TOP 8 bài Phân tích ý nghĩa nhan đề Tức nước vỡ bờ ngắn gọn, súc tích. Qua đó, giúp những em học trò lớp 8 hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa nhan đề đoạn trích mà Ngô Tất Tố muốn gửi gắm vào đó.

Đoạn trích Tức nước vỡ bờ đã làm vượt trội hình ảnh phản kháng đầy mạnh mẽ của chị Dậu chống lại bọn tay sai, cường hào áp bức. Qua 8 bài phân tích ý nghĩa nhan đề Tức nước vỡ bờ sẽ giúp những em thuận tiện hình dung được nội dung, ý nghĩa bên trong để học tốt môn Văn 8:

Ý nghĩa nhan đề Tức nước vỡ bờ

Nhan đề Tức nước vỡ bờ đặt cho đoạn trích này rất đáng. Tức nước ám chỉ sự áp bức tàn nhẫn của cai lệ đối với vợ chồng chị Dậu; vỡ bờ chỉ sự vùng lên của chị Dậu lúc ko thể chịu đựng được nữa. Đó chính là quy luật với áp bức, với đấu tranh của quần chúng lao khổ trong chế độ cũ trước Cách mệnh tháng Tám. Với đặc điểm súc tích và giàu ý nghĩa, nhan đề Tức nước vỡ bờ đã làm vượt trội ý nghĩa của đoạn trích.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 1

"Tức nước vỡ bờ" là nhan đề được Ngô Tất Tố chính tay đặt tên. Bởi vậy, nhan đề cũng đã thể hiện đầy đủ ý nghĩa của đoạn trích, sử dụng một thành ngữ trong dân gian mang ý nghĩa về đấu tranh để đặt tên của một đoạn trích.

Trước Cách mệnh Tháng tám năm 1945, người nông dân lao động Việt Nam vốn hiền lành, tính tình chất phác, luôn nhẫn nhục và đặc thù chịu thương chịu thương chịu khó. Nhưng cũng ko vì vậy mà họ chịu áp bức, nếu bị đẩy tới con đường cùng họ sẽ vùng lên kháng cự, ko chút lo sợ mà đánh quật bọn bè lũ áp bức.

Chính hành động vùng lên đánh lại cai lệ và người thân lý trưởng của chị Dậu trong đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" đã phần nào phản ánh được quy luật thế tất của cuộc sống. Ở đâu với áp bức thì ở đó với đấu tranh, chân lý này tới nay vẫn luôn tồn tại một cách khách quan.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 2

Tức Nước Vỡ Bờ là một đoạn trích trong cuốn tiểu thuyết Tắt Đèn của Ngô Tất Tố – một cây bút ký tiêu biểu của nền văn học Việt Nam trước cách mệnh tháng Tám.

Đoạn trích này làm cho người đọc cảm thấy xót xa cho số phận người nông dân lúc đang phải “tồn tại” trong một chế độ tranh xã hội phong kiến đương thời vô cùng thối nát, tàn bạo. Nơi mà người nông dân chỉ thấy một màu đen, họ bị áp bức ko tìm thấy lối thoát. Bước đường cùng. Họ sẽ làm gì? Ngô Tất Tố đã trả lời thắc mắc này bằng ngòi bút của mình. Và ông nhường nhịn như muốn mở đầu một trang mới cho giai cấp người nông dân, dự đoán cho cuộc khởi nghĩa 1945 sắp tới nên đã lựa chọn nhan đề là “Tức nước vỡ bờ” – một câu thành ngữ tục ngữ theo đúng nghĩa đen của nó.

“Tức nước vỡ bờ” ám chỉ rằng dù sức chịu đựng với to tới đâu nó cũng sẽ với giới hạn của nó, lúc mà giới hạn đó bị vượt quá ngưỡng cho phép thì sức ép đó sẽ ko còn kìm nén lại được và kết quả cuối cùng là bờ sẽ phải vỡ ra. Đây là điều khẳng định cho một quy luật tự nhiên là “ở nơi đâu với áp bức bóc lột thảm khốc thì ở đó với đấu tranh, với phản kháng mạnh mẽ”

Trong đoạn trích này, chúng ta thấy hình ảnh của chị Dậu – một người phụ nữ nông thôn hiền lành, tháo vát, luôn sống nhẫn nhục, nhẫn nhịn. Đứng trước thói hống hách, xách lược, dẫm đạp lên người chồng ốm yếu bệnh tật của bọn quan lại, tay sai, chị quỳ lạy, van xin chúng nhưng lẽ thường lúc bị đẩy tới đường cùng thì bản năng trong chị trỗi dậy buộc chị phải vùng lên, phản kháng, đánh trả lại để đòi lại chân lý lẽ phải cho mình, cho chồng, cho gia đình mình.

Tuy rằng sự phản kháng như nước vỡ tràn đê của chị Dậu ko giúp cuộc thế tăm tối của chị thoát khỏi màn đen nhưng đây chính là con đường duy nhất mà quần chúng nhân dân lúc bấy giờ phải đi theo vì chỉ với đấu tranh phóng thích mình, lấy được sự tự do thì họ mới ko còn bị áp bức, ko còn bị bóc lột nữa. Và họ mới được “Sống”.

Tác phẩm “Tắt đèn” cũng như đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã mang tới sự thành công trong sự nghiệp văn học cho nhà văn Ngô Tất Tố và nó cũng tác động rõ rệt tới tình hình xã hội đương thời. Đồng thời cũng gợi cho người đọc cảm nhận sâu sắc, sự đồng cảm xót thương cho thân phận người nông dân đang sống dưới ách thống trị của chế độ nửa thực dân nửa phong kiến.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 3

Mỗi tác phẩm đều chứa đựng một thông điệp ý nghĩa về nhân sinh, đều muốn gửi gắm một thông điệp trong cuộc sống và về con người mà người nghệ sĩ muốn gửi gắm. Văn học thực hiện chức năng đấy qua việc xây dựng những hình tượng. Nhưng nếu hình tượng là sự khám phá xuyên suốt toàn tác phẩm nghệ thuật thì ngay từ nhan đề đã gây ấn tượng với độc giả. Với nhan đề “Tức nước vỡ bờ”, bạn với suy nghĩ gì chăng?

Với câu: chiếc để làm quen là nhan sắc, chiếc để sống trong khoảng thời gian dài là tiết hạnh. Chính bởi lẽ đấy, chiếc nhan sắc – hình thức nghệ thuật của một tác phẩm cũng rất quan yếu chăng. Đó là yếu tố trước nhất, yếu tố thứ nhất để chiếc tâm với thể được tỏa sáng. Mỗi tác phẩm phải là một phát minh về hình thức, một khám phá về nội dung. Và với người nào đó đã từng nói, một tác phẩm nghệ thuật thì cách mở đầu và kết thúc cũng rất đáng để công phu, thông minh. Làm thế nào để ngay từ đầu với thể lôi cuốn, hớp hồn người đọc đó ko phải là điều thuận tiện. Vả chăng, nếu coi khâu mở đầu là quan yếu thì chiếc trước nhất, trước nhất của mở đầu là nhan đề cũng chứa đựng rất nhiều công phu, dụng ý của người nghệ sĩ đó ư.

Nhan đề là nơi chứa đựng những thông điệp và trị giá nhận thức về đời sống, nhân sinh, về những vấn đề xã hội mà nhà văn muốn gửi gắm tới độc giả một cách trực tiếp và ấn tượng nhất. Nhan đề ko phải luôn sử dụng những từ ngữ mỹ miều để phỉnh nịnh, gạt gẫm những giác quan của người đọc, mà làm sao nói khách quan, khoa học và mang ý nghĩa, trị giá nhất. Tương tự nhan đề là một trong những phương tiện đặc thù để người nghệ sĩ hội thoại với người đọc. Chẳng hạn, với nhan đề “giông tố” của Vũ Trọng Phụng, người đọc nhường nhịn như đã thấy cả một cơn giông tố ngay từ lúc xúc tiếp với nhan đề, giông tố từ đầu trải dài và cuồn cuộn trong tác phẩm.

Trở lại với nhan đề trong tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố. Ở đây, trước nhất xét về nghĩa đen, thì trong cuộc sống tức nước với tức là hiện tượng nước tràn bờ và kiên cố sẽ dẫn tới vỡ bờ, đó là điều hiển nhiên của khách quan. Song mượn hiện tượng thực tế này, mà Ngô Tất Tố muốn nói tới hiện tượng người nông dân trong xã hội Việt Nam trước cách mệnh tháng Tám bị dồn tới bước đường cùng, bị đè nén, áp bức tới cùng cực

Họ phải chịu cảnh sưu cao thuế nặng, nặn hầu bóp cổ chính vì vậy mà sức chịu đựng và giới hạn đã lên tới đỉnh điểm, con đường duy nhất để họ vượt lên trên nỗi thống trị đấy, vượt ra khỏi bóng đêm bao trùm cuộc thế họ là đứng lên đấu tranh chống áp bức, chống bóc lột hiếp đáp. Một chị Dậu, đã bán chó, bán con mà vẫn ko cứu được người chồng xấu số vì thiếu tiền nộp suất sưu cho người em chồng đã chết mà bị tra tấn mọi rợ.

Quả là vô lý, nhưng người nông dân xưa đã phải chịu đựng sự hợp lí đấy để tiếp tục sống và chịu đựng. Chính vì vậy mà với ý kiến cho rằng, với “tức nước vỡ bờ”, Ngô Tất Tố như đã xui người nông dân nổi loạn. Nhan đề đoạn trích cho thấy tính đấu tranh gay gắt và đồng thời cũng là sự phản ánh một quy luật trong xã hội: với áp bức, với đấu tranh. Với nhan đề này, nhường nhịn như tác giả muốn nổ phát súng trước nhất để kêu gọi người nông dân cùng lên, đồng thời là sự thách thức và một thái độ bản lĩnh, hiên ngang trước bọn quỷ dữ hút máu người kia.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 4

Trong giai đoạn văn học 1930-1945, đề tài người nông dân là một mảnh đất thân thuộc đã được những nhà văn thi nhau cày xới. Thế nhưng, cùng một đề tài, mỗi nhà văn lại với một cách quan tâm khác nhau, cách thể hiện khác nhau.

Nếu như Nam Cao quan tâm tới nhân tính bị tha hóa của con người trước hoàn cảnh sống nghiệt ngã thì Ngô Tất Tố lại chú ý tới số phận khốn cùng của những người nông dân trong cảnh bần cùng hóa. Dưới ngòi bút của Ngô Tất Tố, ta phần nào thấy được cả chiếc bức tranh nông thôn Việt Nam thuở đấy: ngột ngạt, tù túng bởi sưu cao thuế nặng, quan trên thi nhau ức hiếp, bóc lột, đè đầu cưỡi cổ. Phản ánh thực tế khắc nghiệt, nhà văn cũng ko quên gửi gắm niềm cảm thương tới những phận đời khốn cùng, xấu số, chịu nhiều đắng cay. Dưới đây, mình sẽ hướng dẫn những bạn giảng giải ý nghĩa nhan đề “Tức nước vỡ bờ”. Nhan đề sẽ phần nào hé mở cho ta về nội dung của tác phẩm, là một trong những yếu tố tạo nên thành công của đoạn trích này.

Nhan đề là yếu tố trước nhất, yếu tố thứ nhất lúc người đọc tiếp cận với tác phẩm. Việc xây dựng một nhan đề vừa súc tích vừa độc đáo sẽ tóm gọn được nội dung tác phẩm, đồng thời khơi gợi trí tò mò của người đọc. Vậy, với “Tức nước vỡ bờ”, điều gì ẩn sau nhan đề đấy?

Nhan đề ko chỉ đúc kết nội dung của tác phẩm mà còn được tác giả gửi gắm một bài học, một quan niệm, một tư tưởng nào đó, ý nghĩa nó truyền tải rộng hơn những gì câu chữ thể hiện. “Tức nước vỡ bờ” xuất phát là một thành ngữ của nhân dân ta, chỉ một hiện tượng tự nhiên trong cuộc sống: nếu nước quá đầy, quá to thì thế tất bờ sẽ tràn, sẽ vỡ. Thế nhưng, đó mới chỉ là nghĩa đen của câu nói đấy. Trí tuệ của ông cha ta vốn thâm thúy, từ việc nói bờ tràn mà ta với thể liên hệ tới sự phản ứng của con người trước hoàn cảnh: nếu một người tới quá giới hạn chịu đựng của họ thì họ sẽ đứng lên đấu tranh, phản kháng, ko chịu nhẫn nhục nữa.

Trở lại với đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”, thông qua nhân vật chị Dậu, ta càng hiểu sâu sắc hơn về câu thành ngữ. Ở đầu đoạn trích, ta thấy chị Dậu hết lời van xin cai lệ và lý trưởng, giọng điệu khẩn khoảng, cách xưng hô của một kẻ bề dưới: “Cháu van ông”, “xin ông tha cho”, “nhà ông làm phước”. Tính dịu dàng, mộc mạc, quen chịu đựng, nhẫn nhục vốn là thực chất của người phụ nữ nông dân thời xưa, đối với chị Dậu, đặc điểm này cũng ko là ngoại lệ. Thế nhưng, càng được nước, bọn chúng lại càng lấn tới. Mặc cho lời van xin của chị, tên cai lệ ko thèm nghe, tiếp tục xông vào đánh anh Dậu và còn đánh cả chị, hỏi chị liệu với thể tiếp tục nhẫn nhịn, kìm nén được nữa ko? Đọc tới đây, chắc ko ít mọi người sẽ phải lên tiếng phẫn nộ. Và, quả là ko phụ lòng mong đợi, phản ứng của chị Dậu đột ngột thay đổi, tức quá ko thể chịu được nữa, chị đã quyên sinh cự lại. Cách xưng hô “ông - cháu” đã được thay bằng “ông - tôi” ngang hàng với nhau, đi kèm là lí lẽ: “Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội”. Đỉnh điểm hơn, lúc tên kia tát vào mặt chị và cứ nhảy vào cạnh anh Dậu thì chị nghiến hai hàm răng: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem”.

Với lòng căm giận và khinh bỉ cao độ, chị Dậu vụt đứng dậy, chuyển hẳn cách xưng hô đanh đá “mày - bà” và tỏ ra ko hề sợ hãi, quật ngã hai tên tay sai bằng sức mạnh gớm ghê và tư thế ngang tàng. Hai tên tay sai hung hãn bỗng trở thành những kẻ thảm bại, xấu xí và khôi hài. Chị Dậu vốn cam chịu lại vùng dậy mạnh mẽ với ý thức phản kháng quyết liệt. Điều này đã thể hiện một quy luật, một chân lý muôn thuở: con giun xéo lắm cũng quằn và ở đâu với áp bức, ở đó với đấu tranh. Hành động của chị Dậu ko chỉ là tự vệ đơn thuần mà còn làm sáng ngời phẩm chất của chị và cũng là của những người phụ nữ thời xưa: dịu dàng, nhẫn nhục, giàu ý thức yêu thương và ẩn chứa một ý thức phản kháng tiềm tàng mạnh mẽ. Với nhan đề “Tức nước vỡ bờ”, Ngô Tất Tố còn như “xui người nông dân nổi loạn”, kêu gọi ý thức đấu tranh của họ chống lại áp bức bóc lột vì một cuộc sống công bằng, một tương lai tươi sáng hơn.

“Tức nước vỡ bờ” thực sự đã để lại một ấn tượng khó phai trong lòng người đọc. Qua nhan đề này, Ngô Tất Tố đã gửi gắm được phần nào những suy nghĩ cùng tình cảm của mình đối với người nông dân trong xã hội xưa.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 5

Nhan đề là yếu tố trước nhất, yếu tố thứ nhất lúc người đọc tiếp cận với tác phẩm. Việc xây dựng một nhan đề vừa súc tích vừa độc đáo sẽ tóm gọn được nội dung tác phẩm, đồng thời khơi gợi trí tò mò của người đọc. Vậy, với “Tức nước vỡ bờ”, điều gì ẩn sau nhan đề đấy?

Nhan đề ko chỉ đúc kết nội dung của tác phẩm mà còn được tác giả gửi gắm một bài học, một quan niệm, một tư tưởng nào đó, ý nghĩa nó truyền tải rộng hơn những gì câu chữ thể hiện. “Tức nước vỡ bờ” xuất phát là một thành ngữ của nhân dân ta, chỉ một hiện tượng tự nhiên trong cuộc sống: nếu nước quá đầy, quá to thì thế tất bờ sẽ tràn, sẽ vỡ. Thế nhưng, đó mới chỉ là nghĩa đen của câu nói đấy.

Trí tuệ của ông cha ta vốn thâm thúy, từ việc nói bờ tràn mà ta với thể liên hệ tới sự phản ứng của con người trước hoàn cảnh: nếu một người tới quá giới hạn chịu đựng của họ thì họ sẽ đứng lên đấu tranh, phản kháng, ko chịu nhẫn nhục nữa.Trở lại với đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”, thông qua nhân vật chị Dậu, ta càng hiểu sâu sắc hơn về câu thành ngữ. Ở đầu đoạn trích, ta thấy chị Dậu hết lời van xin cai lệ và lí trưởng, giọng điệu khẩn khoản, cách xưng hô của một kẻ bề dưới: “Cháu van ông”, “xin ông tha cho”, “nhà ông làm phước”.

Tính dịu dàng, mộc mạc, quen chịu đựng, nhẫn nhục vốn là thực chất của người phụ nữ nông dân thời xưa, đối với chị Dậu, đặc điểm này cũng ko là ngoại lệ. Thế nhưng, càng được nước, bọn chúng lại càng lấn tới. Mặc cho lời van xin của chị, tên cai lệ ko thèm nghe, tiếp tục xông vào đánh anh Dậu và còn đánh cả chị, hỏi chị liệu với thể tiếp tục nhẫn nhịn, kìm nén được nữa ko? Đọc tới đây, chắc ko ít mọi người sẽ phải lên tiếng phẫn nộ. Và, quả là ko phụ lòng mong đợi, phản ứng của chị Dậu đột ngột thay đổi, tức quá ko thể chịu được nữa, chị đã quyên sinh cự lại.

Cách xưng hô “ông- cháu” đã được thay bằng “ông- tôi” ngang hàng với nhau, đi kèm là lí lẽ: “Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội”. Đỉnh điểm hơn, lúc tên kia tát vào mặt chị và cứ nhảy vào cạnh anh Dậu thì chị nghiến hai hàm răng: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem”. Với lòng căm giận và khinh bỉ cao độ, chị Dậu vụt đứng dậy, chuyển hẳn cách xưng hô đanh đá “mày- bà” và tỏ ra ko hề sợ hãi, quật ngã hai tên tay sai bằng sức mạnh gớm ghê và tư thế ngang tàng. Hai tên tay sai hung hãn bỗng trở thành những kẻ thảm bại, xấu xí và khôi hài.

Chị Dậu vốn cam chịu lại vùng dậy mạnh mẽ với ý thức phản kháng quyết liệt. Điều này đã thể hiện một quy luật, một chân lí muôn thuở: con giun xéo lắm cũng quằn và ở đâu với áp bức, ở đó với đấu tranh. Hành động của chị Dậu ko chỉ là tự vệ đơn thuần mà còn làm sáng ngời phẩm chất của chị và cũng là của những người phụ nữ thời xưa: dịu dàng, nhẫn nhục, giàu ý thức yêu thương và ẩn chứa một ý thức phản kháng tiềm tàng mạnh mẽ.

Với nhan đề “Tức nước vỡ bờ”, Ngô Tất Tố còn như “xui người nông dân nổi loạn”, kêu gọi ý thức đấu tranh của họ chống lại áp bức bóc lột vì một cuộc sống công bằng, một tương lai tươi sáng hơn.“Tức nước vỡ bờ” thực sự đã để lại một ấn tượng khó phai trong lòng người đọc. Qua nhan đề này, Ngô Tất Tố đã gửi gắm được phần nào những suy nghĩ cùng tình cảm của mình đối với người nông dân trong xã hội xưa.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 6

Tức nước vỡ bờ một nhan đề với sức gợi hình cao, nhan đề do chính tác giả đặt tên đã bao quát toàn bộ nội dung của đoạn trích. Nhan đề sử dụng chính thành ngữ của người Việt để nói lên ở đâu với áp bức ở đó với sự đấu tranh, phản kháng.

Trước Cách mệnh tháng 8 đối tượng nghèo đói, khổ cực nhiều nhất là người nông dân, đối tượng bị áp bức và bóc lột cũng là người nông dân. Họ là những con người hiền lành chất phác,lương thiện siêng năng làm lụng nhưng nếu một ngày nào đó bị áp bức quá mức đẩy tới bờ vực giữa sự sống và chiếc chết họ sẽ vùng dậy, đánh bại mọi thế lực áp bức.

Chị Dậu lúc bị đàn áp đã vùng lên đánh lại chiếc lệ cùng với người thân lí trưởng một cách quyết liệt, mạnh mẽ, “Con giun xéo lắm cũng quằn” con người lúc bị đẩy tới cùng cực sẽ phản kháng, đây cũng là sức mạnh tiềm tàng của những người nông dân.

“Tức nước vỡ bờ” (con giun xéo lắm cũng quằn, già néo đứt dây) là một thành ngữ dân gian. “Tức” chỉ trạng thái bên trong bị dồn nén đầy chặt quá tới mức muốn bung ra. Câu thành ngữ với ý nghĩa chỉ sự chèn lấn, áp bức quá sẽ làm cho người ta phải vùng lên chống đối phản kháng lại. Câu thành ngữ nêu lên một quy luật của tự nhiên mà lại với ý nghĩa xã hội sâu sắc, thâm thuý vô cùng.

Người soạn đã vận dụng cách nói dân gian ngắn gọn, rất thông minh đấy để đặt tên cho chương XVIII của cuốn tiểu thuyết “Tắt đèn” giúp người đọc với sự định hướng ban sơ rõ rệt về tình huống quyến rũ của truyện, về những hình tượng nhân vật sống động, tiêu biểu.

Nhan đề đấy cũng thật thích hợp với nội dung ý nghĩa của đoạn trích. Sự áp bức trắng trợn, mọi rợ của bọn tay sai cho chế độ thực dân phong kiến đấy đã buộc người phụ nữ nông dân đầy nhẫn nhịn như chị Dậu phải “vỡ bờ” đứng dậy đấu tranh.

Song nhan đề đoạn trích còn toát lên chân lí: con đường sống của quần chúng bị áp bức chỉ với thể là con đường đấu tranh để tự phóng thích, ko với con đường nào khác.

Vì vậy mà tác giả “Tắt đèn” lúc đó chưa giác ngộ Cách mệnh, tác phẩm kết thúc rất bế tắc nhưng nhà văn Nguyễn Tuân đã nói rằng: “Với Tắt đèn, Ngô Tất Tố đã xui người nông dân nổi loạn”. Ngô Tất Tố chưa nhận thức được chân lí Cách mệnh nên chưa chỉ ra được con đường đấu tranh thế tất của quần chúng bị áp bức, nhưng bằng giác quan hiện thực mạnh mẽ.

