởng nhân đạo, chính nghĩa vĩ đại.
Trên phương diện văn học, Nguyễn Trãi đã để lại một áng văn mẫu mực về lòng yêu nước và ý thức đấu tranh của quân và dân ta tước giặc thù hung bạo. Mỗi một thế hệ hậu thế đều tự hào lúc được lật lại và cảm nhận khí thế hào hùng của một thời đại lịch sử oanh liệt của dân tộc. Ẩn bên trong áng văn của Nguyễn Trãi, ko chỉ là niềm tự hào, lòng tự hào của riêng tác giả mà còn của toàn dân về ý chí người Việt, về đạo nhân nghĩa vì nước, vì chính nghĩa mà trừ bạo tàn.
Giới thiệu cùng bạn ???? Phân Tích Đoạn Một Bình Ngô Đại Cáo ???? 18 Bài Văn Hay Nhất
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo Facebook – Mẫu 4
San sẻ dưới đây bài phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo Facebook giúp những em học trò với thêm cho mình tư liệu tham khảo phong phú hơn.
Nguyễn Trãi là một vị quan nhưng đồng thời cũng là nhà văn, là danh nhân văn hóa to của dân tộc. Ông đã góp vào kho tàng văn học trung đại nói riêng và kho tàng văn học Việt Nam nói chung nhiều tác phẩm văn học với trị giá và “Bình Ngô đại cáo” là một trong số những tác phẩm xuất sắc nhất của ông. Bài cáo được xem là “bản tuyên ngôn độc lập thứ hai” của dân tộc. Đặc trưng, qua đoạn thứ nhất và đoạn hai của bài cáo, người đọc sẽ thấy rõ được luận đề chính nghĩa của dân tộc ta cũng như tội ác man rợ của quân thù.
Trước hết, đoạn trích mở đầu tác phẩm “Bình Ngô đại cáo” đã nêu lên luận đề chính nghĩa và chân lí độc lập dân tộc, đó chính là nền tảng, là tiền cơ sở vật chất lí luận xuyên suốt cuộc kháng chiến của quân và dân ta.
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Với thể thấy, “nhân nghĩa” từ xưa tới nay luôn là một phạm trù tư tưởng to của Nho giáo, nó thể hiện mối quan hệ giữa con người với con người trên cơ sở vật chất của tình thương và đạo lí. Là một nhà nho, chịu tác động sâu sắc của tư tưởng Nho giáo nên nền tảng tư tưởng của Nguyễn Trãi cũng chính là tư tưởng “nhân nghĩa”.
Với Nguyễn Trãi, “nhân nghĩa” luôn gắn liền với việc “yên dân” và muốn “yên dân” thì phải trừ bạo để đem lại cho nhân dân cuộc sống sung túc, yên bình. Tương tự, với thể thấy, cốt lõi tư tưởng “nhân nghĩa” của Nguyễn Trãi chính là lấy dân làm gốc, làm nền tảng, vì cuộc sống yên ấm, hạnh phúc của nhân dân mà đánh đuổi bọn hung bạo.
Thêm vào đó, tác giả còn nêu lên chân lí độc lập của dân tộc từ nghìn đời nay.
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông cương vực đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau
Song hào kiệt đời nào cũng với.
Chỉ với một đoạn văn ngắn nhưng tác giả Nguyễn Trãi đã gợi lên cả một chặng đường lịch sử nghìn năm văn hiến của dân tộc. Cũng như bao dân tộc, quốc gia khác, quốc gia, dân tộc Đại Việt chúng ta từ nghìn đời nay với một nền văn hiến lâu đời, với cương vực, lãnh thổ riêng và với phong tục, tập quán riêng của hai miền Nam Bắc. Dân tộc đó đã trải qua những triều đại khác nhau, sánh vai cùng những triều đại phong kiến của phương Bắc.
Và với việc đặt những triều đại của dân tộc ta sánh ngang hàng với những triều đại phong kiến Trung Quốc vừa là lời khẳng định nền độc lập, truyền thống của dân tộc vừa thể hiện lòng tự hào, tự trọng dân tộc của tác giả. Thêm vào đó, để khẳng định chân lí độc lập của dân tộc, tác giả Nguyễn Trãi đã khéo léo kể ra những thắng lợi vang lừng, lừng lẫy của quân và dân ta trong lịch sử.