Phân tích nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Mẫu 7

Một tác phẩm văn học hay như người con gái đẹp. Loại để sống trong khoảng thời gian dài là tiết hạnh, nhưng chiếc để làm quen là nhan sắc. Một vẻ ngoài quyến rũ và thu hút mới với thể dẫn độc giả khám phá vào sâu thể giới bên trong của tác phẩm. Một trong những yếu tố hình thức tác động tới nội dung, trị giá của tác phẩm với thể kể tới nhan đề. “Tức nước vỡ bờ” là một trong những nhan đề đã làm tròn nhiệm vụ của nó.

Nhan đề trong tác phẩm văn học là phần trước nhất trước lúc xúc tiếp với văn bản. Nhan đề thường ngắn gọn, là một vế hay một câu để khái quát nội dung, tư tưởng, ý nghĩa của toàn bộ văn bản. Đồng thời, qua đó thể hiện tài năng của người cầm bút. Một nhan đề hay là một nhan đề ấn tượng, gây được sự chú ý và quyến rũ của người đọc.

Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” nằm ở chương XVIII của tiểu thuyết “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố. Đây là một thiên tiểu thuyết với luận đề xã hội hoàn toàn phụng sự dân quê, một áng văn tòng lai chưa từng với. Tác phẩm là bản cáo trạng sắt đá về những thứ thuế bất nhân của bọn thực dân, là tiếng hát ngợi ca vẻ đẹp và phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ nói riêng và người nông dân xưa nói chung. Qua đó, còn là những tư tưởng và triết lí của tác giả.

Nhan đề “Tức nước vỡ bờ” đã thể hiện được phần nào tư tưởng đấy. “Tức nước vỡ bờ” là một thành ngữ dân gian. “Tức” chỉ trạng thái bên trong đầy và chặt quá tới mức muốn bung ra, phá vỡ chiếc thành hoặc chiếc vỏ bọc bao bọc chính nó. Câu thành ngữ với ý nghĩa chỉ sự đè nén, áp bức quá sẽ làm cho người ta phải vùng lên phản kháng, chống đối. Nó như một quy luật của tự nhiên mà lại với tính xã hội sâu sắc. Người soạn đã chọn hình ảnh rất sắp gũi, với liên quan tới đời sống nhân dân. Đó chính là kinh nghiệm canh tác trong việc giữ và chặn nước. Ngay những chữ đầu đã tạo nên sự tò mò, hứng thú và những dự đoán ban sơ của người đọc về nội dung của đoạn trích. Đây với phải chỉ đơn thuần là một quy luật trong canh tác. Hay đó còn mang theo tính chất xã hội gì? Câu chuyện nào ở phía dưới?

Nhan đề đoạn trích rất thích hợp với nội dung và ý nghĩa của đoạn trích: sự áp bức trắng trợn của bọn tay sai thực dân đã buộc người nông dân đầy nhẫn nhục như chị Dậu phải vùng dậy, xô vỡ bờ để đấu tranh. Từ đó mà toát lên một chân lí thế tất: con đường duy nhất của quần chúng bị áp bức chỉ với thể là con đường tự đấu tranh để phóng thích mình. Với tư tưởng đấy, sau này, Nguyễn Trung Thành lúc viết “Rừng xà nu” đã đúc kết thành câu nói: “Chúng nó đã cầm súng thì mình phải cầm giáo”.

Qua nhan đề đấy cũng thể hiện tính đương đầu trong ngòi bút hiện thực Ngô Tất Tố. Mặc dù kết thúc tác phẩm rất bế tắc, nhà văn chưa được tiếp cận với ánh sáng của Đảng, chưa tìm ra được con đường đấu tranh cho quần chúng bị áp bức. Nhưng với giác quan hiện thực mạnh mẽ, Ngô Tất Tố đã thấy được xu thế thế tất: tức nước thì phải vỡ bờ, và sức mạnh to to, khôn lường của sự vỡ bờ đó. Nhà văn tài năng là người nhìn ra những điều người khác ko thấy. Tác phẩm chân chính luôn với khả năng dự đoán và nhận thức tương lai. Cảnh “tức nước vỡ bờ” đã dự đoán cơn bão táp quần chúng nhân dân, là lực lượng nòng cốt của cách mệnh sau này.

Ý nghĩa sâu xa của quá trình tức nước vỡ bờ là gì? Mầm mống của mọi nỗi đau chính là từ chính sách thuế thân vô lí, bất công tới tàn bạo của bọn quan Tây. Loại thứ thuế quái đản đấy đã đánh vào đầu người sống; dựng cả người chết dậy; giành một đứa trẻ mới 7 tuổi ra khỏi vòng tay yêu thương của cha mẹ và ném nó vào hang hùm mồm sói của bọn địa chủ; bắt một người phụ nữ ra khỏi gia đình vừa mới chia lìa tan tác để rồi lại bị đẩy vào chốn địa quan ti tiện, nhơ nhuốc, xấu xa.

Hùa vào với chính sách của quan Tây là những mánh khóe của bọn vua quan ta, thoả thích đục nước béo cò, thoả thích bóc lột người nông dân tới tận xương tủy. Tác giả đã khéo léo bê chứa đi suất sưu của người chết, đợi tới lúc chị Dậu đã bán hết đi cả tài sản, tranh chấp lên tới đỉnh điểm, tình huống truyện ngày càng căng thẳng. Ngô Tất Tố đã chỉ ra con đường đi duy nhất cho nhân vật của mình, đó là phản kháng.

Ngay những từ ngữ trước nhất, nhan đề chính là nhãn tử gợi mở ra toàn cầu tư tưởng và bài học sâu sắc cho tác phẩm. Loại tài của người cầm bút chính là thu hút người đọc ở ngay những con chữ trước nhất như thế.

---

--- Cập nhật: 25-03-2023 --- nongdanmo.com tìm được thêm bài viết Tức Nước Vỡ Bờ ❤️️ Nội Dung Tác Phẩm, Giá Trị, Phân Tích từ website thohay.vn cho từ khoá hình ảnh tức nước vỡ bờ.

Tức Nước Vỡ Bờ ❤️️ Nội Dung Tác Phẩm, Giá Trị, Phân Tích ✅ Cập Nhật Dàn Ý, Bố Cục, Giáo Án, Sơ Đồ Tư Duy, Đọc Hiểu, Ý Nghĩa Nhan Đề.

Nội Dung Truyện Ngắn Tức Nước Vỡ Bờ

Văn học Việt Nam trước năm 1945 tập trung tái tạo tình cảnh đáng thương, thống khổ tới cùng cực của người nông dân trong xã hội phong kiến. Một trong những tác phẩm hiện thực với trị giá tố cáo mạnh mẽ nhất là “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố, đặc thù đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”. Cùng Thohay.vn xem ngay nội dung truyện ngắn Tức nước vỡ bờ đầy đủ.

Cháo chín, chị Dậu bắc mang ra giữa nhà, ngả mâm bát múc ra nhan nhản. Rồi chị lấy quạt cho chóng nguội.

Tiếng trống và tiếng tù và đã thủng thẳng đưa nhau từ phía đầu làng tới đình.

Tiếng chó sủa vang những xóm.

Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:

– Chưng trai đã khá rồi chứ?

– Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề, lệt bệt nghe đâu vẫn mỏi mệt lắm.

– Này, bảo bác bỏ đấy với trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, ko với, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm dề dề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn?

– Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp chiếc đã.

Nhịn xuông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì.

– Thế thì phải giục anh đấy ăn mau mau đi, kẻo nữa người ta sắp sửa keo vào rồi đấy!

Rồi bà lão lại lật đật trở về với vẻ mặt băn khoăn.

Cháo đã khá nguội.

Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt.

Chị Dậu rón rén bưng một bát to tới chỗ chồng nằm:

– Thầy hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.

Rồi chị đón lấy chiếc Tỉu và ngồi xuống đó, như với ý chờ xem chồng chị ăn với ngon mồm hay ko.

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy chứa bát cháo, anh mới kề vào tới mồm. Cai lệ và người thân lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.

Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:

– Thằng kia, ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp nốt tiền sưu! Mau!

Hoảng quá anh Dậu vội để bát cháo xuống phản, lăn quay ra đó, ko nói được một câu gì. Người thân lí trưởng cười cách mỉa mai:

– Anh ta sắp phải gió như đêm qua đấy!

Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu:

– Chị khất tiền sưu tới chiều mai phải ko? Ðấy chị hãy nói với ông cai, để ông đấy ra đình kêu với quan cho! Chứ ông Lý tôi thì ko với quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa!

Chị Dậu run run:

– Nhà cháu đã túng, lại phải đóng cả xuất sưu của chú nó nữa, nên mới luộm thuộm như thế. Chứ cháu với dám bỏ bễ tiền sưu của nhà nước đâu! Hai ông làm phước nói với ông lí hãy cho cháu khất…

Cai lệ ko để cho chị được nói hết câu, trợn ngược hai mắt, hắn quát:

– Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? Sưu của nhà nước, mà dám mở mồm xin khất!

Chị Dậu vẫn cố thiết tha:

– Khốn nạn! Nhà cháu đã ko với, dẫu ông chửi mắng cũng tới thế thôi. Xin ông trông lại!

Cai lệ vẫn giọng hằm hè:

– Nếu ko với tiền nộp sưu cho ông hiện tại, thì ông sẽ rỡ cả nhà mày đi, chửi mắng thôi à?

Rồi hắn quay ra bảo anh người thân lí trưởng:

– Ko khá đâu mà nói với nó, trói cổ thằng chồng nó lại, điệu ra đình kia Người thân Lí trưởng hình như ko dám hành tội một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ lóng ngóng ngờ ngạc, muốn nói mà ko dám nói. Ðùng đùng, Cai lệ giật phắt chiếc thừng trong tay anh này và chạy sầm sập tới chỗ Anh Dậu.

Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con bé con xuống đất, chạy tới đỡ lấy tay hắn:

– Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!

– Tha này, tha này!

Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu, mấy bịch, rồi lại sấn tới để trói anh Dậu.

Hình như tức quá ko thể chịu được, chị Dậu quyên sinh cự lại:

– Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội.

Cai lệ tát vào mặt chị một chiếc bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu, Chị Dậu nghiến hai hàm răng:

– Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!

Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy ko kịp với sức xô đẩy của người phụ nữ lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, mồm vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.

Người thân lí trưởng sấn sổ bước tới, huơ gậy chực đánh chị Dậu. Nhanh như cắt, chị Dậu nắm ngay được gậy của hắn. Hai người giằng co nhau du đẩy nhau, rồi người nào nấy đều buông gây ra, áp vào vật nhau. Hai đứa trẻ con kêu khóc om sòm. Kết cuộc, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một chiếc, ngã nhào ra thềm.

Anh Dậu sợ quá muốn dậy can vợ, nhưng mệt đắm ngồi lên lại nằm xuống, vừa run vừa rên:

– U nó ko được thế! Người ta đánh mình ko sao, mình đánh người ta thì mình phải tù phải tội.

Chị Dậu vẫn chưa nguôi giận:

Thà ngồi tù. Ðể cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi ko chịu được…

Tìm hiểu thêm phân tích ???? Trong Lòng Mẹ ???? Nội Dung, Nghệ Thuật 

Tóm Tắt Tức Nước Vỡ Bờ

San sẻ cho độc giả bản tóm tắt Tức nước vỡ bờ.

Chị Dậu dứt ruột bán con mà chưa đủ tiền nộp sưu. Anh Dậu đang ốm cũng bị lôi ra đình đánh thập tử nhất sinh. Bà láng giềng cho bát gạo, chị Dậu vừa nấu xong nồi cháo thì cai lệ và người thân lí trưởng ập tới đòi sưu. Mặc chị hết lời van xin, cai lệ vẫn nhất định bắt anh Dậu, còn chửi mắng, bịch vào ngực chị. Ko nhịn được nữa, chị Dậu uất ức, vùng lên phản kháng.

Về Nhà Văn Ngô Tất Tố

• Ngô Tất Tố (1893 – 1954) quê ở thị xã Lộc Hà, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc Đông Anh, Hà Nội), xuất thân là một nhà Nho gốc nông dân.
• Ông là một học giả với nhiều dự án nghiên cứu về triết học, văn học cổ với trị giá; một nhà báo với nhiều bài viết mang xu thế dân chủ và giàu tính đương đầu; một nhà văn hiện thực chuyên viết về nông thôn trong giai đoạn trước cách mệnh.
• Sau cách mệnh, Ngô Tất Tố sau sưa hoạt động trong công việc tuyên truyền văn nghệ phục vụ kháng chiến chống Pháp.
• Ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 1996.
• Một số tác phẩm ở nhiều thể loại như: Tắt đèn (tiểu thuyết, 1939), Lều chõng (phóng sự tiểu thuyết, 1940), phóng sự Tập án chiếc đình (1939), Việc làng (phóng sự, 1940), Trời hửng (dịch, truyện ngắn, 1946), Đóng góp (kịch, 1956)…

Đừng vội bỏ lỡ phân tích ???? Tôi Đi Học ???? phân tích đầy đủ nhất

Về Tác Phẩm Tắt Đèn

Về tác phẩm Tắt đèn, đây là tiểu thuyết của Ngô Tất Tố kể về cuộc thế và số phận chị Dậu, một phụ nữ nông thôn nghèo đói, nạn nhân của chế độ thực dân nửa phong kiến.

Đoạn trích Tức nước vỡ bờ trong tiểu thuyết Tắt đèn đã vạch trần khuân mặt tàn ác, bất nhân của xã hội phong kiến đương thời lúc đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khổ cực. Ngoài ra, tác giả còn cho người đọc thấy được hình ảnh người phụ nữ nông dân vừa giàu tình yêu thương lại vừa dũng cảm mạnh mẽ.

Xuất Xứ Và Hoàn Cảnh Sáng Tác Tức Nước Vỡ Bờ

Ngay bên dưới là xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác Tức nước vỡ bờ.

• “Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp sáng tác của Ngô Tất Tố. Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” trích trong chương XVIII của tiểu thuyết, tên nhan đề do người soạn đặt.
• Tác giả lấy đề tài từ vụ thuế hàng năm ở những làng quê Bắc Bộ, với những hình ảnh như in đậm vào tâm trí của người đọc, hiện lên số phận bi thảm của những người phụ nữ nói chung và những người nông dân nói riêng cùng thực chất của giai cấp thống trị trong xã hội đương thời.

San sẻ cho độc giả ✨ Tôi Và Chúng Ta ✨ Giá Trị Nội Dung Và Nghệ Thuật

Ý Nghĩa Nhan Đề Tác Phẩm Tức Nước Vỡ Bờ

Mời độc giả tiếp tục tìm hiểu ý nghĩa nhan đề tác phẩm Tức nước vỡ bờ.

• “Tức nước vỡ bờ” trước hết là một thành ngữ dân gian: “Tức nước vỡ bờ” xuất phát là một thành ngữ của nhân dân ta, chỉ một hiện tượng tự nhiên trong cuộc sống: nếu nước quá đầy, quá to thì thế tất bờ sẽ tràn, sẽ vỡ.
• Nhà văn đã mượn hình ảnh trên giống như một lời kêu ý thức đấu tranh của họ chống lại áp bức bóc lột vì một cuộc sống công bằng.

Bố Cục Văn Bản Tức Nước Vỡ Bờ

Bố cục văn bản Tức nước vỡ bờ được chia làm Hai phần chính:

• Phần 1: Từ đầu tới “ chồng chị ăn với ngon mồm hay ko ”. Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng bị ốm.
• Phần 2. Còn lại. Cảnh người thân lí trưởng tới bắt nộp sưu và sự phản kháng của chị Dậu.

Đừng bỏ lỡ bài ???? Con Chó Bấc ???? Những Mẫu Phân Tích Hay Nhất

Đọc Hiểu Tác Phẩm Tức Nước Vỡ Bờ

Với thể bạn sẽ cần nội dung đọc hiểu tác phẩm Tức nước vỡ bờ.

1. Tình thế gia đình chị Dậu:

– Nguy ngập, khốn cùng:

+ Thiếu sưu, nhà ko còn của nả đáng giá.

+ Đã bán Một đứa con gái, Một ổ chó, Hai gánh khoai để nộp suất sưu cho em chồng. Nhà ko còn gì, con đói

+ Anh Dậu bị bệnh, bị đánh trói tới ngất ⇒ lúc chúng trả về, anh mới tỉnh

+ Bọn tay sai tới đốc thúc nộp sưu

⇒ sự thấu hiểu, thông cảm sâu sắc của nhà văn với tình cảnh khốn cùng, bế tắc của người nông dân.

2. Nhân vật cai lệ.

– Thái độ: hống hách.

– Tiếng nói: hống hách, kém văn hoá

– Hành động: đi thúc sưu nhưng luôn đem theo “roi song, tay thước, dây thừng”, đánh trói người vô tội vạ. Đánh cả phụ nữ.

– Nghệ thuật khắc họa nhân vật thông qua tiếng nói, hành động: Tên cai lệ vượt trội là tên côn đồ, vũ phu

⇒ qua việc miêu tả lối hành xử của cai lệ, nhà văn tố cáo khuân mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời.

3. Nhân vật chị Dậu.

– Là người vợ luôn yêu thương chăm sóc chồng chu đáo: chăm sóc anh Dậu lúc anh Dậu bị đánh ngất

– Vì sự an toàn của chồng, chị đã nhẫn nhục van xin tên cai lệ và người thân lý trưởng

– Lúc chúng đánh chị và sấn tới để trói anh Dậu, chị đã vùng lên đấu tranh, đánh ngã bọn này.

– Chị Dậu là một phụ nữ lao động giàu lòng yêu thương, nhường nhịn mà cũng tiềm tàng ý thức phản kháng mạnh mẽ.

⇒ Qua đây, ta thấy sự phát hiện của tác giả về tâm hồn yêu thương, ý thức phản kháng mãnh liệt của người nông dân vốn hiền lành, chất phác.

Giá Trị Tác Phẩm Tức Nước Vỡ Bờ

Ngay sau đây là những trị giá tác phẩm Tức nước vỡ bờ.

Trị giá nội dung

• Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch trần khuân mặt tàn ác, bất nhân của xã hội phong kiến đương thời lúc đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khổ cực.
• Ngoài ra, tác giả còn cho người đọc thấy được hình ảnh người phụ nữ nông dân vừa giàu tình yêu thương lại vừa dũng cảm mạnh mẽ.

Trị giá nghệ thuật

• Tình huống truyện độc đáo, quyến rũ.
• Nghệ thuật miêu tả nhân vật.
• Tiếng nói bình dị, giàu tính khẩu ngữ.

Xem ngay phân tích tác phẩm ???? Bố Của Xi-Mông ???? Nội Dung Tác Phẩm, Giá Trị, Phân Tích

Soạn Bài Tức Nước Vỡ Bờ

Cập nhật cho độc giả gợi ý soạn bài Tức nước vỡ bờ.

????Câu 1: (trang 32 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   Lúc bọn tay sai xông vào nhà, chị Dậu trong tình thế rất thảm thương:

   – Anh Dậu vừa tỉnh sau một cơn thập tử nhất sinh.

   – Được bà lão láng giềng tốt bụng cho bát gạo nấu cháo. Chị Dậu rón rén bưng bát cháo và hồi hộp xem chồng ăn với ngon ko.

   – Anh Dậu vừa “run rẩy chứa bát cháo kề vào tới mồm”.

????Câu 2: (trang 32 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Nhân vật cai lệ:

   – Đứng đầu bọn lính ở huyện nha, chuyên đòi sưu thuế, đánh trói người.

   – Hắn và tên lí trưởng xông vào nhà anh Dậu đòi sưu nặng, đòi bắt người đi đánh,… Chỉ là tên tay sai mạt hạng lại với quyền đánh trói người vô tội vạ.

   – Hành động: cầm roi cầm thước, quát mắng, xưng hô ông-thằng, ông-mày.

→ Độc ác, hống hách, xược, cậy khá quan to ức hiếp người dân yếu đuối.

   * Cách miêu tả thực thực, sinh động, sắc sảo linh hoạt, thái độ căm ghét, khinh bỉ.

????Câu 3 : (trang 33 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   * Diễn biến tâm lí của chị Dậu trong đoạn trích:

   – Ban sơ: nhẫn nhục, chịu đựng, chỉ nói lí:

       + Gọi ông, xưng cháu. Lời nói nhún nhường, cầu xin “cháu van ông,…”

       + Hành động: run run, chạy tới đỡ tay cai lệ,…

   – Ko chịu đựng được nữa vùng dậy phản kháng:

       + Xưng hô ông-tôi, sau đó mày-bà. Lời nói đầy quyết liệt thách thức.

       + Hành động mạnh mẽ, khỏe khoắn “túm cổ cai lệ, ấn dúi ra cửa,…’

   * Sự thay đổi thái độ của chị Dậu được miêu tả thực thực, hợp lí. Chị Dậu hiện lên là một người phụ nữ giàu tình thương yêu chồng, dịu dàng. Đồng thời thật can đảm, mạnh mẽ, giàu sức phản kháng.

????Câu 4 : (trang 33 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

    Đặt nhan đề Tức nước vỡ bờ là thỏa đáng vì nó phản ánh đúng nội dung đoạn trích. Với áp bức phải với đấu tranh, áp bức càng nhiều tới mức độ ko thể nữa thì sức phản kháng, sức đấu tranh càng mạnh.

????Câu 5 : (trang 33 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): “Loại đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo”. Vì:

   – Thể hiện thật rõ nét, sinh động tính cách những nhân vật.

   – Tạo tình huống khéo léo. Ngòi bút miêu tả ngoại hình, hành động, tiếng nói linh hoạt, sống động.

   – Tiếng nói kể chuyện, hội thoại, tiếng nói nhân vật độc đáo, thể hiện được sắc thái tâm lí nhân vật.

????Câu 6* : (trang 33 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   Nguyễn Tuân nhận xét rằng Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn”. Đúng là tương tự lúc mà xã hội tàn bạo, vô lí, tàn nhẫn tới tột bậc, người dân ắt phải đấu tranh, tránh sao được “nổi loạn” để đòi lại sự công bằng.

Với thể bạn sẽ quan tâm ???? Rô-Bin-Xơn Ngoài Đảo Hoang ???? Nội Dung Tác Phẩm, Giá Trị, Phân Tích

Giáo Án Tức Nước Vỡ Bờ

San sẻ nội dung giáo án Tức nước vỡ bờ.

I. Mục tiêu bài học

1. Tri thức

– Đọc hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại- cốt truyện ,nhân vật, sự kiện trong đoạn trích : “Tức nước vỡ bờ”.

Article post on: nongdanmo.com

– Trị giá hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm tắt đèn.

– Thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật.

2. Kĩ năng

– Với kĩ năng tóm tắt văn bản truyện .Vân dụng tri thức về sự kết hợp những phương thức thể hiện trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo xu thế hiện thực.

3. Thái độ

– HS với lòng tự hào, ý thức xây dựng XHCN, biết phản kháng đúng với hoàn cảnh để bảo vệ chân lí, lẽ phải.

II. Chuẩn bị tài liệu

1. Thầy giáo

Bài soạn , tài liệu tham khảo, chuẩn kt kn.

2. Học trò

Soạn bài, chuẩn bị đồ sử dụng học tập.

III. Tiến trình tổ chức dạy học

1. Ổn định tổ chức Sĩ số

2. Rà soát

H: Phân tích xúc cảm của bé Hồng lúc gặp và nằm trong lòng mẹ?