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích to phải tiêu vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng thịt tươi Ô Mã.
Trên cơ sở vật chất tiền đề lí luận đã được nêu ra, trong phần tiếp theo của bài cáo, tác giả đã soi chiếu lí luận đó vào thực tiễn để vạch rõ những tội ác mọi rợ của quân thù. Tội ác của bọn giặc trước hơn hết chính là ở việc lợi dụng tình hình rối ren ở trong nước để từ đó chúng lấy cớ và tiến vào xâm lược nước ta.
Nhân họ Hồ chính sự phiền nhiễu
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng minh thừa cơ gây họa
Bọn gian tà bán nước cầu vinh.
Ko chỉ ngừng lại ở đó, sau lúc tiến vào xâm lược nước ta chúng còn thi hành hàng loạt chính sách phi nhân đạo, tàn nhẫn.
Nướng thứ dân trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Bọn giặc thật tàn nhẫn, chúng thịt hại dân lành bằng những hành động rất man rợ, tới cả “thứ dân” – những người dân vô tội và cả những đứa trẻ thơ chúng cũng ko tha. Bằng việc sử dụng nghệ thuật đảo ngữ, đặt động từ “nướng” và “vùi” lên đầu những câu thơ, nhường nhịn như tác giả muốn nhấn mạnh thêm sự tàn nhẫn, độc ác của bọn giặc. Cùng với đó, bọn giặc còn thảm sát nhân dân bằng cách đẩy chúng vào những nơi chứa đầy những nghiêm trọng, ở những nơi mà người ta biết lúc đi sẽ khó lòng với thể trở về được nữa.
Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu, nước độc
Cùng với đó, tội ác của giặc còn ở chỗ chúng đã ra sức vơ vét của nả, thuế khóa vô lí và phá hoại môi trường, cảnh quan trên quốc gia ta.
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng,
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Và để rồi, tác giả đã khép lại đoạn hai của tác phẩm bằng hai câu thơ giàu hình ảnh và đầy sức khiếp sợ về những tội ác mà bọn giặc Minh đã gây ra trên quốc gia ta.
Độc ác thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.
Tác giả Nguyễn Trãi đã sử dụng mẫu vô hạn, vô cùng của “trúc Nam Sơn” và “nước Đông Hải” để nói về tội ác của quân thù. Từ đó, người đọc với thể thấy được tội ác ko gì với thể kể hết, với thể diễn tả được của quân thù. Và trước những hành động đó của giặc Minh, nhân dân ta, dân tộc ta ko với sự lựa chọn nào khác ngoài con đường đứng lên để hành động.
Lẽ nào trời đất dung thứ,
Người nào bảo thần nhân chịu được?
Tóm lại, với những hình ảnh thơ độc đáo cùng tiếng nói sắc sảo, giọng điệu linh hoạt, hai đoạn thơ mở đầu tác phẩm “Bình Ngô đại cáo” ko chỉ nêu lên cho người đọc thấy được luận đề chính nghĩa, chân lí độc lập của dân tộc ta mà qua đó người đọc còn thấy được những tội ác ko thể nào tha thứ được của quân thù.
Đọc nhiều hơn với ???? Phân Tích Đoạn Hai Bình Ngô Đại Cáo ???? 12 Bài Văn Hay Nhất
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Bình Ngô Đại Cáo Đoạn 1 – Mẫu 5
Bài văn mẫu phân tích luận đề chính nghĩa Bình Ngô đại cáo đoạn Một dưới đây sẽ giúp những em học trò với được cho mình những định hướng làm bài cụ thể nhất.
Nguyễn Trãi (1380 – 1442) là nhà chính trị, quân sự lỗi lạc, tài hoa với công to trong công cuộc dẹp giặc Minh đem lại nền thái hoà thịnh trị cho nước nhà. Ông còn là một nhà văn thi sĩ to với khối lượng tác phẩm khổng lồ bao gồm cả văn học chữ Hán và chữ Nôm. Trong đó phải kể tới một số tác phẩm như: Đại cáo bình Ngô, Quân trung từ mệnh tập, Quốc Âm thi tập, Ức Trai thi tập…
Đại cáo bình Ngô được coi là áng “Thiên cổ hùng văn” muôn thuở bất hủ, là bản tuyên ngôn gang thép, hùng hồn về nền độc lập và vị thế dân tộc. Trong đó, cốt lõi là phần đầu tác phẩm với luận đề chính nghĩa được thể hiện rõ ràng:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
Nhân tức là tư tưởng chủ đạo của Đại cáo bình Ngô, là mục tiêu đấu tranh vô cùng cao cả và thiêng liêng của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Mở đầu bài cáo tác giả nêu luận đề chính nghĩa. Việc nhân nghĩa của Nguyễn Trãi ở đây là “yên dân” và “trừ bạo”. “Yên dân” chính là giúp dân với cuộc sống sung túc, hạnh phúc, tương tự dân với yên thì nước mới ổn định, mới phát triển được. Tác giả đưa vào “yên dân” như để khẳng định đạo lý “lấy dân làm gốc” là quy luật thế tất trong mọi thời đại là tài sản, là sức mạnh, sinh khí của một quốc gia.
Nguyễn Trãi thật tài tình lúc trông thấy và khai sáng thành công vấn đề cốt lõi đó. Việc nhân nghĩa tiếp theo chính là “trừ bạo” ý nói tới quân Minh, bọn gian tà chuyên đi bóc lột nhân dân. Bọn chúng thẳng tay hành tội, cướp bóc, vùi dập dân ta trong vực thẳm của sự thống khổ. “Yên dân”, “trừ bạo”, hai việc này tưởng như ko liên quan tới nhau nhưng lại là hai yếu tố với tác dụng tương trợ, bổ sung cho nhau, vì nếu ko yên dân tất trừ bạo khó yên, chúng được nhấn mạnh và tiến hành đồng thời, thống nhất với nhau.
Quan tâm tới sự yên ổn, no ấm cho dân cũng đồng nghĩa với việc phải đấu tranh đánh đuổi quân thù của dân, diệt trừ những kẻ tham tàn bạo ngược, cụ thể là bọn “cuồng Minh” giày xéo lên cuộc sống nhân dân, gây ra bao tai hoạ. Với thể nói, tư tưởng nhân nghĩa ở Nguyễn Trãi ko còn là phạm trù đạo đức hạn hẹp mà là một lý tưởng xã hội: phải chăm lo cho nhân dân được sống cuộc hạnh phúc, yên bình. Điều quan yếu hơn là ở đây, Nguyễn Trãi nâng lý tưởng, nỗi niềm đó lên thành một chân lí.
Ông ko nói tới nhân nghĩa một cách chung chung mà chỉ bằng một hai câu ngắn gọn tác giả đi vào khẳng định hạt nhân cơ bản, cốt lõi và với trị giá nhất. Ko những thế, nhân nghĩa còn gắn liền với việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, khẳng định chủ quyền quốc gia, ý thức độc lập dân tộc:
“Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông cương vực đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác”
Từ Triệu , Đinh, Lí, Trần bao đời xây nền độc lập
Tới Hán, Đường, Tống Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng với.
Lúc khẳng định chân lí này, Nguyễn Trãi đã đưa ra một quan niệm được thẩm định là đầy đủ nhất lúc bấy giờ về những yếu tố tạo thành một quốc gia độc lập. Nếu như 400 năm trước, trong Nam Quốc Sơn Hà, Lý Thường Kiệt chỉ xác định được hai yếu tố về lãnh thổ và chủ quyền trên ý thức quốc gia cùng độc lập dân tộc thì trong Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi đã bổ sung thêm bốn nhân tố nữa, gồm văn hiến, lịch sử, phong tục tập quán và nhân tài.
Đây chính là điểm thông minh cho thấy trí tuệ của Nguyễn Trãi. Ở mỗi một quốc gia, nền văn hiến nghìn năm ko người nào với thể nhầm lẫn được, cương thổ, núi, sông, đồng ruộng, biển cả đều được chia rõ ràng.