3. Bài mới

GV: Giới thiệu bài mới:

– Ngô Tất Tố là nhà văn hiện thữ phê phán xuất sắc trong nền văn học hiện thực 1930- 1945. Ông viết nhiều tác phẩm với trị giá trong đó :Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu viết về người nông dân trước CM. Để hiểu sâu sắc về họ, chúng ta cùng tìm hiểu đoạn trích”Tức nước vỡ bờ”.

Hoạt động của GV và HS	Tri thức cần đạt
HĐ1.HDHS đọc và tìm hiểu chú thích: – GV hướng dẫn đọc; giọng chị Dậu lúc van lơn, tha thiết, lúc gay gắt, quyết liệt; giọng cai lệ: hống hách, độc ác; anh Dậu: yếu ớt. – GV đọc mẫu. – HS đọc phân vai (4 em).Gọi hs nhận xét.	I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Đọc:
H:Đọc chú thích sao (SGK) cho biết vài nét về tác giả, tác phẩm?	2. Chú thích: a. Tác giả: – Ngô Tất Tố(1893-1954) – Quê: Lộc Hà, Từ Sơn, Bắc Ninh. – Là nhà văn hiện thức xuất sắc chuyên viết về người nông dân trước cách mệnh. – Được truy tặng giải thưởng về VHNT năm 1996
H: Kể tên một số tác phẩm chính của NTT? – Tiểu thuyết “Tắt đèn”- 1939; “lều chõng”- 1940; Những phóng sự: “Tập án chiếc đình”- 1939; “việc làmg”- 1940. Em hiểu gì về tiểu thuyết “Tắt đèn”? H:Em biết gì về tiểu thuyết “Tắt đèn”? Đoạn trích thuộc chương mấy của tác phẩm? Nói về vấn đề gì? – Kể về việc bọn cai lệ tới nhà chị Dậu, đánh trói anh Dậu. Chị Dậu tìm mọi cách cứu chồng ko được, chị liêù mình cự lại chúng.Giảng giải từ”cai lệ”? “lực điền”?	– Tiểu thuyết “Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất của NTT, tụng ca phẩm chất tốt đẹp của người nông dân trong xã hội phong kiến, phê phán sự mọi rợ, tàn ác của xhpk đương thời. – Đoạn trích: “Tức nước vỡ bờ” thuộc chương 18 của tác phẩm.c. Từ khó (SGKT32).
HĐ2.HDHS đọc- hiểu văn bản: H: Văn bản viết theo thể loại nào?	III. Đọc- hiểu văn bản: 1. Thể loại: Tiểu thuyết
H: Với thể chia văn bản làm mấy phần ? ND từng phần? – HD tìm hiểu văn bản. – HS đọc” anh Dậu uốn vai ngáp dài T29.	2. Bố cục: Hai phần + Phần 1: Từ đầu tới “với ngon mồm hay ko” ⇒ chi Dậu ân cần csóc người chồng ốm yếu + Phần 2: phần còn lại ⇒ chị Dậu can đảm đương đầu với ng nhà cai lệ.
H: Tìm những chi tiết miêu tả thái độ, hành động,tiếng nói của cai lệ lúc tới nhà chị Dậu?	3. Phân tích: a. Nhân vật cai lệ: – Hành động: + Sầm sập tiến vào với roi song, tay thước, dây thừng; + trợn ngược hai mắt quát… + Giật phắt dây, chạy sầm sập tới chỗ anh Dậu. + Bịch vào ngực chị Dậu, trói anh Dậu. + Tát vào mặt chị Dậu, sấn tới chỗ anh Dậu. – Tiếng nói: + Thét“thằng kia, ông tưởng mày… + Giọng hầm hè, nham nhảm, giục trói.
H: Em nhận xét gì về hành động,tiếng nói,của cai lệ qua những chi tiết vừa tìm? – Tiếng nói của loài thú dữ, chỉ biết quát, thét, hét. – Hành động hung bạo, tàn ác, dã thú. – Chửi bới thô tục, nói năng đểu cáng.	⇒ Hành động,tiếng nói của loài thú dữ, chỉ biết quát, thét, hét,hành động hung bạo, tàn ác, dã thú;chửi bới thô tục, nói năng vô văn hoá.
H: Em nhận xét gì về nghệ thuật xây dựng nhân vật của tác giả NTT? * Đó chính là NT khắc hoạ tính cách nhân vật tiêu biểu của tác giả NTT.	– NT: Nhân vật cai lệ được khắc hoạ hết sức vượt trội, sống động trung thực, với trị giá tiêu biểu rõ nét ⇒ Nghệ thuật xây dựng nhân vật phản diện.
H: Qua những chi tiết trên em hãy nêu suy nghĩ của mình về con ng cai lệ.	* Cai lệ là một kẻ thô tục, hung hãn, tàn bạo, lòng lang dạ thú,táng tận lương tâm, là hiện thân sinh động của bọn tay sai dưới chế độ xã hội thực dân pk đương thời.
– GV chuyển ý: H: Lúc bọn tay sai tới nhà, chị Dậu đang trong tình thế như thế nào?	b. Nhân vật chị Dậu: * Tình thế của chị Dậu lúc bọn tay sai tới nhà. – Vụ thuế đang ở thời khắc gay gắt, chị đã bán con, bán cho, bán khoai đủ nộp cho chồng, nhưng lại phải nộp sưu cho người em chồng đã chết; chồng ốm do bị đánh đập → tình thế nguy ngập
H: Lúc bọn tay sai vào nhà chị đã ứng phó ntn để bảo vệ chồng?H: Lúc bọn tay sai ko thèm quan tâm tới những lời van xin thống thiết của chị, chị đã hành động ntn?	* Diễn biến tâm lí và hành động của chị Dậu: – Hành động, tiếng nói: + Lúc đầu thiết tha van xin lễ phép:“cháu van ông nhà cháu vừa mới tỉnh đc một lúc xin ông tha cho”. +Sau đó: Ko thể chịu đc, quyên sinh cự lại bằng lí lẽ : “Chồng tôi đau ốm những ông ko đc phép hành tội” + Cuối cùng chị Dậu cự lại bằng hành động quyết đấu lực với chúng “ Mày trói chồng bà đi bà cho mày xem” → thách thức.Vùng dậy chống trả quyết liệt: “ túm cổ, ấn dúi, nắm gậy, vật nhau, túm tóc, lẳng cho một chiếc…”.
H:Tác giả sử dụng từ loại nào để miêu tả sự phản kháng của chị Dậu với bọn Cai Lệ?	– Nghệ thuật: Động từ m/t hành động túm, ấn, dúi, nắm vật, lẳng → Sức mạnh phản kháng mãnh liệt của chị Dậu.
H: cách sử dụng lời lẽ xưng hô của chi Dậu với sự thay đổi ntn trong đoạn trích?	– Lời lẽ xưng hô của chị Dậu thay đổi theo thái độ và hành động: lúc đầu gọi ông xưng cháu, sau nữa là gọi ông xưng tôi, cuối cùng là gọi mày xưng bà → thay đổi thái độ và ngôi xưng hô.
H: Cùng với sự thay đổi lời lẽ xưng hô, trạng thái tâm lí của chị Dậu với sự thay đổi theo ntn?	* Diễn biến tâm lí : Lúc đầu chị run run van xin thể hiện sự khiêm nhượng nhưng hoàn toàn ko yếu đuối, mà trái lại chị vẫn với một sức sống mạnh mẽ, một ý thức phản kháng tiềm tàng, bị đẩy tới đường cùng chị đã vùng dậy chống trả quyết liệt.( lời lẽ xưng hô cũng thay đổi theo).
H:Theo em vì sao chị Dậu với sức mạnh đó ?(Thảo luận nhóm 4- 3 phút),Con số. – GV kết luận: Đó là sức mạnh của lòng căm thù, tình yêu thương.	⇒ Cùng với sự thay đổi đó là niềm căm giận tăng lên ngùn ngụt, một sức sống tiềm tàng,mãnh liệt đc bộc lộ và sức phản kháng tới phi thường. Đó chính là sức mạnh xuất phát từ lòng yêu thương.
H: Em nhận xét như thế nào về cách miêu tả hành động , thái độ tâm lí nhân vật chị dâu của tác giả?	– T/giả miêu tả thực thực, hợp lí diễn biến tâm lí nhân vật chị Dậu thích hợp với diễn biến sự việc.
H:Nêu suy nghĩ của em về nv chị Dậu?	⇒ Chị Dậu là ngưòi phụ nữ mộc mạc, hiền dịu, đầy vị tha, yêu thương chồng con,sống khiêm nhượng, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng ko yếu đuối mà với một sức sống tiềm tàng, ý thức phản kháng mãnh liệt .
H:Thái độ và tình cảm của nhà văn được thể hiện như thế nào qua việc kể tả về những nhân vật chị Dậu, Cai lệ?	– T/g thể hiện sự thấu hiểu và thông cảm sâu sắc với tình cảnh khốn cùng, bế tắc của ng nông dân bị đàn áp, khích lệ cho ý thức phản kháng của họ. Lên án bọn tay sai phong kiến.
H: Em nhận xét gì về nghệ thuật của tác giả?	c. Nghệ thuật kể chuyện: -Tạo tình huống truyện với tính kịch;kể chuyện,miêu tả nhân vật trung thực, sinh động(ngoại hình, tiếng nói, hành động, tâm lí…)
H: Em hiểu thế nào về nhan đề “Tức nước vỡ bờ”? H:Em nx ntn về nt đoạn văn m/t chị Dậu đánh nhau với cai lệ ?	d. Nhan đề: – Nhan đề là một câu tục ngữ đã bắt gặp chân lí của nhà văn hiện thực NTT,toát lên lô gic hiện thực với áp bức, với đấu tranh; toát lên chân lí: con đường sống của những người bị áp bức chỉ với thể là con đường đấu tranh. → Đó là thái độ khích lệ người nông dân nổi dậy. – Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật rõ nét. – Ngòi bút miêu tả linh hoạt, sống động. – Tiếng nói kể chuyện,miêu tả của tác giả và tiếng nói hội thoại của nv đặc sắc.
HĐ3.HDHS tổng kết: H: Em cảm nhận đc gì về nội dung và nghệ thuật đoạn trích“Tức nước vỡ bờ”- Gọi HS đọc ghi nhớ sgk	III. Tổng kết: 1. Nội dung: – Tác giả NTT đã vạch trần khuân mặt tàn ác,bất nhân của thực dân phong kiến đương thời ; xã hội đấy đã đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng cực khổ, làm cho họ phải quyên sinh chống lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình thương yêu vừa với sức sống tiềm tàng mạnh mẽ. 2. Nghệ thuật: – Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật rõ nét. – Ngòi bút miêu tả linh hoạt, sống động. – Tiếng nói kể chuyện,miêu tả của tác giả và tiếng nói hội thoại của nv đặc sắc.
HĐ4.HDHS tập dượt: – GV cho 4 HS nhập vai 4 nhân vật: chị Dậu, cai lệ, người thân lí trưởng,	* Ghi nhớ: SGKT 33. IV. Tập dượt: – Đọc thể hiện giọng từng nhân vật.

4. Củng cố, tập dượt

H: Nêu suy nghĩ của em về nhân vật cai lệ?

H: Em hiểu gì về nhân vật chị Dậu và xã hội phong kiến đương thời

5. Hướng dẫn học ở nhà

Học ghi nhớ, nắm nội dung phân tích,soạn: Xây dựng đoạn văn trong văn bản. Đọc kĩ, trả lời thắc mắc SGK.

Sơ Đồ Tư Duy Tức Nước Vỡ Bờ

Ngay sau đây là những sơ đồ tư duy Tức nước vỡ bờ.

San sẻ độc giả tác phẩm ✨ Những Ngôi Sao Xa Xôi [Lê Minh Khuê] ✨ Giá Trị Nội Dung Và Nghệ Thuật

5 Mẫu Phân Tích Tức Nước Vỡ Bờ Hay Nhất

Cuối cùng là 5 mẫu phân tích Tức nước vỡ bờ hay nhất.

Phân Tích Tức Nước Vỡ Bờ Nổi Bật – Mẫu 1

Ngô Tất Tố là một cây bút hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam trước Cách mệnh tháng Tám. Trong cuộc thế sáng tác văn học của mình, ông đã để lại nhiều tác phẩm được coi là những tuyệt tác nghệ thuật. Trong số đấy, tiểu thuyết Tắt đèn xứng đáng là một áng văn tiêu biểu cho tài năng và phong cách nghệ thuật của Ngô Tất Tố.

Tắt đèn là một cuốn tiểu thuyết chỉ với vài trăm trang. Một dung lượng ko nhiều nhưng vừa đủ để Ngô Tất Tố khái quát được xã hội nông thôn Việt Nam đương thời một cách tập trung, tiêu biểu nhất. Trị giá nghệ thuật của tiểu thuyết Tắt đèn, thiết nghĩ phải tốn khá nhiều giấy mực để bàn luận.

Trong giới hạn của bài viết này, chúng ta hãy ngừng lại ở việc tìm hiểu những nét đặc sắc của ngòi bút Ngô Tất Tố trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ. Đây là đoạn văn hay, rết tiêu biểu cho văn pháp tiểu thuyết của tác giả Tắt đèn.

Nét vượt trội nhất và cũng là thành công nhất của Ngô Tất Tố chính là nghệ thuật khắc họa nhân vật. Chỉ với chưa đầy ba trang văn, Ngô Tất Tố đã xây dựng được hai nhân vật đạt tới mức tiêu biểu bất hủ. Đó là cai lệ và chị Dậu. Cai lệ chỉ là một tên tay sai mạt hạng, ko với tên riêng, nhưng lại được tác giả tập trung miêu tả vượt trội, trở thành một tính cách tiêu biểu với đầy đủ những nét chung và riêng.

Cai lệ là hình ảnh đại diện cho bọn tay sai nói riêng và đại diện cho chiếc chính quyền thực dân tàn bạo, bất nhân nói chung. Hắn phảng phất chiếc bóng vía của tất cả những tên tay sai hung hãn ngoài đời cũng như những sáng tác hiện thực lúc bấy giờ. Những cai lệ là một tên tay sai ko giống với bất cứ tên nào mà ta đã gặp.

Source: nongdanmo.com

Hắn với những đặc điểm riêng ko thể trộn lẫn, và được tô đậm. Đây là giọng quát thét hông hách (Thằng kia!, mày định nói cho cha mày nghe đấy à?); những lời xỏ xiên đểu cáng (Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à?); và những hành động hung hãn (Bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch, Tát vào mặt chị một chiếc đánh bốp, Sấn tới để chói anh Dậu, Nhảy vào cạnh anh Dậu…).

Và đây, chiếc giọng khàn khàn vì hút nhiều xái cữ, chiếc thân hình lẻo khoẻo vì nghiện thuốc phiện, chiếc tư thế ngã chỏng quèo mà mồm vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu,..Tất cả những chi tiết đó đã tạo nên một tên tay sai vừa trắng trơn, tàn ác, vừa đểu giả, ti tiện. Hình ảnh đấy đã để lại một ấn tượng đặc thù trong lòng độc giả: vừa khinh bỉ kinh tởm, vừa căm ghét.

Đối lập với hình ảnh tên cai lệ là hình ảnh chị Dậu. Chị Dậu cũng là một thành công của Ngô Tất Tố trong việc xây dựng nhân vật đạt tới mức tiêu biểu hóa cao độ. Nhân vật chị Dậu với tính cách khá nhiều: vừa hiền lành, lễ phép, vừa ngỗ ngược, đanh đá, vừa nhẫn nhục vừa phản kháng quyết liệt, vừa tràn ngập yêu thương vừa ngùn ngụt căm thù.

Ngô Tất Tố ko chỉ thành công trong việc xây dựng một hình tượng người phụ nữ nông thôn với tính cách tiêu biểu, ông còn rất thành công trong việc khắc họa tâm lí nhân vật chị Dậu.

Trong đoạn trích, chị Dậu là người với đời sống nội tâm khá phong phú. Ngòi bút Ngô Tất Tố đã lách sâu vào tâm hồn nhân vật để thể hiện nó một cách trung thực và biện chứng.

Từ chỗ nhẫn nhục chịu đựng, tha thiết van xin, tới chỗ tức quá ko thể chịu được, mà quyên sinh cự lại; từ thái độ lễ phép, tôn trọng tên cai lệ tới sự ngỗ ngược, đanh đá nghiến răng: Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem, rồi bất chấp thà ngồi tù xông vào đấu sức với hai tên tay sai… Tất cả vừa thích hợp với lôgíc khách quan của cuộc sống: Tức nước vỡ bờ, vừa thích hợp với tính cách chị Dậu.

Cùng với thành công về phương diện xây dựng nhân vật, Ngô Tất Tố còn sử dụng ngòi bút miêu tả rất linh hoạt, sinh động. Chỉ một vài nét phác họa, nhà văn đã vẽ ra trước mắt người đọc những cảnh tượng sống động làm cho họ với cảm giác như đang tận mắt chứng kiến nó. Tiếng trống và tiếng tù và đã thủng thẳng đua nhau từ phía đầu làng tới đình. Tiếng chó sủa vang những xóm. Chỉ hai câu văn mà tác giả đã gợi tả được cả chiếc ko khí ngột ngạt của làng quê Việt Nam trong mùa sưu thuế.

Đặc trưng trong đoạn văn miêu tả cảnh chị Dậu quyên sinh cự lại hai tên tay sai. Dưới ngòi bút thần tình của Ngô Tất Tố, những hoạt động diễn ra dồn dập mà vẫn rất rõ nét:

Từ hành động của tên cai lệ (tát chị Dậu và nhảy vào anh Dậu) tới việc chị Dậu nghiến hai hàm răng rồi túm tóc tên cai lệ, ấn dúi ra cửa làm cho hắn ngã chỏng quèo; từ việc tên người thân lí trưởng sấn sổ bước tới giơ gậy chực đánh tới việc hai bên giằng co, vật nhau, rồi chị Dậu túm lấy tóc hắn lẳng cho một chiếc làm cho tên này ngã nhào ra thềm…

Tất cả diễn ra mau lẹ như trong một pha gay cấn của một cuốn phim; vừa diễn tả được diễn biến truyện vừa thể hiện được tính cách, tâm lí nhân vật, và sức sống mạnh mẽ, ý thức phản kháng tiềm tàng của chị Dậu. Với thể nói, Ngô Tất Tố với óc quan sát rất tinh tường.(Vũ Trọng Phụng) và miêu tả tuyệt khéo (Phan Ngọc).

Một đặc sắc nghệ thuật nữa của đoạn trích là tiếng nói kể chuyện, miêu tả của tác giả và tiếng nói hội thoại của nhân vật. Trong tiếng nói kể chuyện và miêu tả, tác giả sử dụng rất nhiều từ ngữ vừa giàu sắc thái biểu cảm, vừa thích hợp với ti hân vật và những hoạt động.

Điệu bộ của bá lão láng giềng thì lật đật; thằng Dần thì vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt, anh Dậu thì uốn vai ngáp uể oải chống tay…, ngẩng đầu lên, run rẩy, lăn quay; bọn tay sai ban sơ thì nhảy vào, sấn sổ, sau đó, đứa thì ngã chồng quèo đứa thì ngã nhào… Tất cả những ngôn từ đấy đều rất sống, rất với hồn.

Tiếng nói nhân vật vừa nhiều, vừa độc đáo. Mỗi nhân vật đều với tiếng nói riêng. Ngôn từ của tên cai lệ thì thô tục, đểu cáng, của tên người thân lí trưởng thì mỉa mai, xa xăm, lời anh Dậu thì run rẩy, sợ sệt, lời bà lão láng giềng thì thiệt thà, hiền hậu. Đặc trưng là tiếng nói của chị Dậu, lúc thì thiết tha, mềm mỏng, lúc sắt đá, quyết liệt. Qua tiếng nói, tính cách nhân vật bộc lộ khá rõ nét.

Không những thế, những khẩu ngữ của quần chúng nông dân như thầy em, nhà cháu được Ngô Tất Tố sử dụng rất hồn nhiên, nhuần nhuyễn, làm cho cho câu văn giản dị mà đặm đà, mang khá thở của đời sống. Những thành công và đặc sắc Ngô Tất Tố trong đoạn trích cũng là những thành kỹ thuật thuật của tác phẩm. Nghệ thuật đấy kết hợp với trị giá nội dung tư tưởng, đã đem lại sự quyến rũ và sức sống lâu bền cho cuốn tiểu thuyết này.

Phân Tích Tức Nước Vỡ Bờ Chọn Lọc – Mẫu 2

Ngô Tất Tố (1893-1954), là một trong những nhà văn xuất sắc nhất trong trào lưu văn học hiện thực trước Cách mệnh, ông hoạt động và siêng năng viết trên nhiều ngành nghề khác nhau từ khảo cứu triết học cổ văn học Trung Hoa và văn học cổ đại Việt Nam, tới viết báo, viết tiểu thuyết, truyện ngắn, dịch thuật,…

Mỗi một mảng ông đều với những thành công nhất định, trong đó ở những sáng tác văn học, Ngô Tất Tố thường tập trung viết về đề tài nông thôn Việt Nam trước cách mệnh và đặc thù thành công với đề tài này.

Trong đó tiểu thuyết Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp văn học của Ngô Tất Tố, đương thời được Vũ Trọng Phụng khen tặng là “một thiên tiểu thuyết với luận đề xã hội…hoàn toàn phụng sự dân quê, một áng văn với thể gọi là tuyệt tác tòng lai chưa từng thấy”.

Tác phẩm đã phơi bày, phản ánh xã hội nông thôn đương thời một cách tập trung, tiêu biểu nhất, lúc mà nạn thuế sưu vốn là chiếc “di tích” sót lại từ thời trung thế kỉ đã cạn ép tới cùng kiệt những người dân quê khốn khổ, cũng đồng thời trở thành chiếc dịp để bè lũ phong kiến tay sai “được” thể hiện hết chức trách làm lộ ra chiếc khuân mặt tàn ác, bất nhân, sự tham lam, bóc lột tàn bạo của chúng.

Trích đoạn Tức nước vỡ bờ, là một trích đoạn nhỏ nằm trong tiểu thuyết Tắt đèn, kể lại cảnh chị Dậu một người phụ nữ khốn khổ vì phải chạy chọt Hai suất sưu cho chồng và em chồng, phản kháng đánh lại cả cai lệ và mấy tên lính ép thuế, vì chúng định áp giải người chồng sống dở chết dở của mình đi, lúc anh vừa mới thoát khỏi cửa tử trước đó ko lâu.

Chị Dậu tên thật vốn là Đào, vì lấy anh Dậu nên người ta vẫn gọi chị bằng chiếc tên của chồng. Ngày mới cưới nhau, anh chị chăm lo làm ăn nên gia đình cũng khấm khá, nhưng kể từ lúc những đứa con tuần tự ra đời, chiếc Tí, rồi thằng Dần, hiện tại là đứa con mọn còn chưa dứt sữa, thế nên chị Dậu cứ phải ở nhà chăm con xoành xoạch mà không thể dứt ra được, tiền anh Dậu mang về cũng dần ko đủ chi tiêu lúc mấy đứa trẻ ngày một to.