Phong tục tập quán cũng như văn hoá mỗi miền Bắc, Nam cũng khác. Ở đây, Nguyễn Trãi nhấn mạnh cả Trung Quốc và Đại Việt đều với những nét riêng ko thể nhầm lẫn, thay đổi hay xóa bỏ được. Cùng với đó là từng triều đại riêng nhằm khẳng định chủ quyền. Qua câu thơ, Nguyễn Trãi đã đặt những triều đại “Triệu, Đinh, Lí, Trần” của ta ngang hàng với “ Hán, Đường, Tống, Nguyên” của Trung Quốc , điều đó cho ta thấy, nếu ko với một lòng tự hào dân tộc mãnh liệt thì ko thể nào với sự so sánh cực kì hay và tinh tế tương tự.
Cuối cùng chính là nhân tài, con người cũng là yếu tố quan yếu để khẳng định nền độc lập của chính mình. Tuy thời thế “mạnh, yếu từng lúc khác nhau” song hào kiệt thì đời nào cũng với, câu thơ như lời răn đe đối với những người nào, những kẻ nào, nước nào muốn thơn tính Đại Việt. Từ năm yếu tố trên, Nguyễn Trãi đã khái quát sắp như toàn diện về nền độc lập của một quốc gia. So với “Nam Quốc Sơn Hà” của Lý Thường Kiệt, Bình Ngô đại cáo thật sự hay hơn , đầy đủ, toàn diện hơn về nội dung cũng như tư tưởng xuyên suốt.
Ngoài ra, để nhấn mạnh tư cách độc lập của nước ta, tác giả còn sử dụng cách viết sánh duyên nước ta và Trung Quốc: về cương vực, phong tục – hai nước ngang bằng nhau, về triều đại-bốn triều đại hưng vượng của ta so với bốn triều đại của Trung Quốc cùng nhân tài thời nào cũng với đã chứng tỏ ta ko hề thua kém chúng.
Xuyên suốt đoạn thơ, Nguyễn Trãi đã sử dụng nhiều từ ngữ chỉ tính chất hiển nhiên vốn với lúc nêu rõ sự tồn tại của Đại Việt: “từ trước”, “đã lâu” ,“đã chia”, “cũng khác” đã làm tăng sức thuyết phục lên gấp bội. Nghệ thuật thành công nhất của đoạn một – cũng như là bài cáo – chính là thể văn biền ngẫu được thi sĩ khai thác triệt để. Phần còn lại của đoạn đầu là chứng cớ để khẳng định nền độc lập, về những trận chiến trước đây với phương Bắc trong lịch sử chúng đều thất bại là chứng cớ khẳng định rõ nhất:
Vậy nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích to phải tiêu vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng thịt tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét
Chứng cứ còn ghi.
Cách liệt kê, chỉ ra dẫn chứng rõ ràng, cụ thể, xác thực đã được xác nhận bằng những lời lẽ cứng cáp, hào hùng, thể hiện niềm tự hào, tự trọng dân tộc. Người đọc thấy ở đây ý thức dân tộc của Nguyễn Trãi đã vươn tới một tầm cao mới lúc nêu cụ thể, rõ ràng từng chiến công oanh liệt của quân và dân ta: “cửa Hàm Tử”, “sông Bạch Đằng”,..thêm vào đó là sự xem thường, căm ghét đối với sự thất bại của những kẻ xâm lược ko biết tự lượng sức : “Lưu Cung..tham công”, “Triệu Tiết… thích to”, Toa Đô, Ô Mã, tất cả chúng đều phải chết thảm.
Đoạn thơ đã một lần nữa khẳng định rằng: Đại Việt là một quốc gia với độc lập, tự chủ, với nhân tài, với tướng giỏi, chẳng thua kém gì bất cứ một quốc gia nào. Bất cứ kẻ nào với ý muốn thôn tính, xâm lược ta đều phải chịu kết quả thảm bại. Cuộc đấu chống lại quân giặc, bảo vệ dân tộc là một trận chiến vì chính nghĩa, lẽ phải, chứ ko như nhiều trận chiến tranh phi nghĩa khác, cho nên, tuy vậy nào đi nữa, chính nghĩa nhất định thắng gian tà theo quy luật của tạo hóa.