Vụ thuế năm nay đã tới hạn, mặc dầu còn tới 5 ngày nữa mới tới hạn nộp, nhưng đám quan sai cứ thúc ép từng hồi, kẻ nào ko nộp thuế thì bị điệu ra đình làng, chịu sự tra tấn đánh đập mọi rợ. Anh Dậu chạy vạy khắp nơi để cốt vay lấy được Hai đồng 7 tiền đóng suất thuế, nhưng khốn nỗi cảnh nghèo từ ông cậu giàu nứt đố đổ vách, tới người lạ cũng chẳng người nào muốn cho anh vay, bởi họ sợ anh quỵt ko trả, hoặc họ ác.

Anh bị dẫn lên đình chịu tội, trước lúc đi còn dặn chị Dậu qua nhà cụ Nghị Quế. Thấy chồng bị bắt đi, chị Dậu đành bỏ lại 3 đứa con ở nhà rồi chạy đi tìm cách, cuối cùng chị phải chấp nhận bán đứa con gái đầu mới lên bảy tuổi lấy một đồng tiền, lại bán thêm con chó mẹ với đàn bốn con con thêm hơn một đồng nữa, cùng với gánh khoai, góp lại vừa đủ suất sưu cho chồng.

Lòng người phụ nữ khốn khổ lúc đấy với gì đớn đau hơn nữa, nhưng người ta vẫn chẳng tha cho chị, những tưởng đóng xong suất sưu của chồng là hết, ngờ đâu họ còn bắt đóng cả suất sưu của người em chồng đã chết từ giữa năm ngoái, với chiếc lý là sổ sách thống kê từ hồi đầu năm ngoái nên ko đổi được, ko đóng thì anh Dậu vẫn phải ở đó.

Đúng là cùng đường, tuyệt lộ, đang chưa biết xoay sở sao với suất sưu còn lại, cùng với hai đứa con một đứa khóc đòi chị, một đứa phải ẵm bồng, thì trong đêm tối người ta đem trả lại cho chị một người đàn ông sắp lâm chung vì lên cơn sốt rét. Khốn khổ! May sao nhờ sự viện trợ của láng giềng, anh Dậu cũng lai tỉnh, lại được bà cụ láng giềng viện trợ ít gạo nấu cháo, chị Dậu cũng được một lúc đỡ lo lắng.

Đấy thế xưa nay người ta vẫn bảo trời đánh tránh miếng ăn, vậy mà lúc bát cháo trắng vừa nguội, anh Dậu vừa định uống lấy một miếng bù cho cả ngày nhịn đói hôm qua, thì đám cai lệ đòi thuế lại ầm ầm kéo tới. Chúng mặc kệ sự văn xin nề hà nỉ của chị Dậu, nhất định phải giải được người đi.

Nhưng với chiếc mạng “ốm đau rề rề” của anh Dậu lúc này mà đi thì chắc gì còn sống được tới mai, nỗi thương chồng, nỗi căm phẫn vì sự độc ác của đám lính lệ, nỗi lo lắng về suất sưu còn thuế cứ đè nặng trong tâm trí của người phụ nữ tội nghiệp. Tất cả những gì chị với thể nghĩ là làm sao để cứu được chồng thoát khỏi trận bắt bớ ngày hôm nay chiếc đã, nhưng điều đấy nhường nhịn như thật khó khăn đối với chị.

Trong lúc đó, đám quan quyền đại diện cho nhà nước và pháp luật phong kiến, quả thực nhìn trông chẳng khác nào đám lưu manh đi đòi nợ thuê, chúng tiến vào sầm sập với “roi song, tay thước và dây thừng”, hành động gõ đầu roi xuống đất, rồi thét của cai lệ làm cho người ta ko khỏi khiếp sợ và chán ghét.

Nhưng đối với đám thủ công nhân danh “phép nước” này đó là một hành động thật thích thú, là yêu thích, chúng thích nhìn chiếc cảnh đám nông dân cùng khổ sợ run nhìn hắn bằng ánh mắt kinh hoảng, mày mặt tái ngắt, năn nỉ văn xin chúng. Chứ chúng nào với biết chiếc gọi là nhân từ hay nhân văn gì cho cam. Thấy anh Dậu sợ quá, bát cháo chưa kịp húp đã ngã lăn quay ra ngất xỉu thậm chí tên cai lệ còn cười mỉa, khinh thường “Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy!”, rõ ràng là khinh thường sự sống chết của anh Dậu.

Cai lệ ở đây là người hội thoại trực tiếp với chị Dậu, đồng thời cũng chính là kẻ đại diện cho cả một chế độ phong kiến bất nhân, thất đức quyết dồn con người ta vào đường cùng, cốt chỉ để lấy vài suất sưu. Từ trong mồm hắn thốt ra lời lẽ nào cũng cay nghiệt, ý tứ dọa nạt, hắn chỉ để cho chị Dậu hai sự lựa chọn một là đóng tiền sưu hai là chấp nhận để hắn đưa chồng chị đi. Nhưng khốn nỗi, cả hai thứ việc đấy chị Dậu đều ko với khả năng làm được ngay hiện tại.

Với phải cai lệ và đám người thân lí trưởng ko biết tình trạng của anh Dậu đâu, rõ ràng hôm qua mới trả người ta từ đình về vì tưởng lỡ đánh chết người, vậy mà hôm nay lúc vừa đánh khá được thấy anh Dậu còn sống, liền chạy tới luôn, ko bỏ lỡ một phút giây nào. Những việc ích nước lợi dân khác mà cũng tích cực như thế thì lại hay, đằng này chúng lại cứ thích chiếc việc thúc ép những người hạng cùng đinh như những con mồi tội nghiệp rồi ra sức mà tra khảo, định đoạt.

Đó chính là thực chất tàn ác, bất nhân của bộ máy chính quyền phong kiến tay sai lúc bấy giờ. Chúng bỏ ngoài tai mọi lời van xin, giảng giải trình bày, cũng ko thèm xét tới chiếc cảnh khốn cùng của chị mà trái lại lúc nghe những lời đấy chúng lại càng hết lòng nhiếc móc, mắng chửi, thậm chí là ra tay đánh người.

Nhưng với phải chúng chỉ đánh đàn ông đâu, tới phận nữ yếu đuối con mọn như chị Dậu chúng nó cũng chẳng thèm xét soi, những quả đấm liên tục rơi vào ngực chị Dậu, cả một cát tát bôm bốp vào giữa mặt người phụ nữ tội nghiệp lúc cố van xin, nề hà nỉ.

Trước cảnh hung hãn, kinh khủng đấy của bọn lính lệ, chị Dậu chỉ còn nghĩ được một điều duy nhất là làm sao để cứu thoát chồng khỏi buổi bắt bớ ngày hôm nay. Ban sơ chị Dậu còn nghĩ tới bọn cai lệ chính là nhân danh nhà nước, đang làm việc nước, việc bị áp giải lên đình nếu thiếu sưu thuế vốn dĩ nó đã là việc từ bao lâu nay vẫn xảy ra, còn phận chồng mình lại là dạng cùng đinh mạt hạng, thì làm gì với lý lẽ nào để chối cãi.

Thế nên chị đã cố mềm mỏng, lấy chiếc giọng sợ hãi, e sợ, nhún nhường muôn thuở nay của người nông dân, người phụ nữ lúc thấy quan sai mà cầu xin, hòng mong cho chúng động lòng thương mà thư thả cho chồng chị.

Chị Dậu đã thể hiện chiếc bản tính nhẫn nhục, mộc mạc, biết thân biết phận để van xin một cách rất lễ phép, rất nhỏ nhẹ xưng cai lệ là “ông”, lại tự xưng mình là “con”, cặn kẽ giảng giải căn nguyên khốn khổ nhà mình, lời nói lúc thì “run run”, lúc “thiết tha”, thấy cai lệ sấn lại trói chồng thì “xám mặt” vội chạy tới đỡ tay hắn.

Tuy nhiên với bản tính tàn ác từ bao đời nay, lý gì mà cai lệ lại thuận tiện tha cho nhà chị Dậu, hắn thẳng tay đấm cho chị mấy quả vào ngực ko hề tiếc thương. Trước nỗi lo sợ chồng mình bị bắt đi và sự phẫn nộ của một người phụ nữ phải bán cả con, cả chó, cả rổ khoai trong nhà mà vẫn khốn khổ với thuế sưu, chị Dậu “hình như tức quá ko thể chịu đựng được”, chị “quyên sinh cự lại”.

Trước mắt chị thì giờ đây luật lệ, phép nước nó ko còn quan yếu bằng tính mệnh của người chồng mới được cứu về từ quỷ môn quan đêm qua nữa, chị phải cứu chồng bằng mọi cách, mọi giá. Từ một người phụ nữ yếu đuối run rẩy, tha thiết van xin, chỉ chuyển sang nói lý với cai lệ, “Chồng tôi đau ốm ko được phép hành tội”.

Thực tế chị Dậu chỉ nói một lý lẽ rất hiển nhiên của xã hội chứ chưa hề đụng tới pháp luật, bởi vì chị cũng chẳng biết pháp luật là như thế nào. Đồng thời trong lúc đó, vô tình chị Dậu cũng thay đổi cách xưng hô của mình từ “ông-con”, sang “tôi-ông”, điều đó dẫn tới sự thay đổi về vị thế trong giao tiếp, chị Dậu đã dần dần bước lên đứng ở vị trí ngang hàng với tên cai lệ, với quân thù của mình, sẵn sàng đương đầu và chuẩn bị cho một trận chiến to.

Nhận thấy sự phản kháng của chị Dậu tên cai lệ đã thẳng tay tát đánh bốp vào mặt chị rồi lại sấn tới trói anh Dậu mang đi. Lúc này đây, bản thân chị Dậu hiểu ra rằng sự van xin tội nghiệp hay lý lẽ chính đáng cũng không thể lay chuyển được chiếc hành động bắt người độc ác của tên cai lệ, lửa giận bốc lên ngùn ngụt, chị vùng dậy “nghiến hai hàm răng: mày trói ngay chồng bà đi bà cho mày xem!”.

Đó là sự đột phá ko tưởng nổi của chị Dậu, ngay tại lúc này chị đã chẳng còn thiết tha gì nữa, hành động và giọng nói của chị đã bộc lộ hết tất cả tâm tình của chị lúc này, chị quyết ko thèm đấu lý với tên cai lệ bất nhân này nữa mà chuyển sang đấu lực, bằng sự thách thức tới khinh bỉ trong sự xưng hô “bà-mày”.

Chị nói là hành động, “chị lao vào túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa”, sức khỏe của một người phụ nữ lực điền 24 tuổi rõ ràng đã chiếm thế thượng phong so với một tên cai lệ nhom nhem, hút nhiều trặc cũ.

Hiệp trước nhất chị đã thắng lợi, làm cho tên cai lệ ngã “chỏng quèo” trên mặt đất. Hiệp thứ hai đám người thân ông lý trưởng xông vào vung gậy tính đánh chị, nhưng lại bị chị túm được gậy sau một hồi du đẩy, phản kháng cuối cùng anh chàng hầu cận ông lý bị chị túm được tóc”lẳng cho một chiếc ngã nhào ra thềm”.

Chị lại toàn thắng. Bọn phong kiến tay sai, ham mê bắt bớ lúc đầu với vẻ hùng hổ, kinh khủng ra sao, thì tới đây lại trông thật thảm hại, nhếch nhác và với phần khôi hài. Trận chiến chỉ kết thúc lúc chiếc giọng thều thào yếu ớt của anh Dậu thốt ra can vợ “U nó ko được thế! Người ta đánh mình ko sao, chứ mình đánh người ta là phải tù phải tội”.

Câu nói đấy ko chỉ là lời can mà còn là lời nhắc nhở về chiếc lý, chiếc trật tự phổ biến và bất công trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ, thứ mà người nông dân ko thể phản kháng lại được. Thế nhưng bản thân chị Dậu lại ko chấp nhận chiếc trật tự, chiếc lý đấy, chị muốn phản kháng, chị căm tức “Thà ngồi tù. Chứ ko để chúng nó làm tình làm tội mãi được”.

Mặc dù sau trận “tức nước vỡ bờ” này, chị Dậu sẽ còn phải hứng chịu nhiều tai kiếp phía sau nữa, thế nhưng sự phản kháng của này đã thể hiện rất rõ những vẻ đẹp và sức mạnh tiềm tàng bên trong con người chị Dậu.

Đó là tấm lòng yêu thương chồng thiết tha sâu nặng, biết nhẫn nhục, chịu đựng, hy sinh vì gia đình, thế nhưng bản thân chị cũng ko hoàn toàn là người yếu đuối, để mặc người ta giày đạp, chị vẫn với một sức sống mạnh mẽ một ý thức phản kháng tiềm tàng, sẵn sàng bùng nổ lúc thực sự quá sức chịu đựng để bảo vệ chồng con.

Không những thế đoạn trích phản ánh sự tàn ác, bất nhân và chiếc trật tự xã hội phổ biến đầy bất công trong xã hội phong kiến đã thúc ép người nông dân vào cùng đường tuyệt lộ.

Phân Tích Tức Nước Vỡ Bờ Ấn Tượng – Mẫu 3

Văn học hiện thực Việt Nam những năm 30 của thế kỉ XX với bước phát triển mạnh mẽ với những tác phẩm đặc sắc của Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Ngô Tất Tố,..mỗi tác phẩm đều là một lát cắt của xã hội được tái tạo lại qua ngôn từ nghệ thuật mang trị giá to lao cả về tư tưởng lẫn nghệ thuật.

Tới với Ngô Tất Tố, chúng ta ko thể ko nhắc tới tiểu thuyết “Tắt đèn”, một tác phẩm tiêu biểu của văn học hiện thực giai đoạn 1931- 1945. Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” trong “Tắt đèn” đã vạch trần những hiện thực tàn nhẫn trong xã hội lúc bấy giờ một cách rõ ràng nhất.

‘Tức nước vỡ bờ” đã tái tạo đầy sinh động bức tranh xã hội nước ta giai đoạn trước cách mệnh tháng Tám. Đó là thời khắc mà nhân dân phải chịu cảnh lầm than “một cổ hai tròng” với sự áp bức của giai cấp thống trị phong kiến và thực dân xâm lược. Một xã hội mục ruỗng, thối nát, đầy những ngang trái, bất công đã đẩy dân ta vào khốn khổ tới cùng cực. Nhân dân vốn đã đói khổ, lại phải oằn mình trả những thứ thuế hết mục vô lý.

Đặc trưng là thuế thân, một thứ thuế tàn nhẫn tới phi nhân đạo. Thậm chí, ngay cả những người đã chết trong gia đình chưa nộp đủ suất sưu, chúng cũng ko buông tha, đè gánh nợ lên người sống đang vật vã đói khổ. Hiện thực đó tái tạo qua hoàn cảnh đáng thương của gia đình chị Dậu- gia đình nghèo “nhất nhì trong hạng cùng đinh” của làng Đông Xá.

Tới mùa sưu thuế, chị phải đóng thuế thân cho chồng và cả thuế thân cho người em chồng đã mất vào năm ngoái. Ko đủ tiền nộp sưu, anh Dậu bị trói đánh tàn nhẫn, chị Dậu dẫu van xin thống thiết chúng cũng ko chịu buông tha. Thật là một xã hội thối nát, phi nhân tính.

Bằng ngòi bút sắc sảo và giác quan trung thực, tác giả đã dựng nên những nhân vật bất hủ đại diện cho giai cấp thống trị và tay sai như cai lệ, người thân lí trưởng,..chúng đều ti tiện, vô nhân tính, tàn ác rất đỗi.

Không những thế, trị giá hiện thực của văn bản còn được thể hiện qua việc phản ánh số phận bi thảm và nét tính cách đáng trân trọng của những người nông dân trong xã hội lúc bấy giờ. Ngô Tất Tố đã rất thành công lúc khắc hoạ nhân vật chị Dậu với hoàn cảnh đáng thương, đói khổ, nghèo tùng lại đèo bồng thêm suất sưu em chồng.

Gia đình chị Dậu bị đẩy tới bước đường cùng của cuộc sống, để với tiền đóng sưu thuế cho chồng chị phải bán hết khoai, ổ chó và cả chiếc Tí cho Nghị Quế. Gia đình chị Dậu là một đại diện tiêu biểu cho bao gia đình phải chịu cảnh khốn khổ, phản ánh tình cảnh đau thương của người nông dân trong xã hội lúc bấy giờ.

Hơn hết, ta vẫn thấy được những phẩm chất đáng quý của người dân Việt hiện lên trong tác phẩm. Đó là tấm lòng yêu thương chồng hết mức, là sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, rũ bùn đứng dậy của người phụ nữ trước sự tàn ác của bè lũ thống trị.

Đó là tấm lòng thảo thơm, ân tình viện trợ của bà láng giềng, chỉ bát gạo nhỏ cùng lời hỏi thăm ân tình đấy thôi cũng đủ để ta thấy được văn hoá làng quê, nghĩ tình xóm làng bao đời người Việt giữ giàng và xây dựng.

Quy luật “với áp bức, với đấu tranh” trong hiện thực cũng được Ngô Tất Tố phản ánh trong tác phẩm. Điều đó được thể hiện rõ qua nét tính cách và hành động phản kháng mạnh mẽ của chị Dậu lúc bị dồn tới bước đường cùng.

Nếu trong cuộc sống thường ngày, chị là người phụ nữ dịu dàng, quan tâm chồng con rất đỗi thì lúc bị đẩy vào tình thế “nghìn cân treo sợi tóc”, lựa chọn giữa đấu tranh bảo vệ tình thân hoặc đầu hàng, chị đã đứng lên chống trả quyết liệt. Trong cả lời nói và hành động đều thể hiện sự căm phẫn tột độ và ý chí quyết tâm của người nông dân: “Thà ngồi tù, để cho chúng nó làm tình, làm tội như thế, tôi ko chịu được”.

Với thể thấy, với tấm lòng nhân đạo cao cả, Ngô Tất Tố đã dựng nên một tác phẩm phơi bày những ngóc ngỏng của thực trạng xã hội lúc bấy giờ để giúp mỗi chúng ta hiểu rõ hơn về số phận và vẻ đẹp tâm hồn của người nông dân trong xã hội xưa. Từ đó, thêm trân trọng cuộc sống an yên, đủ đầy hôm nay, hàm ơn và trân quý những gì mà Đảng và Nhà nước ta đã và đang làm vì cuộc sống no ấm, hạnh phúc của nhân dân.

Phân Tích Tức Nước Vỡ Bờ Đặc Sắc – Mẫu 4

Ngô Tất Tố là một nhà văn hiện thực trước cách mệnh tháng tám nhiều tác phẩm của ông nhằm với trị giá tố cáo sâu sắc chúng ta đã thấy được những hình ảnh đó qua những nhân vật vượt trội trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ.

Những đề tài tiêu biểu mà Ngô Tất Tố thể hiện qua những tác phẩm của mình đó là sự nghèo khổ của những người nông dân, họ bị bần cùng hóa và lâm vào một con đường khó khăn, họ bị xã hội trà đạp, bị chiếc đói bao vay.

Nhưng nhân dân đói khổ đó một phần là do chiến tranh gây ra một phần là do những thế lực cầm quyền tàn ác đã bòn rút hết những của nả của nhân dân, chúng ta đã thấy trong tức nước vỡ bờ hình ảnh người nông dân nghèo khổ luôn bị áp bức bóc lột, bị nộp sưu cao thuế nặng đã làm cho mỗi người đều cảm thấy phẫn uất trước những hiện tượng đó. Trong tác phẩm này ta thấy xuất hiện nhân vật vợ chồng chị Dậu là vượt trội cho những người nông dân bị áp bức.

Loại nghèo đói đã bao vay trong cuộc sống của nhân dân rồi, lại thêm những sức ép khác đó là hình ảnh những người nông dân bị bắt nộp sưu cao thuế nặng, ko với đủ cơm để ăn nhưng người nông dân lao động tới đâu lại phải nộp hết tiền sưu thuế tới đấy đói khổ ngày càng trở nên nặng nề hơn.

Sức ép từ chiếc đói chiếc khổ làm cho người nông dân bị bần cùng hóa, hình ảnh đó đã mang những trị giá tố cáo sâu sắc lúc người nông dân luôn phải chịu những đớn đau cả về thể xác lẫn ý thức hình ảnh đó vang vọng trong trái tim của mỗi người.

Chúng ta đã thấy trong tác phẩm này người nông dân bị áp bức tới tận xương tủy nếu ko nộp đầy đủ sưu thuế thì cũng bị đánh chết. Chúng ta đã bắt gặp những hình ảnh rất đau thương lúc chồng chị Dậu bị bắt vì ko nộp đủ sưu thuế.

Hình ảnh đó đã tác động mạnh mẽ tới những con người này, hình ảnh của người nông dân bị đánh đập mọi rợ lúc ko với tiền nộp đủ sưu thuế, chúng đã bị đánh và bị hành tội cả về thể xác lẫn ý thức.

Trong hoàn cảnh xã hội tương tự chiếc đói khổ vẫn đang phong bế nhưng những người nông dân này lại luôn phấn đấu phải kiếm từng miếng cơm manh áo cho cuộc sống của mình, cùng với những gánh nặng khác cũng đã tác động tới những suy nghĩ và tình cảm của con người, những hình ảnh đó đã mang những đặc trưng tiêu biểu cho người nông dân Việt Nam.

Loại nghèo đói thật tàn ác lúc nó bòn rút hết ý thức và tiền tài của nhân dân, chiếc đói đó làm cho người nông dân kiệt sức, họ lâm vào đường nợ lần vì sưu thuế cao, anh Dậu bị ốm nặng nhưng bọn chúng tới và bắt nộp sưu thuế đầy đủ, chi tiết chị Dậu xin bọn chúng đã để lại những day dứt trong lòng người đọc.

Lúc chị Dậu xin bọn chúng còn bị bọn chúng đánh đập cho, chị bị bọn chúng tát vào mặt những hình ảnh đó đã mang trị giá tố cáo sâu sắc những tên quan lại chỉ biết lo ăn chơi ko lo nghĩ cho cuộc sống của người nông dân, lúc anh Dậu chưa chết bọn chúng bắt nộp đầy đủ sưu thuế.

Những hình ảnh đó đã chứng tỏ rằng bọn chúng là những tên rất độc ác, chị Dậu xin khất và sẽ trả đủ nhưng bọn chúng ko nghe, những hình ảnh đó đã mang những trị giá to cho chúng ta, lúc chúng ta hiểu được nỗi khổ của những người nông dân đó và thấu hiểu đồng cảm với số phận của họ.

Những tên quan lại là những tên độc ác, còn những tên lính đi thu sưu thuế chỉ là những tên tôi đòi làm theo sự chỉ đạo của những tên quan kia, đó là một phương tiện để nó thực hiện tội ác của mình, những hình ảnh lúc anh Dậu bị đánh, chị Dậu cố van xin, và cả hành động chị Dậu quyết định bán con để với tiền lo trả sưu thuế cho bọn chúng đã thể hiện tình cảm của chị đối với người chồng của mình.

Sự đớn đau đó được chị quyết định ra nhưng đó chỉ là những điều mà chị đang phấn đấu để cho anh Dậu ko bị đánh, lúc những hành động của bọn chúng quá quắt thì chị dậu mới ko thể chịu được những cách cư xử của bọn chúng chị đã thể hiện được sức mạnh của mình lúc bị bọn chúng bóc lột.

Những hình ảnh đó đã mang những điều thật to lao lúc chị vừng lên đấu tranh với chiếc ác chiếc xấu hình ảnh đó đã thể hiện chị là một người biết đứng lên đấu tranh để bảo lệ công lý của những người nông dân nghèo khổ.

Trong tác phẩm đã thể hiện được nỗi khổ của những người nông dân trước cách mệnh họ chịu bao cực khổ, và chiếc nghèo đói đã đang bủa vây lấy cuộc thế của họ, nhưng chị Dậu là một sức mạnh biểu hiện đã biết đứng lên đấu tranh chống lại chiếc ác chiếc xấu để bảo vệ cuộc sống của họ, họ là những con người đại diện cho những sức mạnh to to của dân tộc Việt Nam, với áp bức với đấu tranh, chống lại những sự tàn bạo của bọn chúng.

Phân Tích Tức Nước Vỡ Bờ Tiêu Biểu – Mẫu 5

Tức nước vỡ bờ là chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn. Nếu đặt vào mạch chung của cuốn tiểu thuyết thì đây là chương truyện với kịch tính rất cao. Mười bảy chương truyện trước đó đã thuật lại ko biết bao nhiêu là cảnh cùng cực, khốn đốn của vợ chồng chị Dậu trong những ngày sưu thuế.

Nhà đã nghèo “lên tới bậc nhì, hàng đầu trong hạng cùng đinh”, tới vụ thuế, anh Dậu lại ốm liệt giường liệt chiếu. Cho nên, vì suất sưu của anh Dậu mà chị Dậu phải bán chó, bán con, phải chịu đựng những lời rủa sả cay độc của vợ chồng Nghị Quế và cũng từng phải “nếm” cả những “quả phật thủ” của bọn lính tráng và người thân lí trường. Cũng vì suất sưu đấy mà anh Dậu bị đánh, bị trói giữa lúc ốm đau.

Chế độ thực dân, phong kiến không những đánh thuế vào người sống, mà còn dựng cả người chết dậy mà đánh thuế. Cho nên, nộp xong suất sưu của anh Dậu, chị Dậu những tưởng đã trả được “món nợ nhà nước”, nào ngờ, bọn hào lí cho biết chị còn phải nộp suất sưu của “chú Hợi” đã chết từ năm ngoái. Thế là chị Dậu bị đẩy tới chỗ cùng đường. Anh Dậu lại tiếp tục bị đánh, bị trói cho tới ngất xỉu đi như chết.

Nửa đêm, người ta đem anh Dậu rũ rượi như một chiếc xác trả về cho chị Dậu. Nhờ với láng giềng đổ tới giúp, chị Dậu đã cứu sống được chồng. Nhưng trời vừa sáng, cai lệ và người thân lí trưởng “đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng”, tính mệnh của anh Dậu bị đe dọa nghiêm trọng. Thế là “tức nước vỡ bờ”, chị Dậu đã vùng lên chống trả một cách quyết liệt.

Đặt nhân vật vào tình huống đầy kịch tính đấy, chương truyện vừa phơi bày khuân mặt tàn ác, bất nhân của lũ tôi tớ sai của bọn thực dân, phong kiến, vừa làm vượt trội những phẩm chất, tính cách tốt đẹp của người phụ nữ nông dân Việt Nam.

Gương mặt thất thần, tàn ác của lũ tôi tớ tay sai dưới chế độ thực dân, phong kiến được thể hiện qua hình ảnh cai lệ và tên người thân lí trưởng. Cai lệ và người thân lí trưởng tuy thân phận, địa vị khác nhau, thái độ của chúng cũng ko hoàn toàn giống nhau, nhưng sự bất nhân, tàn ác thì ko đứa nào chịu thua kém đứa nào. Chỉ cần một ít chi tiết nghệ thuật, chân dung của chúng đã được nhà văn khắc họa hết sức sắc sảo.

“Sầm sập tiến vào”, “sầm sập tới”, “sấn tới”, “nhảy vào”; “gõ đầu roi xuống đất”, “thét”, “quát”, “mỉa mai”, “hằm hè”, “đùng đùng” “bịch luôn vào chiếc ngực chị Dậu mấy bịch”, “tát cả vào mặt chị một chiếc đánh bốp”, chân dung của cai lệ và người thân lí trường được khắc họa bằng những chi tiết điệu bộ, giọng nói và hành vi tương tự.

Ngô Tất Tố ko sử dụng bất kì một chi tiết nào để miêu tả suy nghĩ của chúng. Đó chính là sự sắc sảo, tinh tế của ngòi bút nhà văn. Bởi vì, lũ đầu trâu, mặt ngựa, xem việc đánh người như là việc tự nhiên, chẳng bao giờ thấy động lòng trắc ẩn, thì làm gì biết suy nghĩ. Bỏ đi những chi tiết miêu tả nội tâm, Ngô Tất Tố vừa làm vượt trội thực chất bất nhân, thất đức, thực chất cầm thú của bọn tôi đòi, tay sai, vừa tạo ra kịch tính căng thẳng cho mạch truyện.

Via @: nongdanmo.com

Cảnh ”tức nước vỡ bờ” miêu tả tinh tế diễn biến tâm lí của một tính cách nhất quán. Chị Dậu với thể nhẫn nhục, chịu đựng, nhưng lúc bị đẩy tới chân tường, thì cũng biết chống trả quyết liệt thể hiện một khả năng phản kháng tiềm tàng.

Trước thái độ hung hăng, những lời hống hách của cai lệ, chị Dậu “run run”. Chị sợ thì ít, mà lo cho chồng thì nhiều. Chị gọi cai lệ “ông”, tự xưng là cháu. Chị van xin, cầu khẩn bằng giọng “cố tha thiết”: “Hai ông làm phước nói với ông lí hãy cho cháu khất…”, “Khốn nạn! Nhả cháu đã ko với, dẫu ông chửi mắng cũng thế thôi. Xin ông trông lại!”.

Tới lúc thấy tính mệnh của chồng bị đe dọa, thái độ của chị Dậu thay đổi hoàn toàn. Chị vẫn cố van xin, nhưng vội vàng đặt đứa con đang bế xuống đất, chạy tới đỡ lấy tay cai lệ, ko để hắn đụng tới anh Dậu. Đang xưng hô “ông – cháu”, chị Dậu chuyển qua “ông – tôi” với cai lệ. Người phụ nữ uất ức đã liều mình đứng dậy tự đặt ngang hàng với cai lệ để cảnh báo hắn: “Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội!”.

Thái của chị Dậu ngày càng quyết liệt. Người phụ nữ dịu dàng bỗng trở nên đáo để. Chị hạ cai lệ xuống thứ “mày” vả ngang nhiên thách thức: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem”. Chị Dậu quật ngã bọn tay sai hung ác trong ngang hàng, quật cường với sức mạnh kì lạ – Chị “túm lấy cổ” cai lệ “ấn dúi ra cửa.

”Cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất, mồm vẫn lảm nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu”. Tên người thân lí trưởng cũng bị chị Dậu “túm tóc lằng сho một chiếc, ngã nhào ra thềm”. Giọng văn của Ngô Tất Tố trở nên hể hả.

Dưới ngòi bút của ông, hình ảnh chị Dậu trở nên khỏe khoắn, quyết liệt bao nhiêu, thì hình ảnh bọn tay sai hung ác trở nên nhỏ bé, hèn mạt, nực cười và khôi hài bấy nhiêu. Thấy chị Dậu quá quyết liệt, anh Dậu vừa run vừa kêu: “U nó ko được thế! Người ta đánh mình ko sao, mình đánh người ta thì mình phải tù, phải tội”. Nhưng “tức nước” thì thế tất “vỡ bờ”.

Nghe anh Dậu can, chị Dậu càng phẫn uất: “Thà ngồi tù. Để cho chúng làm tình làm tội mãi thế, tôi ko chịu được…”. Câu nói mộc mạc đầy phẫn uất đấy giống như lời tuyên ngôn hùng hồn cho quy luật: với áp bức, dứt khoát với đấu tranh.

Sức mạnh kì diệu của chị Dậu là sức mạnh lòng căm hờn, uất hận bị dồn nén tới mức ko thể chịu đựng được nữa. Đó còn là sức mạnh của tình thương yêu chồng con vô bờ bến. Một người phụ nữ lúc nào cũng chỉ nghĩ tới chồng, tới con, nhiều lần lấy thân của mình để chở che đòn roi cho chồng, vì chồng con, người phụ nữ đấy sẵn sàng “thà ngồi tù”.

Dưới ngòi bút của Ngô Tất Tố đã khẳng định tài năng miêu tả nhân vật chị Dậu vừa hiện lên sống động giống như người với thật, vừa thể hiện quy luật thế tất của đời sống hiện thực. Cho nên, chị Dậu trong tiểu thuyết “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố với khả năng bước ra khỏi trang văn để tới với cuộc thế và sống mãi trong đời sống ý thức của chúng ta.

---

--- Cập nhật: 09-04-2023 --- nongdanmo.com tìm được thêm bài viết Phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ từ website luatduonggia.vn cho từ khoá hình ảnh tức nước vỡ bờ.

Tắt đèn cũng được coi là một truyện ngắn xuất sắc của Ngô Tất Tố bởi vừa mang trị giá hiện thực và trị giá nhân văn sâu sắc. Hãy tham khảo bài viết dưới đây về Phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ.

1. Dàn ý phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ chi tiết nhất:

1.1. Mở Bài:

Giới thiệu đôi nét về tác giả Ngô Tất Tố và tác phẩm tắt đèn; Đồng thời dẫn dắt vào đôi nét giới thiệu nhân vật chị dậu

1.2. Thân Bài:

Hoàn cảnh của chị Dậu:

– Gia đạo nghèo khổ, cuộc sống khó khăn thuộc hạng bần cùng trong làng

– Bọn phong kiến địa phương bắt chị Dậu đóng sưu cho cả người em chồng của vừa mới mất

– Phải rứt ruột bán cả con gái của mình để trả nợ nhưng vẫn ko hết nợ.

– Chồng bị hành tội, đánh đập mới vừa được thả về

Vẻ Đẹp Của Nhân Vật:

– Là một người con gái Đảm đang, chu đáo, rất đỗi yêu thương và chăm sóc cho chồng con.

+ Chị nhanh chóng nấu bát cháo loãng cho chồng ăn lót dạ

+ Chị vừ nhìn chồng ăn và lo lắng cho chồng, vừa cố trấn an bản thân vừa ân cần hỏi xem chồng ăn với ngon mồm hay ko

+ Động viên chồng bằng lời nói dịu dàng.

+ Múc những bát cháo loãng cho những con

– là người con gái khéo léo, thấu tình đạt lí của đời sống

+ Xin cai lệ thư thư cho mấy bữa để chuẩn bị tiền đóng sưu cho chồng

+ Nỗ lực sử dụng lời lẽ tha thiết, van xin để mong bọn cai lệ thương tình mà tha cho chồng chị.

+ Những lời văn xin thật tâm bị cự tuyệt, tức nước vỡ bờ chị đưa ra những lí lẽ thấu đáo, hợp tình hợp lý quát mắng cai lệ: “Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội”.

– Sức phản kháng mạnh mẽ:

+ Lúc bọn cai lệ vẫn ngang nhiên hành tội người chồng một cách bạo lực, chị nghiến chặt hai hàm răng của mình mà quát: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem” → Hành động: đẩy tên cai lệ ngã

1.3. Kết Bài:

Hình ảnh chị Dậu hiện lên thật đẹp đẽ và đáng trân trọng, tiêu biểu cho vẻ đẹp của những người nông dân. Nêu ý kiến về nội dung và thẩm định nghệ thuật của tác giả sử dụng trong bài văn.

2. Dàn ý phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ ngắn gọn nhất:

2.1. Mở bài:

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

Nêu khái quát nội dung đề bài yêu cầu

Ngô Tất Tố là một trong những tác giả tiêu biểu nhất của nền văn học hiện thực Việt Nam. Tên tuổi của ông gắn liền với tiểu thuyết Tắt đèn kể về cuộc thế và số phận của Chị Dậu, một người phụ nữ nông thôn nghèo khổ, nạn nhân của chế độ thực dân nửa phong kiến. “Tức nước vỡ bờ” là một đoạn trích tiêu biểu trong tác phẩm, thể hiện bước ngoặt tâm lí của nhân vật chị Dậu, lúc đầu dám vùng lên phản kháng lại cường quyền.

2.2. Thân bài:

Hoàn cảnh của gia đình chị Dậu.

Hành vi lời nói của chị Dậu với chồng

Hành vi lời nói của chị Dậu với bọn cai lệ: Từ van xin, nhúng nhường tới quyết liệt đứng lên chống trả

Sau một đêm bị trói và đánh đập ngoài đình, anh Dậu được trả về nhà, rũ rượi như một chiếc xác, chưa kịp húp bát cháo hành để hoàn hồn thì bọn cai lệ và họ Lý trưởng lại kéo tới. Chị Dậu bằng mọi cách van xin cai lệ đừng vội trói chồng đi mà hắn đã thẳng tay đánh đập, chửi mắng chị. Bị đẩy vào ngõ cụt, chị Dậu đã đứng lên đấu tranh với tên cai lệ và bọn tay sai hèn mạt của hắn.

Từ đó với thể thấy tác giả đã khắc họa một người phụ nữ Việt Nam tiết hạnh, biết chịu thương chịu thương chịu khó nhưng lại vô cùng quyết liệt, quật cường

2.3. Kết bài:

Khẳng định lại trị giá của tác phẩm và nhân vật chị Dậu

Tắt đèn đã xây dựng nhân vật chị Dậu – một hình ảnh chất phác, cao đẹp của người phụ nữ nông dân Việt Nam. Chị Dậu với nhiều phẩm chất tốt đẹp, chuyên cần, siêng năng, giàu lòng yêu thương, nhẫn nại và dũng cảm trước kẻ mạnh, chống lại áp bức. Chị Dậu là hiện thân của người vợ, người mẹ vừa đảm đang, vừa nhân hậu, trong sáng. Một sức sống mạnh mẽ tiềm tàng chưa bao giờ bị dập tắt trong người người phụ nữ nông dân đấy.

3. Bài văn phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ hay nhất: 

“Tức nước vỡ bờ” là đoạn trích trong truyện ngắn “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố. Đoạn trích này làm cho người đọc ko khỏi xót xa cho số phận của người nông dân lúc phải “sống sót” trong một chế độ ở xã hội phong kiến ​​đương thời hết sức thối nát và tàn bạo. Đoạn trích thể hiện văn pháp hiện thực, tiếng nói kể chuyện vô cùng linh hoạt, tạo được tình huống truyện gay cấn cùng với nghệ thuật xây dựng nhân vật: khắc họa nhân vật trung thực, sinh động cả về ngoại hình và tiếng nói. hành động, tâm lý. Trong đó nhân vật chị Dậu được khắc họa với những vẻ đẹp cả về phẩm chất lẫn tâm hồn.

Chị Dậu chạy đôn chạy đáo bán hết đồ đoàn trong gia đình từ ổ chó mới để, gánh khoai và thâm chí là cả đứa con gái là chiếc Tý cho vợ chồng Nghị Quế mới gom đủ để nộp thuế cho chồng. Vất vả là thế nhưng qua cơn thiến nạn là mừng rồi. Tuy nhiên, cô nào ngờ rằng thuế sưu cho chồng vừa lo xong mà lại sinh thêm suất sưu cho người đã chết từ năm ngoài là người em trai chồng. Thế là trăm dâu đổ đầu tằm, biết rằng đó là nỗi oan ko sao giải được. Chị Dậu nay đã bị đẩy tới bước đường cùng.

Anh Dậu sau nhiều lần bị đánh đập đã được chúng thả về. May thay, bà láng giềng cho một nắm gạo nên chị Dậu đã nấu cho chồng bát cháo với kỳ vọng cứu được chồng qua cơn nguy kịch. Nhưng đáng thương thay, bát cháo vừa được đưa tới mồm thì bọn cai lệ cầm roi, thước xông tới. Trước sự hống hách và độc ác của bọn chúng, chị Dậu chỉ biết nhún nhường cầu xin tha cho chồng. Tình yêu chồng, thương con được thể hiện rất kín đáo, sâu sắc, ko phô trương, màu mẽ. Lúc được cai lệ định tới áp giải Anh Dậu, cô rất hiền lành, cam chịu, van xin với giọng “run run”, “chạy tới nắm tay” , van xin tha thiết: “Cháu xin ông”. Nhưng những gì cô đấy nói ko với ý nghĩa gì cả. Tên thống trị ngang nhiên “ bịch vào ngực”, “tát đánh bốp vào mặt” vào chị Dậu.

Đúng là “tức nước” sẽ tới “vỡ bờ” chị Dậu “chịu ko nổi” nên “phản kháng”. Tâm lý của chị Dậu rõ ràng đã với sự thay đổi, nhưng đó ko phải là hành động hoàn toàn chủ động. Sự độc ác của tên cai lệ đã đẩy cô vào tình thế phải “quyên sinh”. Lúc thấy anh Dậu sắp bị trói, chị Dậu đã “nghiến hai hàm răng” thách thức bọ cai lệ: “Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem!”. Chị Dậu liều mình chống trả hai tên tay sai. Dưới ngòi bút thần kỳ của Ngô Tất Tố, những hoạt động diễn ra nhanh gọn nhưng vẫn rất rõ ràng: từ hành động của tên cai lệ (đạp và tát vào người chị Dậu) tới việc chị Dậu nghiến răng rồi vồ lấy tóc của tên cai lệ, áp vào cửa, làm cho hắn vấp ngã; Từ việc tên người thân Thống Lí xông lên giơ gậy đánh, tới việc hai bên giằng co, vật lộn rồi bị chị Dậu túm tóc, giáng cho một bạt tai làm cho tên này ngã xuống nền nhà… Tất cả đã xảy ra nhanh như trong một tình tiết kịch tính của một bộ phim; vừa miêu tả diễn biến của truyện vừa thể hiện tính cách, tâm lí nhân vật, sức sống mãnh liệt và khả năng phản kháng tiềm tàng của chị Dậu. Với thể nói Ngô Tất Tố là người với óc quan sát rất nhạy bén (như Vũ Trọng Phụng nhận xét ) và miêu tả đặc sắc (như Phan Ngọc nhận xét).

Từ cách xưng hô khiêm nhượng “cháu-cháu”, chị Dậu phẫn nộ tự nâng mình lên thành “bà” và hạ anh xuống thành “mày”. Hơn nữa, từ thế tiêu cực, chị Dậu ko chịu được sự trù dập đã quyết định đứng ra bảo vệ chồng. Tức là vỡ nước tượng trưng cho một quá trình tâm lý. Ngô Tất Tố đã tạo ra tình huống gay cấn để nhân vật chính va chạm với những tính cách khác, từ đó bộc lộ phẩm chất của mình. Quá trình diễn biến tâm lí của chị Dậu diễn ra nhanh chóng nhưng ý nhị. Đặc trưng nó rất thích hợp với quy luật phát triển tư cách cũng như hoàn toàn thích hợp với phẩm chất con người của nhân vật. Đó là cách thể hiện với tính toán và rất sắc sảo của nhà văn.

Trong đoạn trích, Ngô Tất Tố xây dựng một cách trung thực về nhân vật chị Dậu là người với đời sống nội tâm phong phú.Từ nhẫn nại chịu đựng, tha thiết van xin, tới giận quá ko chịu nổi mà phản kháng quyết liệt; từ lễ phép van xin kẻ thống trị tới nổi loạn, nghiến răng nghiến lợi: Mày trói ngay, bà cho mày xem, rồi bất chấp vào tù lao vào trận chiến đấu với hai tên tay sai… Tất cả đều thích hợp với đời sống khách quan của mỗi con người: Tức nước vỡ bờ và đặc thù là thích hợp với tính cách của nhân vật Chị Dậu. Ngô Tất Tố ko chỉ thành công trong việc xây dựng hình tượng người phụ nữ nông thôn với tính cách tiêu biểu luôn yêu thương chồng con, biết nhẫn nhịn chịu đựng mà ông còn rất thành công trong việc khám phá ra vẻ đẹp tiềm tàng bên trong họ: lúc bị dồn vào đường cùng đã mạnh mẽ đứng lên đấu tranh.

Tiếng nói nhân vật vừa nhiều vừa độc đáo. Mỗi nhân vật với tiếng nói riêng của mình. Lời kẻ thống trị thì thô tục và hỗn xược, lời của người thân Thống Lí thì mỉa mai xa xăm. Đặc trưng là tiếng nói của chị Dậu, với lúc tha thiết, mềm mỏng, với lúc sắt đá, quyết liệt. Thông qua tiếng nói, tính cách nhân vật được bộc lộ khá rõ nét. Không những thế, những từ ngữ của những người nông dân như thầy, anh, chị được Ngô Tất Tố sử dụng rất hồn nhiên, trôi chảy làm cho câu văn giản dị mà phong phú, mang khá thở cuộc sống. Những thành công và nét đặc sắc của Ngô Tất Tố trong đoạn trích cũng chính là những thành công về mặt nghệ thuật của tác phẩm. Nghệ thuật đấy kết hợp với trị giá nội dung tư tưởng, đã đem lại sức quyến rũ và sức sống lâu bền cho tiểu thuyết này.

Đúng như  lời nhận xét của Vũ Trọng Phụng “Tắt đèn” là một tiểu thuyết với tính chính luận xã hội hoàn toàn phục vụ nước dân, một tác phẩm với thể gọi là một tuyệt tác”. Tác giả đã khắc họa hình tượng nhân vật của chị Dậu, một người phụ nữ tiêu biểu trong xã hội xưa đoan trang, dịu dàng. chuyên cần, khiêm tốn nhưng luôn với sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, dám đứng lên chống lại sự ức hiếp, bóc lột.

---

--- Cập nhật: 11-04-2023 --- nongdanmo.com tìm được thêm bài viết Văn mẫu lớp 8: Phân tích đoạn trích Tức nước vỡ bờ Dàn ý & 8 bài văn hay lớp 8 từ website download.vn cho từ khoá hình ảnh tức nước vỡ bờ.

TOP 8 bài Phân tích Tức nước vỡ bờ ngắn gọn, đặc sắc nhất. Qua đó, giúp những em học trò lớp 8 hiểu sâu sắc hơn về số phận xấu số, nỗi khổ của người nông dân, đồng thời cũng thấy rõ thực chất tàn bạo, vô nhân tính của giai cấp thống trị xưa.