Đại cáo bình Ngô tràn ngập nguồn cảm hứng trữ tình và mang tính chất hào hùng hiếm với. Trong đó, phần đầu tác phẩm, với nghệ thuật biền ngẫu, đã nêu được hai nội dung chính sắp như hết bài cáo là nhân nghĩa và nền độc lập của dân tộc Đại Việt. Chính vì vậy, đoạn trích với trị giá rất sâu sắc đối với nước ta, khẳng định nhân dân ta với ý thức nhân nghĩa và nền độc lập riêng của mình.
Đoạn thơ giúp ta hiểu rõ chủ quyền lãnh thổ, độc lập dân tộc cũng như lịch sử đấu tranh hào hùng của tổ sư ta ngày trước, qua đó bồi dưỡng lòng yêu nước, tự hào tự trọng dân tộc, quyết tâm xây dựng, bảo vệ và củng cố độc lập chủ quyền nước nhà.
San sẻ cùng bạn ???? Phân Tích Đoạn 3 Bình Ngô Đại Cáo ???? 12 Bài Văn Hay Nhất
Phân Tích Luận Đề Chính Nghĩa Đại Cáo Bình Ngô Đoạn Một 2 – Mẫu 6
Tham khảo bài văn phân tích luận đề chính nghĩa Đại cáo Bình Ngô đoạn Một Hai dưới đây sẽ giúp những em học trò nắm vững phương pháp và trau dồi kỹ năng nghị luận văn học.
Ý thức yêu nước đã trở thành sợi dây nối kết và xuyên suốt những thời đại lịch sử Việt Nam. Chính tình yêu nước đã tạo nên động lực làm nên những chiến công vang lừng của dân tộc. Đó cũng là ý thức chung mà Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi. Ý thức yêu nước, luận đề chính nghĩa được Nguyễn Trãi làm rõ qua đoạn 1, Hai của tác phẩm.
“Từng nghe
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
…………
Lẽ nào trời đất dung thứ
Người nào bảo thần nhân chịu được”
“Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi được mệnh danh như bản tuyên ngôn độc lập bất hủ của dân tộc, áng văn chính luận mẫu mực của non sông và cũng là áng thiên cổ hùng văn còn vang mãi nghìn đời. Đại cáo Bình Ngô được Nguyễn Trãi viết vào năm 1428 bố cáo với thiên hạ về nền độc lập tự cường, về chủ quyền của quốc gia ta.
Mỗi phần của tác phẩm đều chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, đặc thù phần đầu của bài Cáo đã cho thấy tư tưởng nhân nghĩa sáng ngời, lòng tự hào tự trọng dân tộc cùng với sự tàn bạo của quân Minh lúc giày xéo lên mảnh đất dân tộc. Cảm nhận đoạn Một Hai bình ngô đại cáo sẽ thể hiện rất rõ điều đó.
Bình Ngô đại cáo được Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi soạn thảo để công bố cho mọi người biết về sự nghiệp đánh tan giặc Minh xâm lược. Từ những buổi đầu khởi nghĩa khó khăn nơi vùng rừng núi hiểm trở tới những ngày chiến công rực rỡ là cả một giai đoạn gian khổ nhưng đầy hào hùng của dân tộc.
Ngay từ nhan đề “Bình Ngô đại cáo” đã gợi ra nhiều suy nghĩ. “Bình Ngô” chính là dẹp yên giặc Minh xâm lược. Gọi giặc Minh là Ngô vì Nguyễn Trãi muốn nhắc tới nguồn gốc, quê cha đất tổ của Chu Nguyên Chương – người đứng đầu và lập nên nhà Minh. Bởi lẽ trong xuyên suốt chiều dài lịch sử dân tộc đã với nhiều lần giặc phương Bắc kéo tới xâm lược chúng ta nhưng kết quả đều là thất bại. Điều đó đã minh chứng rõ cho tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến của nhân dân Đại Việt.
“Đại cáo” nhằm chỉ quy mô rộng to và tính chất trọng đại của bài cáo. “Bình Ngô đại cáo” là bản cáo to mang tính quy mô toàn dân tộc thông tin cho nhân dân biết về thắng lợi chống quân Minh xâm lược, đồng thời để khẳng định tuyên bố độc lập của dân tộc. Phần một và phần hai là cơ sở vật chất tiền đề cho cuộc kháng chiến. Thứ nhất đó là tư tưởng nhân nghĩa. Thứ hai là bản cáo trạng tội ác của giặc.