Đoạn trích Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố, còn cho chúng ta thấy rõ hoàn cảnh đáng thương, bế tắc cùng sức phản kháng mạnh mẽ của người nông dân lúc bị đẩy vào bước đường cùng. Vậy mời những em cùng tải miễn phí về để ngày càng học tốt môn Văn 8:

Dàn ý phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ

I. Mở bài

• Giới thiệu một vài nét chủ yếu nhất về tác giả Ngô Tất Tố: một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn, nông dân
• Giới thiệu về tác phẩm Tức nước vỡ bờ: Một tác phẩm tiêu biểu vạch trần khuân mặt tàn ác, vô nhân đạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vào tình cảnh khó khăn

II. Thân bài

1. Tình thế gia đình chị Dậu

- Nguy ngập, khốn cùng:

• Thiếu sưu, nhà ko còn của nả đáng giá.
• Đã bán Một đứa con gái, Một ổ chó, Hai gánh khoai để nộp suất sưu cho em chồng. Nhà ko còn gì, con đói
• Anh Dậu bị bệnh, bị đánh trói tới ngất ⇒ lúc chúng trả về, anh mới tỉnh
• Bọn tay sai tới đốc thúc nộp sưu

⇒ sự thấu hiểu, thông cảm sâu sắc của nhà văn với tình cảnh khốn cùng, bế tắc của người nông dân

2. Nhân vật cai lệ

• Thái độ: hống hách.
• Tiếng nói: hống hách, kém văn hoá
• Hành động: đi thúc sưu nhưng luôn đem theo “roi song, tay thước, dây thừng”, đánh trói người vô tội vạ. Đánh cả phụ nữ.

⇒ Nghệ thuật khắc họa nhân vật thông qua tiếng nói, hành động: Tên cai lệ vượt trội là tên côn đồ, vũ phu

⇒ qua việc miêu tả lối hành xử của cai lệ, nhà văn tố cáo khuân mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời

3. Nhân vật chị Dậu

• Là người vợ luôn yêu thương chăm sóc chồng chu đáo: chăm sóc anh Dậu lúc anh Dậu bị đánh ngất
• Vì sự an toàn của chồng, chị đã nhẫn nhục van xin tên cai lệ và người thân lý trưởng
• Lúc chúng đánh chị và sấn tới để trói anh Dậu, chị đã vùng lên đấu tranh, đánh ngã bọn này.
• Chị Dậu là một phụ nữ lao động giàu lòng yêu thương, nhường nhịn mà cũng tiềm tàng ý thức phản kháng mạnh mẽ.

⇒ Qua đây, ta thấy sự phát hiện của tác giả về tâm hồn yêu thương, ý thức phản kháng mãnh liệt của người nông dân vốn hiền lành, chất phác

III. Kết bài

• Khái quát những nét nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm: Nghệ thuật tạo tình huống truyện với tính kịch, xây dựng nhân vật thông qua miêu tả thực thật, sinh động về ngoại hình, tiếng nói, hành động, tâm lí...
• Đây là một đoạn trích mang trị giá hiện thực sâu sắc

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 1

Ngô Tất Tố (1893-1954), là một trong những nhà văn xuất sắc nhất trong trào lưu văn học hiện thực trước Cách mệnh, ông hoạt động và siêng năng viết trên nhiều ngành nghề khác nhau từ khảo cứu triết học cổ văn học Trung Hoa và văn học cổ đại Việt Nam, tới viết báo, viết tiểu thuyết, truyện ngắn, dịch thuật,... Mỗi một mảng ông đều với những thành công nhất định, trong đó ở những sáng tác văn học, Ngô Tất Tố thường tập trung viết về đề tài nông thôn Việt Nam trước cách mệnh và đặc thù thành công với đề tài này. Trong đó tiểu thuyết Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp văn học của Ngô Tất Tố, đương thời được Vũ Trọng Phụng khen tặng là "một thiên tiểu thuyết với luận đề xã hội...hoàn toàn phụng sự dân quê, một áng văn với thể gọi là tuyệt tác tòng lai chưa từng thấy".

Tác phẩm đã phơi bày, phản ánh xã hội nông thôn đương thời một cách tập trung, tiêu biểu nhất, lúc mà nạn thuế sưu vốn là chiếc "di tích" sót lại từ thời trung thế kỉ đã cạn ép tới cùng kiệt những người dân quê khốn khổ, cũng đồng thời trở thành chiếc dịp để bè lũ phong kiến tay sai "được" thể hiện hết chức trách làm lộ ra chiếc khuân mặt tàn ác, bất nhân, sự tham lam, bóc lột tàn bạo của chúng. Trích đoạn Tức nước vỡ bờ, là một trích đoạn nhỏ nằm trong tiểu thuyết Tắt đèn, kể lại cảnh chị Dậu một người phụ nữ khốn khổ vì phải chạy chọt Hai suất sưu cho chồng và em chồng, phản kháng đánh lại cả cai lệ và mấy tên lính ép thuế, vì chúng định áp giải người chồng sống dở chết dở của mình đi, lúc anh vừa mới thoát khỏi cửa tử trước đó ko lâu.

Chị Dậu tên thật vốn là Đào, vì lấy anh Dậu nên người ta vẫn gọi chị bằng chiếc tên của chồng. Ngày mới cưới nhau, anh chị chăm lo làm ăn nên gia đình cũng khấm khá, nhưng kể từ lúc những đứa con tuần tự ra đời, chiếc Tí, rồi thằng Dần, hiện tại là đứa con mọn còn chưa dứt sữa, thế nên chị Dậu cứ phải ở nhà chăm con xoành xoạch mà không thể dứt ra được, tiền anh Dậu mang về cũng dần ko đủ chi tiêu lúc mấy đứa trẻ ngày một to. Vụ thuế năm nay đã tới hạn, mặc dầu còn tới 5 ngày nữa mới tới hạn nộp, nhưng đám quan sai cứ thúc ép từng hồi, kẻ nào ko nộp thuế thì bị điệu ra đình làng, chịu sự tra tấn đánh đập mọi rợ.

Anh Dậu chạy vạy khắp nơi để cốt vay lấy được Hai đồng 7 tiền đóng suất thuế, nhưng khốn nỗi cảnh nghèo từ ông cậu giàu nứt đố đổ vách, tới người lạ cũng chẳng người nào muốn cho anh vay, bởi họ sợ anh quỵt ko trả, hoặc họ ác. Anh bị dẫn lên đình chịu tội, trước lúc đi còn dặn chị Dậu qua nhà cụ Nghị Quế. Thấy chồng bị bắt đi, chị Dậu đành bỏ lại 3 đứa con ở nhà rồi chạy đi tìm cách, cuối cùng chị phải chấp nhận bán đứa con gái đầu mới lên bảy tuổi lấy một đồng tiền, lại bán thêm con chó mẹ với đàn bốn con con thêm hơn một đồng nữa, cùng với gánh khoai, góp lại vừa đủ suất sưu cho chồng. Lòng người phụ nữ khốn khổ lúc đấy với gì đớn đau hơn nữa, nhưng người ta vẫn chẳng tha cho chị, những tưởng đóng xong suất sưu của chồng là hết, ngờ đâu họ còn bắt đóng cả suất sưu của người em chồng đã chết từ giữa năm ngoái, với chiếc lý là sổ sách thống kê từ hồi đầu năm ngoái nên ko đổi được, ko đóng thì anh Dậu vẫn phải ở đó. Đúng là cùng đường, tuyệt lộ, đang chưa biết xoay sở sao với suất sưu còn lại, cùng với hai đứa con một đứa khóc đòi chị, một đứa phải ẵm bồng, thì trong đêm tối người ta đem trả lại cho chị một người đàn ông sắp lâm chung vì lên cơn sốt rét. Khốn khổ! May sao nhờ sự viện trợ của láng giềng, anh Dậu cũng lai tỉnh, lại được bà cụ láng giềng viện trợ ít gạo nấu cháo, chị Dậu cũng được một lúc đỡ lo lắng.

Đấy thế xưa nay người ta vẫn bảo trời đánh tránh miếng ăn, vậy mà lúc bát cháo trắng vừa nguội, anh Dậu vừa định uống lấy một miếng bù cho cả ngày nhịn đói hôm qua, thì đám cai lệ đòi thuế lại ầm ầm kéo tới. Chúng mặc kệ sự văn xin nề hà nỉ của chị Dậu, nhất định phải giải được người đi. Nhưng với chiếc mạng "ốm đau rề rề" của anh Dậu lúc này mà đi thì chắc gì còn sống được tới mai, nỗi thương chồng, nỗi căm phẫn vì sự độc ác của đám lính lệ, nỗi lo lắng về suất sưu còn thuế cứ đè nặng trong tâm trí của người phụ nữ tội nghiệp. Tất cả những gì chị với thể nghĩ là làm sao để cứu được chồng thoát khỏi trận bắt bớ ngày hôm nay chiếc đã, nhưng điều đấy nhường nhịn như thật khó khăn đối với chị.

Trong lúc đó, đám quan quyền đại diện cho nhà nước và pháp luật phong kiến, quả thực nhìn trông chẳng khác nào đám lưu manh đi đòi nợ thuê, chúng tiến vào sầm sập với "roi song, tay thước và dây thừng", hành động gõ đầu roi xuống đất, rồi thét của cai lệ làm cho người ta ko khỏi khiếp sợ và chán ghét. Nhưng đối với đám thủ công nhân danh "phép nước" này đó là một hành động thật thích thú, là yêu thích, chúng thích nhìn chiếc cảnh đám nông dân cùng khổ sợ run nhìn hắn bằng ánh mắt kinh hoảng, mày mặt tái ngắt, năn nỉ văn xin chúng. Chứ chúng nào với biết chiếc gọi là nhân từ hay nhân văn gì cho cam. Thấy anh Dậu sợ quá, bát cháo chưa kịp húp đã ngã lăn quay ra ngất xỉu thậm chí tên cai lệ còn cười mỉa, khinh thường "Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy!", rõ ràng là khinh thường sự sống chết của anh Dậu.

Cai lệ ở đây là người hội thoại trực tiếp với chị Dậu, đồng thời cũng chính là kẻ đại diện cho cả một chế độ phong kiến bất nhân, thất đức quyết dồn con người ta vào đường cùng, cốt chỉ để lấy vài suất sưu. Từ trong mồm hắn thốt ra lời lẽ nào cũng cay nghiệt, ý tứ dọa nạt, hắn chỉ để cho chị Dậu hai sự lựa chọn một là đóng tiền sưu hai là chấp nhận để hắn đưa chồng chị đi. Nhưng khốn nỗi, cả hai thứ việc đấy chị Dậu đều ko với khả năng làm được ngay hiện tại. Với phải cai lệ và đám người thân lí trưởng ko biết tình trạng của anh Dậu đâu, rõ ràng hôm qua mới trả người ta từ đình về vì tưởng lỡ đánh chết người, vậy mà hôm nay lúc vừa đánh khá được thấy anh Dậu còn sống, liền chạy tới luôn, ko bỏ lỡ một phút giây nào. Những việc ích nước lợi dân khác mà cũng tích cực như thế thì lại hay, đằng này chúng lại cứ thích chiếc việc thúc ép những người hạng cùng đinh như những con mồi tội nghiệp rồi ra sức mà tra khảo, định đoạt. Đó chính là thực chất tàn ác, bất nhân của bộ máy chính quyền phong kiến tay sai lúc bấy giờ. Chúng bỏ ngoài tai mọi lời van xin, giảng giải trình bày, cũng ko thèm xét tới chiếc cảnh khốn cùng của chị mà trái lại lúc nghe những lời đấy chúng lại càng hết lòng nhiếc móc, mắng chửi, thậm chí là ra tay đánh người, nhưng với phải chúng chỉ đánh đàn ông đâu, tới phận nữ yếu đuối con mọn như chị Dậu chúng nó cũng chẳng thèm xét soi, những quả đấm liên tục rơi vào ngực chị Dậu, cả một cát tát bôm bốp vào giữa mặt người phụ nữ tội nghiệp lúc cố van xin, nề hà nỉ.

Trước cảnh hung hãn, kinh khủng đấy của bọn lính lệ, chị Dậu chỉ còn nghĩ được một điều duy nhất là làm sao để cứu thoát chồng khỏi buổi bắt bớ ngày hôm nay. Ban sơ chị Dậu còn nghĩ tới bọn cai lệ chính là nhân danh nhà nước, đang làm việc nước, việc bị áp giải lên đình nếu thiếu sưu thuế vốn dĩ nó đã là việc từ bao lâu nay vẫn xảy ra, còn phận chồng mình lại là dạng cùng đinh mạt hạng, thì làm gì với lý lẽ nào để chối cãi. Thế nên chị đã cố mềm mỏng, lấy chiếc giọng sợ hãi, e sợ, nhún nhường muôn thuở nay của người nông dân, người phụ nữ lúc thấy quan sai mà cầu xin, hòng mong cho chúng động lòng thương mà thư thả cho chồng chị. Chị Dậu đã thể hiện chiếc bản tính nhẫn nhục, mộc mạc, biết thân biết phận để van xin một cách rất lễ phép, rất nhỏ nhẹ xưng cai lệ là "ông", lại tự xưng mình là "con", cặn kẽ giảng giải căn nguyên khốn khổ nhà mình, lời nói lúc thì "run run", lúc "thiết tha", thấy cai lệ sấn lại trói chồng thì "xám mặt" vội chạy tới đỡ tay hắn. Tuy nhiên với bản tính tàn ác từ bao đời nay, lý gì mà cai lệ lại thuận tiện tha cho nhà chị Dậu, hắn thẳng tay đấm cho chị mấy quả vào ngực ko hề tiếc thương. Trước nỗi lo sợ chồng mình bị bắt đi và sự phẫn nộ của một người phụ nữ phải bán cả con, cả chó, cả rổ khoai trong nhà mà vẫn khốn khổ với thuế sưu, chị Dậu "hình như tức quá ko thể chịu đựng được", chị "quyên sinh cự lại". Trước mắt chị thì giờ đây luật lệ, phép nước nó ko còn quan yếu bằng tính mệnh của người chồng mới được cứu về từ quỷ môn quan đêm qua nữa, chị phải cứu chồng bằng mọi cách, mọi giá. Từ một người phụ nữ yếu đuối run rẩy, tha thiết van xin, chỉ chuyển sang nói lý với cai lệ, "Chồng tôi đau ốm ko được phép hành tội". Thực tế chị Dậu chỉ nói một lý lẽ rất hiển nhiên của xã hội chứ chưa hề đụng tới pháp luật, bởi vì chị cũng chẳng biết pháp luật là như thế nào. Đồng thời trong lúc đó, vô tình chị Dậu cũng thay đổi cách xưng hô của mình từ "ông-con", sang "tôi-ông", điều đó dẫn tới sự thay đổi về vị thế trong giao tiếp, chị Dậu đã dần dần bước lên đứng ở vị trí ngang hàng với tên cai lệ, với quân thù của mình, sẵn sàng đương đầu và chuẩn bị cho một trận chiến to. Nhận thấy sự phản kháng của chị Dậu tên cai lệ đã thẳng tay tát đánh bốp vào mặt chị rồi lại sấn tới trói anh Dậu mang đi. Lúc này đây, bản thân chị Dậu hiểu ra rằng sự van xin tội nghiệp hay lý lẽ chính đáng cũng không thể lay chuyển được chiếc hành động bắt người độc ác của tên cai lệ, lửa giận bốc lên ngùn ngụt, chị vùng dậy "nghiến hai hàm răng: mày trói ngay chồng bà đi bà cho mày xem!". Đó là sự đột phá ko tưởng nổi của chị Dậu, ngay tại lúc này chị đã chẳng còn thiết tha gì nữa, hành động và giọng nói của chị đã bộc lộ hết tất cả tâm tình của chị lúc này, chị quyết ko thèm đấu lý với tên cai lệ bất nhân này nữa mà chuyển sang đấu lực, bằng sự thách thức tới khinh bỉ trong sự xưng hô "bà-mày". Chị nói là hành động, "chị lao vào túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa", sức khỏe của một người phụ nữ lực điền 24 tuổi rõ ràng đã chiếm thế thượng phong so với một tên cai lệ nhom nhem, hút nhiều trặc cũ. Hiệp trước nhất chị đã thắng lợi, làm cho tên cai lệ ngã "chỏng quèo" trên mặt đất. Hiệp thứ hai đám người thân ông lý trưởng xông vào vung gậy tính đánh chị, nhưng lại bị chị túm được gậy sau một hồi du đẩy, phản kháng cuối cùng anh chàng hầu cận ông lý bị chị túm được tóc"lẳng cho một chiếc ngã nhào ra thềm". Chị lại toàn thắng. Bọn phong kiến tay sai, ham mê bắt bớ lúc đầu với vẻ hùng hổ, kinh khủng ra sao, thì tới đây lại trông thật thảm hại, nhếch nhác và với phần khôi hài. Trận chiến chỉ kết thúc lúc chiếc giọng thều thào yếu ớt của anh Dậu thốt ra can vợ "U nó ko được thế! Người ta đánh mình ko sao, chứ mình đánh người ta là phải tù phải tội". Câu nói đấy ko chỉ là lời can mà còn là lời nhắc nhở về chiếc lý, chiếc trật tự phổ biến và bất công trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ, thứ mà người nông dân ko thể phản kháng lại được. Thế nhưng bản thân chị Dậu lại ko chấp nhận chiếc trật tự, chiếc lý đấy, chị muốn phản kháng, chị căm tức "Thà ngồi tù. Chứ ko để chúng nó làm tình làm tội mãi được".

Mặc dù sau trận "tức nước vỡ bờ" này, chị Dậu sẽ còn phải hứng chịu nhiều tai kiếp phía sau nữa, thế nhưng sự phản kháng của này đã thể hiện rất rõ những vẻ đẹp và sức mạnh tiềm tàng bên trong con người chị Dậu. Đó là tấm lòng yêu thương chồng thiết tha sâu nặng, biết nhẫn nhục, chịu đựng, hy sinh vì gia đình, thế nhưng bản thân chị cũng ko hoàn toàn là người yếu đuối, để mặc người ta giày đạp, chị vẫn với một sức sống mạnh mẽ một ý thức phản kháng tiềm tàng, sẵn sàng bùng nổ lúc thực sự quá sức chịu đựng để bảo vệ chồng con. Không những thế đoạn trích phản ánh sự tàn ác, bất nhân và chiếc trật tự xã hội phổ biến đầy bất công trong xã hội phong kiến đã thúc ép người nông dân vào cùng đường tuyệt lộ.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 2

Tức nước vỡ bờ là chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn. Nếu đặt vào mạch chung của cuốn tiểu thuyết thì đây là chương truyện với kịch tính rất cao. Mười bảy chương truyện trước đó đã thuật lại ko biết bao nhiêu là cảnh cùng cực, khốn đốn của vợ chồng chị Dậu trong những ngày sưu thuế.

Nhà đã nghèo "lên tới bậc nhì, hàng đầu trong hạng cùng đinh", tới vụ thuế, anh Dậu lại ốm liệt giường liệt chiếu. Cho nên, vì suất sưu của anh Dậu mà chị Dậu phải bán chó, bán con, phải chịu đựng những lời rủa sả cay độc của vợ chồng Nghị Quế và cũng từng phải "nếm" cả những "quả phật thủ'* của bọn lính tráng và người thân lí trường. Cũng vì suất sưu đấy mà anh Dậu bị đánh, bị trói giữa lúc ốm đau. Chế độ thực dân, phong kiến không những đánh thuế vào người sống, mà còn dựng cả người chết dậy mà đánh thuế. Cho nên, nộp xong suất sưu của anh Dậu, chị Dậu những tưởng đã trả được "món nợ nhà nước", nào ngờ, bọn hào lí cho biết chị còn phải nộp suất sưu của "chú Hợi" đã chết từ năm ngoái. Thế là chị Dậu bị đẩy tới chỗ cùng đường. Anh Dậu lại tiếp tục bị đánh, bị trói cho tới ngất xỉu đi như chết. Nửa đêm, người ta đem anh Dậu rũ rượi như một chiếc xác trả về cho chị Dậu. Nhờ với láng giềng đổ tới giúp, chị Dậu đã cứu sống được chồng. Nhưng trời vừa sáng, cai lệ và người thân lí trưởng "đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng", Tính mệnh của anh Dậu bị đe dọa nghiêm trọng. Thế là "tức nước vỡ bờ", chị Dậu đã vùng lên chống trả một cách quyết liệt. Đặt nhân vật vào tình huống đầy kịch tính đấy, chương truyện vừa phơi bày khuân mặt tàn ác, bất nhân của lũ tôi tớ sai của bọn thực dân, phong kiến, vừa làm vượt trội những phẩm chất, tính cách tốt đẹp của người phụ nữ nông dân Việt Nam.

Gương mặt thất thần, tàn ác của lũ tôi tớ tay sai dưới chế độ thực dân, phong kiến được thể hiện qua hình ảnh cai lệ và tên người thân lí trưởng. Cai lệ là một thứ chức tước hẳn hoi. Trong tay hắn cũng với lính tráng để sai bảo. Nhưng làm "cai" thì chưa phải là quan. Đó chỉ là thứ chức tước hạng bét của nhà binh dưới chế độ cũ. Thực chất, cai lệ cũng là một loại tôi đòi, chân tay của quan phủ, quan thị xã ngày xưa. Người thân lí trưởng thì tuyệt nhiên ko với chức quyền gì. Y đúng là tôi đòi của bọn thôn xóm. Thậm chí y với thể là một người nghèo. Với lần chị Dậu từng năn nỉ hắn: "Bạn nghèo với nhau, bác bỏ nói khéo với ông Lí cho tôi". Nhưng hắn "hăm hăm vác gậy" bỏ đi mà ko quên mát mẻ: "Tôi ko dám làm bạn với nhà chị." Cai lệ và người thân lí trưởng tuy thân phận, địa vị khác nhau, thái độ của chúng cũng ko hoàn toàn giống nhau, nhưng sự bất nhân, tàn ác thì ko đứa nào chịu thua kém đứa nào. Chỉ cần một ít chi tiết nghệ thuật, chân dung của chúng đã được nhà văn khắc họa hết sức sắc sảo.

Giữa nhà chị Dậu, đúng hơn là những túp lều giống như nơi chứa phân tro, trong đó chỉ với một người đàn ông vừa thoát chết, đang "ốm rề rề", một người phụ nữ nuôi con mọn với ba đứa trẻ, cai lệ và người thân lí trưởng hiện lên hệt một bọn đầu trâu, mặt ngựa đằng đằng sát khí. Chúng hùng hùng, hổ hổ "sầm sập tiến vào" nhà chị Dậu. Tay chúng cầm toàn những thứ dụng cụ đánh người để uy hiếp những người yếu bóng vía, nào "roi song", "tay thước", nào "dây thừng". Vừa vào tới nhà, cai lệ ngay tức khắc ra oai. Hắn "gõ đầu roi xuống đất". Trước chị Dậu và anh Dậu hắn tỏ ra rất hống hách. Hắn gọi anh Dậu là "thằng", chị Dậu là "mày", xưng với họ là "ông", là "cha mày". Cai lệ động mở mồm là "thét", "quát". Hắn quát chị Dậu: "Mày định nói cho cha mày nghe đấy à?". Và lúc "quát", lúc "thét", cai lệ lúc thì "trợn hai mắt", lúc thì "giọng hầm hè". Người thân lí trưởng ko hống hách như thế, nhưng hắn mát mẻ, xui xiểm cai lệ để tên này càng ngạo ngược hơn: "Chị khất tiền sưu tới chiều mai phải ko? Đấy! Chị hãy nói với ông cai để ông đấy ra đình kêu với quan cho! Chứ ông lí tôi thì ko với quyền giám cho chị khất một giờ nào nữa". Anh Dậu đang ốm đau, lại bị trói cho tới ngất xỉu đi, vừa thoát chết, vậy mặc cả cai lệ và người thân lí trưởng chẳng phải với một tẹo động tâm. Vào nhà, nhìn thấy anh Dậu "run rẩy chứa bát cháo... mới kề vào tới mồm", cai lệ liền buông lời rủa sả: "Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à?". Thấy anh Dậu vì sợ quá mà ''lăn quay ra đó, ko nói được câu gì", người thân lí trưởng "cười một cách mỉa mai: Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy", cả hai tên bất nhân đấy ko cần biết tới gia đạo của chị Dậu. Chúng ko để xuôi tai bất kì một lời van xin nào của người phụ nữ đấy. "Cai lệ ko để cho chị Dậu được nói hết câu...! Hắn chỉ một mực thúc giục: "Nộp tiền sưu! Mau!". Rồi hắn đe dọa "Nếu ko với tiền nộp sưu cho ông hiện tại, thì ông sẽ tháo dỡ cả nhà mày đi". Thái độ của hắn ngày càng hung hãn. Hắn sai người thân lí trưởng trói anh Dậu. Thấy tên này "hình như ko dám hành tội một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì" hắn "đùng đùng" "giật phắt chiếc thừng", "chạy sầm sập" tới chỗ anh Dậu...

"Sầm sập tiến vào", "sầm sập tới", "sấn tới", "nhảy vào"; "gõ đầu roi xuống đất", "thét", "quát", "mỉa mai", "hằm hè", "đùng đùng" "bịch luôn vào chiếc ngực chị Dậu mấy bịch", "tát cả vào mặt chị một chiếc đánh đốp", chân dung của cai lệ và người thân lí trưởng được khắc họa bằng những chi tiết điệu bộ, giọng nói và hành vi tương tự. Ngô Tất Tố ko sử dụng bất kì một chi tiết nào để miêu tả suy nghĩ của chúng. Đó chính là sự sắc sảo, tinh tế của ngòi bút nhà văn. Bởi vì, lũ đầu trâu, mặt ngựa, xem việc đánh người như là việc tự nhiên, chẳng bao giờ thấy động lòng trắc ẩn, thì làm gì biết suy nghĩ. Bỏ đi những chi tiết miêu tả nội tâm, Ngô Tất Tố vừa làm vượt trội thực chất bất nhân, thất đức, thực chất cầm thú của bọn tôi đòi, tay sai, vừa tạo ra kịch tính căng thẳng cho mạch truyện.

Trong tiểu thuyết Tắt đèn, chị Dậu được miêu tả như một người phụ nữ rất mực dịu dàng. Vì bị áp bức bóc lột, chị Dậu đành chịu đựng, nhẫn nhục, và trong nhiều trường hợp, chị là người với thể nhẫn nhục, chịu đựng. Nhưng chị Dậu ko thuộc loại người yếu đuối, chỉ biết than khóc. Thông minh, sắc sảo, đảm đang, tháo vát, chị Dậu còn tiềm tàng một khả năng phản kháng. Chả vậy mà ngay giữa đình làng, trước mặt bọn hào lí, chị đã dám "tru tréo", kêu to lên sự bất nhân của chế độ sưu thuế thực dân, phong kiến: "Khốn nạn thân tôi! Trời ơi! Em tôi chết rồi còn phải đóng sưu, hở trời". Bị quăng từ đình làng về, rồi được cứu sống, anh Dậu chỉ còn biết khóc em, khóc chiếc Tí, khóc cho số phận của anh. Trái lại, chị Dậu tỏ thái độ bất cần. Chị tĩnh tâm khuyên giải chồng: "Còn như mấy đồng tiền sưu, tuy nó nóng thật, nhưng nó chưa kịp thì khất. Thịt người tanh, chả người nào ăn được.Thầy em cứ yên tâm nằm nghỉ, ko phải lo lắng gì cả."

Cảnh ''tức nước vỡ bờ" miêu tả tinh tế diễn biến tâm lí của một tính cách nhất quán. Chị Dậu với thể nhẫn nhục, chịu đựng, nhưng lúc bị đẩy tới chân tường, thì cũng biết chống trả quyết liệt thể hiện một khả năng phản kháng tiềm tàng.

Trước thái độ hung hăng, những lời hống hách của cai lệ, chị Dậu "run run". Chị sợ thì ít, mà lo cho chồng thì nhiều. Chị gọi cai lệ "ông", tự xưng là cháu. Chị van xin, cầu khẩn bằng giọng "cố tha thiết": "Hai ông làm phước nói với ông lí hãy cho cháu khất...", "Khốn nạn! Nhà cháu đã ko với, dẫu ông chửi mắng cũng thế thôi. Xin ông trông lại!". Tới lúc thấy tính mệnh của chồng bị đe dọa, thái độ của chị Dậu thay đổi hoàn toàn. Chị vẫn cố van xin, nhưng vội vàng đặt đứa con đang bế xuống đất, chạy tới đỡ lấy tay cai lệ, ko đe hắn đụng tới anh Dậu. Đang xưng hô "ông - cháu", chị Dậu chuyển qua "ông - tôi" với cai lệ. Người phụ nữ uất ức đã liều mình đứng dậy tự đặt ngang hàng với cai lệ để cảnh báo hắn: "Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội!". Thái độ của chị Dậu ngày càng quyết liệt. Người phụ nữ dịu dàng bỗng trở nên đáo để. Chị hạ cai lệ xuống thứ "mày" và ngang nhiên thách thức: "Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem". Chị Dậu quật ngã bọn tay sai hung ác trong ngang hàng, quật cường với sức mạnh kì lạ - Chị "túm lấy cổ" cai lệ "ấn dúi ra cửa." Cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất, mồm vẫn lảm nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu". Tên người thân lí trưởng cũng bị chị Dậu "túm tóc lẳng сho một chiếc, ngã nhào ra thềm". Giọng văn của Ngô Tất Tố trở nên hể hả. Dưới ngòi bút của ông, hình ảnh chị Dậu trở nên khỏe khoắn, quyết liệt bao nhiêu, thì hình ảnh bọn tay sai hung ác trở nên nhỏ bé, hèn mạt, nực cười và khôi hài bấy nhiêu. Thấy chị Dậu quá quyết liệt, anh Dậu vừa run vừa kêu: "U nó ko được thế! Người ta đánh mình ko sao, mình đánh người ta thì mình phải tù, phải tội". Nhưng "tức nước" thì thế tất "vỡ bờ". Nghe anh Dậu can, chị Dậu càng phẫn uất: "Thà ngồi tù. Để cho chúng làm tình làm tội mãi thế, tôi ko chịu được...". Câu nói mộc mạc đầy phẫn uất đấy giống như lời tuyên ngôn hùng hồn cho quy luật: Với áp bức, dứt khoát với đấu tranh.

Sức mạnh kì diệu của chị Dậu là sức mạnh lòng căm hờn, uất hận bị dồn nén tới mức ko thể chịu đựng được nữa. Đó còn là sức mạnh của tình thương yêu chồng con vô bờ bến. Một người phụ nữ lúc nào cũng chỉ nghĩ tới chồng, tới con, nhiều lần lấy thân của mình để chở che đòn roi cho chồng, vì chồng con, người phụ nữ đấy sẵn sàng "thà ngồi tù".

Nguyễn Tuân gọi chân dung chị Dậu trong "Tắt đèn" là "bức chân dung lạc quan". Nguyễn Tuân quả quyết rằng ông đã gặp chị Dậu trong "một đám đông phá thóc của Nhật trong những ngày thị xã kì Tổng khởi nghĩa". Dưới ngòi bút của Ngô Tất Tố đã khẳng định tài năng miêu tả nhân vật chị Dậu vừa hiện lên sống động giống như người với thật, vừa thể hiện quy luật thế tất của đời sống hiện thực. Cho nên, chị Dậu trong tiểu thuyết "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố với khả năng bước ra khỏi trang văn để tới với cuộc thế và sống mãi trong đời sống ý thức của chúng ta.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 3

Ngô Tất Tố là nhà văn bậc thầy trong trào lưu văn học hiện thực những năm mà quốc gia còn gian lao, nhân dân bị đọa đầy. Trong hoàn cảnh đấy, tác giả lấy bối cảnh từ một vụ thu sưu thuế ở làng quê để qua đó phản ánh số phận khổ đau của những người nông dân trong xã hội đương thời đồng thời tố cáo giai cấp thống trị. Đặc trưng qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ, tranh chấp của giai cấp khác nhau đã tạo ra sự thu hút với người đọc, làm cho họ thương cảm cho chị Dậu và dấy lên sự tức tối, lòng thù hận với giai cấp thống trị.

Trong đoạn trích, ông thành công trong việc xây dựng hình tượng người phụ nữ trong xã hội đương thời thông qua nhân vật chị Dậu. Và ông rất sắc sảo lúc gây dựng những tình tiết trong truyện xoay quanh nhân vật chị Dậu, đã làm sáng lên phẩm chất của người nông dân dù bị đọa đầy.

Việc thu sưu thuế vẫn diễn ra gay gắt, bọn tay sai của những quan trên, lí trưởng cứ thế lộng hành, nhà chị Dậu thì ngày càng khó khăn. Chị phải bán khoai, bán chó, bán cả đứa con gái to cho nhà lí trưởng để nộp nốt sưu cho chồng của mình. Anh Dậu ngày càng đau ốm, sau trận đánh trói đấy, anh càng yếu dần, nếu bị chúng đánh trói nữa tưởng rằng sẽ chết mất. Và chị Dậu đang tìm mọi cách để bảo vệ chồng của mình. Đoạn trích vượt trội với cảnh cai lệ và chị Dậu đối đầu lúc tên tay sai tới thúc sưu nhà chị rất gay cấn và đúng như nhan đề "tức nước vỡ bờ".

Chị Dậu là một người phụ nữ yêu thương chồng rất đỗi, chị chăm sóc chồng đang ốm vì vừa bị bọn cường hào lí trưởng đánh đập. Chị cũng thương con mình sâu sắc. Chị tất tả chạy xuôi ngược vay được vài nắm gạo và nấu bát cháo loãng cho chồng ăn lại sức. Từ cách chị chăm chồng, đỡ chồng dậy và cách xưng hô: "Thầy em cố dậy húp tí cháo cho đỡ xót ruột" đã thể hiện sự dịu dàng vốn với trong mỗi người phụ nữ Việt Nam ngày trước.

Chị trở thành trụ cột trong gia đình, gánh chịu mọi khổ đau, sự túng quẫn vì sưu thuế. Chị đổ mồ hôi sôi nước mắt để cứu anh Dậu. Chăm sóc anh nhưng lúc đấy bất thần tên tay sai của lí trưởng và cai lệ xông vào, trên tay là roi, thước và dây thừng, la hét bắt anh chị phải nộp sưu thuế, Anh Dậu quá khiếp đảm tới nỗi suýt ngất, chỉ còn mình chị Dậu chạy vạy, ứng phó với giai cấp thống trị. Thoạt đầu, chúng định lôi anh Dậu đi nhưng ko hành hung mà chúng lại chửi bới mỉa mai tới nỗi chị Dậu vẫn van xin "cháu xin ông" để khất hạn nộp sưu nhưng rồi chúng sấn tới đánh chị thì đã chạm tới giới hạn cuối cùng, tính cách của "người phụ nữ lực điền" đấy mới bộc lộ một cách mạnh mẽ và cứng cỏi hơn. Vậy nên người ta mới nói với áp bức bất công thì ắt hẳn với sự đấu tranh.

Chị Dậu đang đứng lên để bảo vệ gia đình và cuộc sống của mình. Chị quyên sinh phản kháng lại những cú đấm thô bạo bằng những lí lẽ sắc bén: "Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội!". Ko còn xưng hô tôn trọng với những kẻ độc ác và bạo tàn, chị quên đi vị thế của mình chỉ là những người nông dân thấp hèn, chị đứng lên ngang hàng với những kẻ bạo tàn để đấu tranh. Với tình yêu thương của một người vợ, chị đã chống trả lại bọn chúng. Hai hàm răng nghiến chặt: "Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!" đầy thách thức và đe dọa. Điều đó thể hiện thái độ căm giận lũ chó đểu, khinh bỉ tới cao độ, đồng thời khẳng định tư thế sẵn sàng đương đầu của chị, ko thèm đấu lí nữa mà thẳng tay trừng trị chúng.

Một hành động phản kháng rất mạnh mẽ, chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi đầu ra cửa "Sức lẻo khẻo của anh chàng nghiện chạy ko kịp với sức xô đẩy của người phụ nữ lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất... Còn tên người thân lí trưởng hung hăng kết cuộc cũng bị chị Dậu túm tóc; lẳng cho một chiếc, ngã nhào ra thềm". Cách miêu tả rất độc đáo của Ngô Tất Tố đã làm cho cuộc đối đầu của chị và tên cai lệ trở nên sinh động, trong xã hội bất công đấy, một trận chiến công lí diễn ra để trừng trị kẻ ác đáng làm người ta khâm phục. Có nhẽ vì người nông dân đặc thù là người phụ nữ họ đã phải chịu nhiều bất công nên lúc bị dồn tới đường cùng, họ phản kháng với mục đích tự vệ chính đáng. Tuy vậy, hành động của chị Dậu chỉ là một tư nhân chứ chưa phải là cả xã hội cùng đấu tranh để phóng thích giai cấp. Có nhẽ theo quy luật, càng nhiều áp bức thì sẽ càng xuất hiện đấu tranh.

Nhân vật cai lệ là nhân vật tiêu biểu cho lũ tay sai, phương tiện đàn áp đắc lực của giai cấp thống trị. Hắn là một tên nghiện ngập, để xác định vai trò của mình trong việc đi thúc sưu thuế, hắn đánh người, trói người vô tội vạ. Trong xã hội đấy, cai lệ chỉ là tay sai, là tên đứng ra hành tội người dân nghèo thay lũ quan lại tham lam và độc ác.

Đoạn trích Tức nước vỡ bờ là một đoạn văn giàu ý nghĩa hiện thực. Ngô Tất Tố xây dựng nhân vật chị Dậu là một người phụ nữ dịu dàng nhưng cũng quyết đoán, thương yêu chồng con nhưng cũng đầy đủ sức mạnh để đương đầu. Qua đoạn trích, ta thấy nhà văn đã dành tình yêu thương và sự đồng cảm sâu sắc cho chị Dậu cùng với đó lên án xã hội bất công và tàn ác.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 4

Ngô Tất Tố là một nhà văn hiện thực trước cách mệnh tháng tám nhiều tác phẩm của ông nhằm với trị giá tố cáo sâu sắc chúng ta đã thấy được những hình ảnh đó qua những nhân vật vượt trội trong tác phẩm tức nước vỡ bờ.

Những đề tài tiêu biểu mà Ngô Tất Tố thể hiện qua những tác phẩm của mình đó là sự nghèo khổ của những người nông dân, họ bị bần cùng hóa và lâm vào một con đường khó khăn, họ bị xã hội trà đạp, bị chiếc đói bao vay. Nhưng nhân dân đói khổ đó một phần là do chiến tranh gây ra một phần là do những thế lực cầm quyền tàn ác đã bòn rút hết những của nả của nhân dân, chúng ta đã thấy trong tức nước vỡ bờ hình ảnh người nông dân nghèo khổ luôn bị áp bức bóc lột, bị nộp sưu cao thuế nặng đã làm cho mỗi người đều cảm thấy phẫn uất trước những hiện tượng đó. Trong tác phẩm này ta thấy xuất hiện nhân vật vợ chồng chị Dậu là vượt trội cho những người nông dân bị áp bức.

Loại nghèo đói đã bao vay trong cuộc sống của nhân dân rồi, lại thêm những sức ép khác đó là hình ảnh những người nông dân bị bắt nộp sưu cao thuế nặng, ko với đủ cơm để ăn nhưng người nông dân lao động tới đâu lại phải nộp hết tiền sưu thuế tới đấy đói khổ ngày càng trở nên nặng nề hơn, sức ép từ chiếc đói chiếc khổ làm cho người nông dân bị bần cùng hóa, hình ảnh đó đã mang những trị giá tố cáo sâu sắc lúc người nông dân luôn phải chịu những đớn đau cả về thể xác lẫn ý thức hình ảnh đó vang vọng trong trái tim của mỗi người, chúng ta đã thấy trong tác phẩm này người nông dân bị áp bức tới tận xương tủy nếu ko nộp đầy đủ sưu thuế thì cũng bị đánh chết. Chúng ta đã bắt gặp những hình ảnh rất đau thương lúc chồng chị Dậu bị bắt vì ko nộp đủ sưu thuế.

Hình ảnh đó đã tác động mạnh mẽ tới những con người này, hình ảnh của người nông dân bị đánh đập mọi rợ lúc ko với tiền nộp đủ sưu thuế, chúng đã bị đánh và bị hành tội cả về thể xác lẫn ý thức, trong hoàn cảnh xã hội tương tự chiếc đói khổ vẫn đang phong bế nhưng những người nông dân này lại luôn phấn đấu phải kiếm từng miếng cơm manh áo cho cuộc sống của mình, cùng với những gánh nặng khác cũng đã tác động tới những suy nghĩ và tình cảm của con người, những hình ảnh đó đã mang những đặc trưng tiêu biểu cho người nông dân Việt Nam. Loại nghèo đói thật tàn ác lúc nó bòn rút hết ý thức và tiền tài của nhân dân, chiếc đói đó làm cho người nông dân kiệt sức, họ lâm vào đường nợ lần vì sưu thuế cao, anh Dậu bị ốm nặng nhưng bọn chúng tới và bắt nộp sưu thuế đầy đủ, chi tiết chị Dậu xin bọn chúng đã để lại những day dứt trong lòng người đọc.
Lúc chị Dậu xin bọn chúng còn bị bọn chúng đánh đập cho, chị bị bọn chúng tát vào mặt những hình ảnh đó đã mang trị giá tố cáo sâu sắc những tên quan lại chỉ biết lo ăn chơi ko lo nghĩ cho cuộc sống của người nông dân, lúc anh Dậu chưa chết bọn chúng bắt nộp đầy đủ sưu thuế, những hình ảnh đó đã chứng tỏ rằng bọn chúng là những tên rất độc ác, chị Dậu xin khất và sẽ trả đủ nhưng bọn chúng ko nghe, những hình ảnh đó đã mang những trị giá to cho chúng ta, lúc chúng ta hiểu được nỗi khổ của những người nông dân đó và thấu hiểu đồng cảm với số phận của họ.

Những tên quan lại là những tên độc ác, còn những tên lính đi thu sưu thuế chỉ là những tên tôi đòi làm theo sự chỉ đạo của những tên quan kia, đó là một phương tiện để nó thực hiện tội ác của mình, những hình ảnh lúc anh Dậu bị đánh, chị Dậu cố van xin, và cả hành động chị Dậu quyết định bán con để với tiền lo trả sưu thuế cho bọn chúng đã thể hiện tình cảm của chị đối với người chồng của mình, sự đớn đau đó được chị quyết định ra nhưng đó chỉ là những điều mà chị đang phấn đấu để cho anh Dậu ko bị đánh, lúc những hành động của bọn chúng quá quắt thì chị dậu mới ko thể chịu được những cách cư xử của bọn chúng chị đã thể hiện được sức mạnh của mình lúc bị bọn chúng bóc lột, những hình ảnh đó đã mang những điều thật to lao lúc chị vừng lên đấu tranh với chiếc ác chiếc xấu hình ảnh đó đã thể hiện chị là một người biết đứng lên đấu tranh để bảo lệ công lý của những người nông dân nghèo khổ.

Trong tác phẩm đã thể hiện được nỗi khổ của những người nông dân trước cách mệnh họ chịu bao cực khổ, và chiếc nghèo đói đã đang bủa vây lấy cuộc thế của họ, nhưng chị Dậu là một sức mạnh biểu hiện đã biết đứng lên đấu tranh chống lại chiếc ác chiếc xấu để bảo vệ cuộc sống của họ, họ là những con người đại diện cho những sức mạnh to to của dân tộc Việt Nam, với áp bức với đấu tranh, chống lại những sự tàn bạo của bọn chúng.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 5

Ngô Tất Tố là một trong những nhà văn hiện thực phê phán nổi tiếng nhất thời kì cách mệnh. Những tác phẩm của ông luôn đi liền với hình ảnh những người nông dân khốn khổ, luôn bị bóc lột, bị áp bức mà ko thể tìm ra được lối thoát. Và nhắc tới ông, có nhẽ chúng ta sẽ được nghe trước nhất là tác phẩm “Tắt đèn”. Và trong tác phẩm, phân đoạn “Tức nước vỡ bờ” là một trong những đoạn văn gây nhiều xúc động và với ý nghĩa nhất trong lòng người đọc.

Tác giả lấy đề tài từ vụ thuế hàng năm ở những làng quê Bắc Bộ, với những hình ảnh như in đậm vào tâm trí của người đọc, hiện lên số phận bi thảm của những người phụ nữ nói chung và những người nông dân nói riêng cùng thực chất của giai cấp thống trị trong xã hội đương thời. Đó là tình cảnh của người nông dân “một cổ hai tròng” lúc vừa chịu ách bóc lột của những kẻ tàn tích phong kiến còn sót lại, vừa của những kẻ đi theo thực dân pháp, bán đứng tổ quốc. Trong tác phẩm, tác giả đã sử dụng ngòi bút hiện thực để vẽ nên chân dung của hàng loạt những nhân vật ở trong tác phẩm. Tiêu biểu cho những kẻ áp bức con người là vợ chồng Nghị Quế, luôn lợi dụng tình cảnh của những con người đang gặp trắc trở nhằm trục lợi hay những bọn tay sai cường hào tuy chỉ là những kẻ làm thuê nhưng chúng lại ko biết thương yêu những người đồng loại vất vả mà lại chỉ biết áp bức những người nông dân tay ko tấc sắt. đó chính là những con người đại diện tầng lớp tiêu biểu phong kiến tàn tích của xã hội.

Ngoài ra, tác giả còn rất khéo léo xây dựng hình tượng vô cùng kiên cường mà cũng đầy cảm động về hình ảnh của chị Dậu - một người phụ nữ luôn hết lòng chăm lo cho chồng cho con mà ko nghĩ cho mình bao giờ. Tốt đẹp là thế nhưng họ luôn phải chịu sự áp bức từ kẻ khác. Họ cũng ko với cách nào để phản kháng hoàn toàn bởi chính họ còn ko biết làm cách nào thoát ra khỏi vũng lầy. Mở đầu là cảnh chị Dậu chăm sóc người chồng ốm yếu vừa bị bọn hào lí trong làng đánh đập mọi rợ chỉ vì thiếu tiền nộp sưu. Chị Dậu đã phấn đấu hết sức để cứu chồng nhưng cuối cùng anh Dậu vẫn ko tránh được sự bắt bớ, hành tội. Với thấy được tình thương yêu chổng con sâu sắc của chị Dậu, ta mới hình dung được sự dũng cảm quên mình của chị. Chị tất tả chạy ngược chạy xuôi, vay được nắm gạo nấu nồi cháo loãng. Cảm động thay là cảnh chị Dậu múc cháo ra mấy chiếc bát cũ kĩ, sứt mẻ và quạt cho cháo mau nguội rồi ân cần mời mọc: Thầy em cố dậy húp tí cháo cho đỡ xót ruột. Trong ánh mắt và giọng nói của người vợ nghèo khổ đấy toát lên một tình cảm tha thiết tới nao lòng.