Mở đầu bài thơ, Nguyễn Trãi đã xác lập luận đề chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa:
“Từng nghe
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
Tư tưởng nhân tức là một tư tưởng được những nước phương Đông mặc nhiên thừa nhận. “Nhân nghĩa” là mối quan hệ giữa người với người được xây dựng trên cơ sở vật chất tình thương và đạo đức. Nếu tư tưởng nhân nghĩa trong quan niệm Nho giáo là cách đưa con người vào những mối quan hệ phạm vi phạm trù đạo đức để phục vụ cho mục đích quản lí xã hội của nhà cầm quyền.
Nhưng tư tưởng nhân nghĩa trong Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi đã trở thành mục đích của cuộc kháng chiến. Bởi đặt trong hoàn cảnh thực tiễn của quốc gia, nhân nghĩa được cụ thể hóa thành yên dân. Tức thị làm cho nhân dân với cuộc sống sung túc hạnh phúc. Muốn nhân dân được sung túc thì phải diệt trừ bạo ngược, đặc thù đó chính là quân Minh xâm lược.
Từ tư tưởng nhân nghĩa của Nho giáo, Nguyễn Trãi đã chuyển hóa vào thực tiễn quốc gia ta. Và đây cũng chính là mục đích đấu tranh, là lý tưởng cao đẹp mà suốt thế cuộc Nguyễn Trãi theo đuổi. Nguyễn Trãi đã khẳng định chủ quyền lãnh thổ bằng những căn cứ lịch sử vô cùng xác đáng kết hợp với lời văn dõng dạc hào hùng đầy tự tín.
“Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.
………….
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng với”.
Những phương diện được Nguyễn Trãi nêu ra để khẳng định chủ quyền là văn hiến, địa phận, phong tục, nhà nước, nhân tài. Những phương diện đó đều được trải dài theo suốt chiều dài lịch sử dân tộc ta và đều mang dấu ấn riêng đại diện cho dân tộc. Đó là những nét khác biệt ko lẫn vào đâu của văn hóa và phong tục tập quán. Với thể so về chiều dài lịch sử ta ko bằng Trung Hoa, nhưng trong suốt chiều dài hình thành và tồn tại thì dân tộc ta đã để lại dấu ấn cùng ý thức dân tộc mạnh mẽ.
Việc liệt kê những triều đại của nước Đại Việt song song với những triều đại Trung Hoa đã thể hiện rõ điều đó. Ta ko hề thua sút Trung Hoa. Ta cũng với những nhà nước tự trị ngay từ buổi rạng đông lịch sử dân tộc. Ta với chủ quyền lãnh thổ riêng, với phong tục tập quán, với tổ chức nhà nước với người đứng đầu là vua.
Việc xưng đế đã thể hiện ý chí tự trọng dân tộc. Bởi lẽ trong quan niệm ngày xưa, chỉ với Trung Hoa được xưng đế còn vua của nước nhỏ chỉ được xưng chư hầu ko được xưng đế. Việc xưng đế đã khẳng định chắc nịch một điều ta và Trung Hoa là những nước độc lập đồng đẳng với nhau. Chính vì vậy ko hợp lí do gì để Trung Hoa kéo quân xâm lược nước ta.
Điều quan yếu làm nên sự thịnh vượng của một vương triều ko thể ko kể tới yếu tố nhân tài. Nhân tài chính là vận mệnh quốc gia. Trong cả một quá trình xây dựng và bảo vệ quốc gia đã với biết bao nhiêu vị anh hùng làm rạng danh non sông cũng như với biết bao nhiêu thế hệ với nghìn nghìn lớp lớp người vô danh đã ngã xuống để bảo vệ độc lập quốc gia. Giọng thơ hào hùng, lập luận mạnh mẽ chặt chẽ thuyết phục từ những chứng cứ lịch sử xác đáng ko thể chối cãi. Qua đó ta thấy được ý thức dân tộc sâu sắc của Nguyễn Trãi.
Sau lúc khẳng định tiền đề chính nghĩa của cuộc kháng chiến cũng như khẳng định chủ quyền dân tộc, Nguyễn Trãi đã nêu ra những chứng cứ lịch về sự thất bại nhục nhã của giặc lúc sang xâm lược nước ta.
“Lưu Cung tham công nên thất bại,
Triệu Tiết thích to phải tiêu vong.
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô,
Sông Bạch Đằng thịt tươi Ô Mã.
Việc xưa xem xét,
Chứng cớ còn ghi”.
Nguyễn Trãi đã tuần tự nêu ra những tên tướng giặc chiến bại trong những trận chiến phi nghĩa xâm lược Đại Việt. Đó là Lưu Cung, Triệu Tiết, Toa Đô, Ô Mã. Chúng thất bại bởi lẽ đây là một trận chiến phi nghĩa ko nhằm bảo vệ cuộc sống nhân dân mà chỉ vì “tham công”, “thích to”, chỉ để thỏa mãn khát vọng bành trướng quyền lực của kẻ cầm đầu mà gieo tai vạ cho biết bao người dân vô tội.
Ngay từ mục đích xâm lược đã phi nghĩa nên cứng cáp cuộc xâm lược này sẽ “thất bại”, “tiêu vong”. Những địa danh lịch sử gắn với những cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta cũng được Nguyễn Trãi nêu ra. Đó là cửa sông bạch Đằng đã thịt chết hàng vạn quân Nam Hán xóa bỏ đi một nghìn năm đô hộ của ngoại xâm phương Bắc mở ra thời kì độc lập cho quốc gia. Còn nhắc tới cửa Hàm Tử ko thể ko nhắc tới chiến công của quân dân nhà Trần đã từng được Trần Quang đãng Khải nhắc tới.
“Chương Dương cướp giáo giặc.
Hàm Tử bắt quân thù”
Tuy ko trực tiếp nhắc tới thắng lợi của quân ta nhưng trong cách nói đó ta vẫn thấy hiện lên vẻ đẹp sự oai hùng của những chiến công lịch sử vang lừng. Đây chính là minh chứng lịch sử rõ nét nhất cho tư tưởng nhân nghĩa. Cuộc kháng chiến của chúng ta chính là cuộc kháng chiến vì chính nghĩa. Lẽ phải thuộc về nghĩa quân, thuộc về dân tộc Đại Việt nên cứng cáp thắng lợi sẽ thuộc về ta.
Sau lúc nêu ra tiền đề chính nghĩa của cuộc kháng chiến, Nguyễn Trãi đã vạch trần khuân mặt xâm lược của giặc Minh:
“Nhân họ Hồ chính sự phiền nhiễu,
Để trong nước lòng dân oán hận.
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa,
Bọn gian tà bán nước cầu vinh”.
Trong tình cảnh quốc gia rối ren, nhân dân ko đồng lòng dưới chế độ nhà Hồ của Hồ Quý Ly. Lợi dụng điều đó, núp dưới chiêu bài “phù Trần diệt Hồ”, giặc Minh đã xâm lược nước ta. Nhưng thực chất giặc Minh ko hề với ý tốt mà đó chỉ là mẫu cớ để với thời cơ đặt chân xâm lược dân tộc. Điều đó đã được thể hiện rõ qua những từ “nhân”, “thừa cơ gây họa” cho thấy rõ thái độ của Nguyễn Trãi đối với những kẻ ngoại xâm này.
Chúng tới đây tiến công nước ta chỉ vì mục đích thỏa mãn nhu cầu bành trướng quyền lực, khát vọng bá chủ thiên hạ của chúng mà thôi. Ko chỉ vạch trần bóc mẽ khuân mặt xâm lược của quân thù mà Nguyễn Trãi còn thể hiện thái độ đối với những kẻ gian thần lộng quyền vì tham vinh hoa phú quý mà đẩy quốc gia vào tình cảnh rối ren, nghìn cân treo sợi tóc này.
Ko chỉ vạch trần khuân mặt thật của giặc, tác giả còn nêu ra những tội ác trời ko dung đất ko tha của quân thù:
“Nướng thứ dân trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế,
Gây binh kết oán trải hai mươi năm.
……
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng,
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi”.
Những tội ác giặc gây ra ko thể kể hết. Biết bao nhiêu oán thương, uất hận chất chồng. Giặc đã thảm sát mọi rợ những người dân vô tội, cướp đi mạng sống cướp đi hạnh phúc của biết bao gia đình êm ấm. Hình ảnh “con đỏ”, “thứ dân” ý chỉ nhân dân Đại Việt. Họ chỉ là những con người thấp cổ bé họng chỉ ước mong một cuộc sống giản dị đời thường nhưng kể cả mẫu ước mơ nhỏ bé đó cũng bị vùi dập.
Quân Minh đã phá đi cuộc sống của họ, phá tan biết bao cơ nghiệp, làm chảy máu và nước mắt của biết bao gia đình. Ko những thế chúng còn đặt ra nhiều thứ thuế vô lí bóp nghẹt con đường sống của những người dân lương thiện này.
Lòng tham vô đáy của quân Minh còn được thể hiện ở việc chúng khai thác cạn kiệt tài nguyên khoáng sản. Để đổi lấy vàng ngọc châu báu chúng nhẫn tâm xem nhẹ sinh mạng con người. Hành động đó còn tàn phá cả môi trường sống, môi trường tự nhiên bằng cách vơ vét sản vật chim trả, hươu đen tới “cả giống sâu bọ cây cỏ”.
Quân Minh còn phá hoại cả sản xuất “nghề canh cửi”. Chúng đề ra những việc ép dân nhân trở thành nô lệ, bóc lột tận cùng sức lao động của nhân dân.Tội ác của quân Minh được nhìn nhận ở góc độ tác động tới cuộc sống của nhân dân. Từ đấy cũng cho thấy tấm lòng của Nguyễn Trãi dành cho dân cho nước. Kế bên tình cảnh đáng thương của nhân dân, Nguyễn Trãi còn khắc họa hình ảnh của quân thù hiện lên một cách man rợ “thằng há mồm đứa nhe răng máu mỡ bấy no nê chưa chán”. Tội ác đó làm cho đất trời phẫn nộ”.
“Độc ác thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.
Lẽ nào trời đất dung thứ,
Người nào bảo thần nhân chịu được?…”
Những tội ác đó chồng chất, những lời người nào oán ko thể giãi bày. Nhân dân rơi vào tình cảnh kêu trời ko thấu kêu đất ko nghe. Đây là hình ảnh phong đại mang tính biểu tượng cao. Tội ác đó ko sao với thể ghi chép lại được ko thể rửa sạch được. Bởi lẽ ko người nào với thể bù đắp những tổn thương về vật chất ý thức và sinh mạng cho người dân Đại Việt. Đất trời cũng ngùn ngụt tức giận trước tội ác của quân giặc.
Bằng những lí lẽ sắc bén, cách lập luận chặt chẽ tài tình, Nguyễn Trãi đã nêu ra tiền đề nhân nghĩa của cuộc kháng chiến. Ta đấu tranh là để bảo vệ quốc gia, đấu tranh vì mục đích nhân nghĩa – bảo vệ cuộc sống sung túc của nhân dân, đấu tranh vì độc lập dân tộc – bảo vệ cơ đồ nghìn năm của dân tộc ta, và cuối cùng đấu tranh vì ko thể ngoảnh mặt làm ngơ trước tình cảnh của quốc gia, của nhân dân. Những hình ảnh mạnh mẽ, kết hợp với những giải pháp nghệ thuật đã tạo ra giọng điệu mạnh mẽ, gang thép oai hùng cho bài thơ.
Với hai đoạn thơ súc tích ngắn gọn cùng với tài năng trong ngòi bút sắc sảo của Nguyễn Trãi đã giúp làm nổi trội lên tư tưởng chính nghĩa của tác phẩm. Tuy nhiên tác phẩm đã tố cáo mạnh mẽ tội ác cùng những hành động mọi rợ của quân thù. Sâu xa trong ý nghĩa của bài cáo chính là ý thức yêu nước, niềm tự hào tự trọng dân tộc mãnh liệt của tác giả.
Với thể bạn sẽ thích ???? Phân Tích Bình Ngô Đại Cáo Đoạn 4 ???? 12 Bài Văn Hay Nhất