Chị Dậu đã trở thành trụ cột của chiếc gia đình đang quẫn bách khốn khổ vì sưu, vì thuế. Chồng bị đánh đập, gông xiềng. Một tay chị chống chèo, chạy vạy, phải bán tất cả những gì với thể bán được, kể cả đứa con gái đầu lòng ngoan ngoãn, hiếu thảo mà chị thương rứt ruột để lấy tiền nộp sưu, cứu chồng khỏi vòng tù tội. Chị đã phải đổ bao mồ hôi nước mắt để anh Dậu được trả tự do trong tình trạng tưởng như chỉ còn là một chiếc xác ko hồn. Giữa lúc anh Dậu vừa bưng bát cháo kề vào mồm thì cai lệ và người thân lí trưởng đã sầm sập sấn vào với những roi song, tay thước và dây thừng, la hét bắt anh phải nộp tiền sưu. Quá khiếp đảm, anh Dậu đã lăn quay ra ko nói được câu gì, chỉ còn chị Dậu một mình phải ứng phó với những kẻ độc ác, luôn đòi ra tay với vợ chồng chị.

Ban sơ, lúc bọn chúng ập vào định lôi anh Dậu đi nhưng chưa hành hung mà chỉ chửi bới, mỉa mai, đe dọa thì chị Dậu vẫn nhũn nhặn van xin tên cai lệ độc ác. Vả lại, kinh nghiệm lâu đời đã thành bản năng của người nông dân thấp cổ bé họng là phải biết rõ thân phận mình. Thói quen nhẫn nhục làm cho chị chỉ dám năn nỉ, khơi gợi lòng nhân từ của tên cai lệ: Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tĩnh được một lúc, ông tha cho! Cách xưng hô ông, cháu của chị Dậu là cách xưng hô của kẻ dưới với người trên, biểu hiện sự hạ mình. Bọn chúng chẳng thèm nghe mà sầm sập chạy tới chỗ anh Dậu, định bắt trói anh một lần nữa thì chị Dậu đã giận xám mặt nhưng vẫn cố chịu đựng, níu tay tên cai lệ van nề hà: Cháu xin ông! Mọi lời nói, hành động của chị Dậu đều ko ngoài mục đích để bảo vệ chồng.

Tới lúc giới hạn của sự chịu đựng bị phá vỡ thì tính cách cứng cỏi của chị Dậu mới thật sự bộc lộ. Lúc tên cai lệ đáp lại lời van xin của chị bằng những cú đấm thô bạo rồi sấn tới trói anh Dậu thì chị tức quá ko thể chịu được nên đã quyên sinh phản kháng lại. Sự bùng nổ tính cách này là kết quả thế tất của quá trình chịu đựng trong khoảng thời gian dài sự tàn ác, bất công. Điều đó đúng với quy luật với áp bức, với đấu tranh. Người đọc xót thương một chị Dậu phải hạ mình van xin bao nhiêu thì càng tán đồng, nể sợ một chị Dậu đáo để, quyết liệt bấy nhiêu. Lúc đầu, chị cự lại tên cai lệ bằng lí lẽ: Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội! Thực ra, chị chỉ nói đốn lòng nhân đạo tối thiểu của con người. Chị ko còn xưng cháu và gọi tên cai lệ bằng ông nữa mà xưng là tôi – ông, ngẩng cao đầu nhìn thẳng vào mặt đối thủ.

Từ vựng thế thấp hèn của kẻ dưới, chị Dậu vụt trở thành ngang hàng với những kẻ xưa nay vẫn đè đầu cưỡi cổ mình. Câu nói của chị là lời cảnh cáo rắn rỏi mà vẫn với đủ tình, đủ lí. Nhưng chiếc ác thường ko biết chùn tay. Tên cai lệ cứ sấn tới đánh chị và nhảy vào định lôi anh Dậu đi. Lòng yêu thương chồng tha thiết đã xúc tiến chúng phải hành động chống trả quyết liệt lũ tay sai tàn ác đang cố tình phá nát gia đình chị.

Chị ko chấp nhận để chồng mình bị hành tội thêm một lần nữa. Hành động chống trả bọn tay sai diễn ra thật bất thần nhưng thực ra mầm mống phản kháng đã ẩn chứa từ lâu dưới vẻ ngoài cam chịu nhẫn nhục thường ngày của chị. Sự chịu đựng kéo dài và sự áp bức lên tới tột đỉnh làm cho cho thái độ phản kháng bùng lên dữ dội. Tiếp sau lời cảnh cáo sắt đá là hành động phản kháng mạnh mẽ. Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khẻo của anh chàng nghiện chạy ko kịp với sức xô đẩy của người phụ nữ lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất… Còn tên người thân lí trưởng hung hăng kết cuộc cũng bị chị Dậu túm tóc; lẳng cho một chiếc, ngã nhào ra thềm Do đâu mà chị Dậu với sức mạnh lạ thường một lúc quật ngã hai tên tay sai hung hãn tương tự ? Đó là sức mạnh của lòng căm hờn mà chiếc gốc của lòng căm hờn đấy lại chính là tình yêu thượng và ý thức bảo vệ chồng con của người phụ nữ nghèo khổ.

Tuy vậy, sự phản kháng của chị Dậu mới chỉ là hành động tức nước vỡ bờ của một tư nhân chứ chưa phải là hành động vùng lên phá vỡ áp bức bất công để tự phóng thích của một giai cấp, một dân tộc. Thế nhưng nó cũng chứng minh cho quy luật với áp bức, với đấu tranh. Áp bức càng nhiều thì đấu tranh càng quyết liệt.

Ý nghĩa của câu tục ngữ "tức nước vỡ bờ" qua ngòi bút hiện thực của Ngô Tất Tố đã được thể hiện thật sống động và đầy thuyết phục. Tuy tác giả khỉ đó chưa giác ngộ cách mệnh và tác phẩm kết thúc bằng tình cảnh bế tắc của chị Dậu nhưng nhà văn Nguyễn Tuân đã nhận xét rằng Ngô Tất Tố, với Tắt đèn đã “xui người nông dân đấu tranh cách mệnh…”.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 6

Tắt đèn là một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Ngô Tất Tố, tác phẩm ko chỉ mang trị giá hiện thực mà còn mang trị giá nhân đạo sâu sắc. Mặc dù bị đàn áp, bị đẩy tới bước đường cùng nhưng họ ko cam chịu, mà luôn mang trong mình ý thức phản kháng mãnh liệt. Đoạn trích Tức nước vỡ bờ một mặt vạch trần thực chất độc ác của giai cấp thống trị, mặt khác ngợi ca vẻ đẹp tình yêu thương và sức mạnh ý thức phản kháng của những người nông dân.

Nhan đề “Tức nước vỡ bờ” do nhà soạn đặt, nó là một câu thành ngữ thể hiện quy luật lúc nước bị dồn ứ lâu, quá đầy sẽ làm vỡ bờ ngăn. Qua câu thành ngữ này nhằm nói lên quy luật xã hội: với áp bức ắt với đấu tranh. Lấy nó làm nhan đề đoạn trích là hoàn toàn hợp lí: một mặt vừa phản ánh đúng nội dung của tác phẩm, mặt khác nêu lên chân lí: lúc con đường sống của quần chúng bị áp bức thì chỉ với con đường đấu tranh để tự phóng thích chính mình. Tác phẩm với hai hình tượng trung tâm là tên cai lệ và chị Dậu. Mỗi nhân vật đại diện cho một giai cấp, một phẩm chất khác nhau, qua đó bộc lộ những suy nghĩ, ý kiến của tác giả về xã hội lúc bấy giờ.

Nhân vật cai lệ là đại diện cho khuân mặt độc ác, bất nhân của những kẻ cầm quyền trong xã hội thuộc địa nửa phong kiến. Hắn ta là một tên tay sai “nhiều năm kinh nghiệm”, thành thục trong việc đánh, trói, dọa nạt và cướp bóc của dân lành. Hành động gây tội ác được hắn ý thức rằng đang thực thi công việc của “người thân nước”. Chính bởi suy nghĩ đó nên mỗi hành động của hắn vô cùng độc ác, ko với chút tình thương. Trước hết là qua lời nói, hắn sử dụng những lời lẽ cục súc, thô lỗ: “thét” “quát” “hầm hè” “nham nhảm thét”,… Thể hiện rõ ràng nhất qua hành động. Mặc dù anh Dậu đang bị ốm nặng, chị Dậu tha thiết van xin, quỳ lạy nhưng hắn vẫn sẵn sàng bắt và đánh anh Dậu. Người thân lí trưởng lo lắng ko dám hạ thủ trước một người ốm nặng thì chính hắn là kẻ trực tiếp ra tay. Hắn “giật phắt chiếc thừng” từ tay người thân lí trưởng “chạy sầm sập tới để trói anh Dậu”. Hắn là kẻ vô nhân tính, tàn bạo. Trước sự can ngăn của chị Dậu hắn chẳng ngần ngại “bịch luôn vào ngực”, “tát vào mặt”,… ngay cả với một người phụ nữ hắn cũng sẵn sàng đánh đập. Hắn quả thực ko bằng loài cầm thú.

Kế bên tên cai lệ độc ác, bất nhân lại hiện lên hình ảnh của một chị Dậu với hoàn cảnh đáng thương nhưng giàu tình yêu thương và sức phản kháng mãnh liệt. Gia đình chị vốn là hạng cùng đinh trong làng, chạy vạy vất vả mãi mới lo được tiền sưu cho chồng, nay lại thêm tiền sưu cho người em đã mất, làm cho gia đình chị càng khốn đốn hơn. Chị bán cả chó, cả con mà vẫn ko đủ tiền nộp sưu, giữa tình cảnh đó thì cai lệ và người thân lí trưởng sầm sập tiến vào đòi bắt lôi anh Dậu đi. Tình cảnh hết sức khốn cùng và thảm thương.

Tình yêu thương của chị được thể hiện rõ nhất qua lời nói, hành động với chồng. Chị lấy bát cháo mang lại cho chồng, chị ngồi nhìn anh ăn và lo lắng từng miếng anh với ăn ngon mồm ko. Dáng vẻ của người phụ nữ đấy thật đáng trân trọng làm sao. Chị cũng khốn khổ chạy vạy khắp nơi, nhưng tới lúc này chị chỉ suy nghĩ cho chồng, cho con mà ko hề quan tâm tới bản thân mình. Lúc cai lệ tới chị hết sức van xin, khất sưu, chị hạ mình trước tên cai lệ mạt hạng để chồng ko bị đánh trói. Lúc mọi sự nỗ lực của chị đều bị khước từ chị sẵn sàng đứng lên đánh nhau với chúng để bảo vệ chồng. Chị quả là một phụ nữ thủy chung, yêu thương chồng mình rất đỗi.

Nhưng ko ngừng lại ở đó, trong phụ nữ nông dân chất phác đấy còn với sức sống tiềm tàng mãnh liệt. Sự phản kháng của chị thể hiện theo trình tự hết sức hợp lí từ chỗ phấn đấu van xin, tới phản kháng bằng lí lẽ và cuối cùng là đáp trả bằng hành động. Sự phản kháng của chị là bột phát nhưng cũng phần nào cho thấy sức sống tiềm tàng trong chị và những người nông dân như chị. Lúc bị áp bức, bị dồn tới bước đường cùng kiên cố họ sẽ vùng lên đấu tranh: “Thà ngồi tù. Để chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi ko chịu được”. Chị Dậu vốn là người phụ nữ mộc mạc, khiêm nhượng, giàu lòng yêu thương, chịu đựng nhưng ko hề yếu đuối. Trái lại chị với một ý thức phản kháng và sức sống mãnh liệt. Chị là đại diện tiêu biểu cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

Tác phẩm thành công ở nghệ thuật xây dựng truyện. Tình huống truyện giàu kịch tính, được đẩy lên cao trào. Chính những xung đột tranh chấp đã làm cho tính cách mỗi nhân vật được bộc lộ. Tính cách nhân vật chủ yếu được thể hiện qua hành động, tiếng nói chưa đi sâu miêu tả nội tâm nhân vật: cai lệ độc ác, bất nhân đại diện cho bộ máy cầm quyền; chị Dậu yêu thương chồng con, sức sống tiềm tàng mãnh liệt, đại diện cho vẻ đẹp người nông dân. Tiếng nói giàu chất hiện thực, giản dị, dễ hiểu, mang khá thở thời đại.

Bằng nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc, tiếng nói giản dị tác giả đã cho thấy cuộc sống của người dân dưới chế độ thực dân nửa phong kiến. Lên án những kẻ cầm quyền độc ác, nhẫn tâm đàn áp, áp bức nhân dân tới bước đường cùng. Đằng sau đó còn là thái độ yêu thương, thông cảm cho những số phận xấu số và trân trọng ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất của người nông dân.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 7

Ngô Tất Tố, nhà báo nổi tiếng, là một học giả với những dự án khảo cứu về triết học phương Đông và về văn học cổ với trị giá. Ông còn là nhà văn với tài luôn sắp gũi nông dân “chân lấm tay bùn” với những áng văn bất hủ, tiêu biểu trong số đó là tác phẩm “Tắt đèn”. Với chiếc nhìn sâu sắc, tài chọn lựa những nhân vật tiêu biểu, nhà văn đã tái tạo hình ảnh thảm sầu của nông dân Việt Nam, đồng thời “Tắt đèn” cũng chính là “cáo trạng” kể về tội ác của bọn quan lại, địa chủ và cường hào ác bá thời thực dân - phong kiến. Tiêu biểu cho cảnh thảm sầu đó là hình ảnh gia đình chị Dậu trong mùa sưu thuế. Dù sống trong cảnh khổ cực, tủi nhục ra sao thì chị Dậu vẫn là người phụ nữ chất phát, lương thiện, giàu đức hy sinh và tình chân thật của một người vợ và người mẹ. Và lúc bị chế độ áp bức đẩy vào chân tường, chị đã dám chống lại bằng chính sức mạnh của mình qua đoạn văn trích “Tức nước vỡ bờ”.

Vì thiếu sưu thuế mà anh Dậu bị bọn cường hào ác bá bắt giải ra đình hành tội, đánh đập, bỏ nắng, phơi sương tới độ ngất xỉu. Vì bị sợ vạ lây nên bọn chung sai người thân lý trưởng cõng chiếc xác ko hồn của anh về trả cho gia đình chị Dậu. Trong cảnh khốn cùng, chị đã tìm mọi cách để cứu chồng tỉnh lại. Chỉ một hành động đấy thôi cũng đủ chứng tỏ chị với lòng thương yêu đặm đà đối với anh Dậu rồi. Anh Dậu vừa tỉnh lại thì trong nhà ko với lấy một hạt gạo để cầm khá. Chị phải vất vả xuôi ngược đi vay mượn ở láng giềng được lon gạo về nấu cháo cho chồng. Cháo vừa chín, chị ngả mâm bát múc ra nhan nhản và “lấy quạt, quạt cho cháo mau nguội ” thì tiếng trống, tiếng tù và, tiếng chó sủa đã inh ỏi vang lên ở đầu làng. Hơn người nào hết, chị đã một lần hiểu được sau âm thanh oan trái kia chuyện gì sẽ xảy tới cho anh Dậu, cho gia đình chị. Bởi vậy chị càng băn khoăn, lo lắng.

Qua lời hội thoại của chị với bà láng giềng lúc bà hớt hải chạy qua khuyên chị nên mang anh Dậu đi trốn sưu, cũng đã làm rõ sự băn khoăn suy nghĩ đó. Chị trả lời: “thưa cụ cháu cũng nghĩ như cụ". “Nghĩ như cụ" là chị cũng định mang anh Dậu đi trốn sưu, nhưng vì anh “nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ", nên chị đã nấn ná để cho chồng húp ba miếng cháo lấy lại sức trước lúc đi trốn. Cháo nguội, chị bưng một bát to rồi “rón rén” đặt cạnh chỗ anh Dậu nằm. Với cử chỉ nào đầy tình thương trong bước đi nhẹ nhõm của người phụ nữ chỉ vì muốn cho chồng mình được yên tĩnh trong những phút ốm đau. Không những thế chị còn cố nề hà nỉ: “Thầy hãy cố dậy húp lấy vài húp cho đỡ xót ruột". Lời nói đấy chỉ với ở những người phụ nữ vừa giàu lòng thương yêu, vừa kính trọng chồng. Thêm vào đó “chị còn cố ý chờ xem chồng chị ăn với ngon mồm hay ko?". Chỉ một cử chỉ đó cũng đủ cho người đọc thấy chị là con người hy sinh, lấy hạnh phúc của chồng con làm hạnh phúc của chính bản thân mình.

Anh Dậu vừa bưng bát cháo đưa lên mồm húp thì tên cai lệ và người thân lý trưởng sầm sập, hùng hổ tiến vào. Chúng hoạnh hoẹ, chửi bới, đe dọa, để cố đòi cho được tiền sưu.

“Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:

- Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!".

Trước cử chỉ, giọng nói sặc mùi quan liêu, hống hách nhưng vô cùng bệ rạc đó của tên cai lệ, anh Dậu hoảng quá “vợ để bát cháo xuống phản và lăn quay ra đó, ko nói được câu gì". Chỉ một mình chị Dậu tay nách con tìm cách ứng phó. Những giây phút trước nhất chị Dậu đã “run run” lo sợ, nhưng rồi chị đã tĩnh tâm trở lại và cố tìm lời khôn khéo để vừa khất cho được tiền sưu thuế, vừa trả nủa lại quân thù. Chị đã tự hạ mình xuống hàng “con” “cháu” và tôn xưng quân thù là “ông”. Dù bị xâm phạm tới danh dự của tư nhân, của gia đình mình, bị đe dọa: “giời cả nhà mày đi" và bị chửi bới: “nói cho cha mày nghe đấy à”, thì chị vẫn cố nén sự tức giận của mình, vẫn cố chứng minh sự vô lý của việc chính quyền bắt nhà chị phải đóng sưu, vẫn cố van xin tha thiết:

Nhà cháu đã túng lại phải đóng cả suất sưu của chú nó nữa, nên mới luộm thuộm như thể. Chứ cháu với dám bỏ bễ tiền sưu của nhà nước đâu? Hai ông làm phước nói với ông lí cho cháu khất... và lúc ko thuyết phục được thì chị đã hé ra một tẹo liều để xin khất sưu: "Khốn nạn! Nhà cháu đã ko với, dẫu ông chửi mắng cũng tới thế thôi. Xin ông trông lại!”

Ko đáp lại lời cầu xin, tên cai lệ ra lệnh cho người thân lý trưởng “trói cổ thằng chồng nó lại, điệu ra đình kia!”. Người thân lý trưởng “hình như ko dám hành tội một người” ốm nặng thì chính anh ta giật phắt sợi dây thừng đi tới chỗ anh Dậu. Lúc này chị Dậu mới “xám mặt”, đấy là màu sắc biểu hiện của người đang trong tâm trạng vừa sợ, vừa lo. Chị vội vàng đặt con xuống đất, chạy lại vừa đỡ lấy tay cai lệ vừa năn nỉ:

Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!

- Tha này! Tha này!

Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn tới để trói anh Dậu.

Đúng là một cảnh tượng sống động đã xảy ra giữa một người đàn ông với chút quyền lực với người nữ nông dân với con mọn hiếm thấy. Hành động của hắn như lửa đổ thêm dầu. Chị Dậu đã quyên sinh cự lại. Lời nói của chị ở vị trí của một kẻ ngang hàng với quân thù và như ra lệnh “chồng tôi đau ốm ko được phép hành tội”, và rồi chị nói như thách thức: “mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem”. Xét về thái độ và tiếng nói, nếu cai lệ và người thân lý trưởng ỷ thế cậy quyền, tỏ ra quan liêu, hống hách thì chị Dậu là người biết thủ phận, nhịn nhục dù đang chịu sự bất công chèn lấn. Điều đấy được biểu hiện ở những lời xưng hô ban sơ của chị. Thay đổi cách xưng hô đấy là diễn biến tâm trạng biểu hiện thành lời nói. Tự hạ mình thành hàng “con cháu”, “tôi”, và lúc căm giận tới tột cùng thì chị đã xưng là “bà”, còn cai lệ từ vai “ông” biến thành “mày”. Ko ngừng lại ở lời nói, chị đã đáp trả bằng hành động lúc cai lệ “bịch luôn vào ngực chị mấy bịch”.

Lấy bạo lực trừng trị bạo lực. Chị đã biến sự căm thù thành hành động tích cực nhất. Chị đã xông về phía tên cai lệ để: “túm lấy cổ ấn giúi ra cửa”. Người thân lý trưởng thấy đàn anh của mình bị đánh ngã nên hắn lại xông vào. Với sức mạnh của nữ lực điền, chị nắm lấy tóc quẳng cho một chiếc, làm cho “hắn ngã chòng queo ra thềm”. Chị vừa biểu lộ ý thức đấu tranh, vừa chứng tỏ tiềm năng của những người nô lệ lúc đã bị đẩy tới chân tường. Điều đấy càng được chứng tỏ ở câu trả lời của chị lúc nghe anh Dậu nhắc tới chuyện “phải tù phải tội” lúc đánh bọn người đi đòi sưu thế:

Thà ngồi tù. Để chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi ko chịu được...”

Chị Dậu đúng là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam sau lũy tre làng.

Lúc bị quyền lực bất công dồn vào chân tường, họ biết vùng dậy. Dù là đấu tranh “tự phát” đánh bọn cai lệ người thân lý trưởng để “thà chịu ngồi tù”, nhưng hành động đấu tranh của chị đã giúp ta nhận rõ thêm phần nào chân lý: “Nơi nào với áp bức nơi đó với đấu tranh”, “Tức nước” (quyền lực bất công đàn áp) thì “vỡ bờ” (nhân dân vùng lên chống lại); thấy rõ sức mạnh tiềm tàng của phụ nữ Việt Nam.

Với nghệ thuật lựa chọn những chi tiết gây căng thẳng, miêu tả thật tự nhiên và đầy kịch tính, nhà văn Ngô Tất Tố đã làm xúc động người đọc qua nhân vật chị Dậu trong tác phẩm: “Tắt đèn” ông xứng đáng là người với công to trong việc hình thành và phát triển nền tiểu thuyết Việt Nam thuộc dòng văn học Hiện thực phê phán, thật xứng với lời nhận xét của nhà phê bình Vũ Ngọc Phan rằng: “Loại đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo", và của nhà văn Nguyễn Tuân: “Xui người nông dân nổi loạn".

Hiện nay phụ nữ đã biết đấu tranh giành quyền lợi thiết thực hàng ngày, vừa chống những hiện tượng tiêu cực để xây dựng xã hội vừa dạy dỗ con chiếc, biết lo cho chồng con và còn là những thầy giáo dạy giỏi, thợ dệt tiên tiến, bác bỏ sĩ tận tụy trong việc làm để xây dựng quốc gia. Họ cũng đã đồng lòng chung sức họp lại để đương đầu với mọi khó khăn trước mắt. Để khỏi phụ lòng những bà mẹ, những người chị đáng kính, em càng nỗ lực trong học tập, tích cực rèn luyện để sau này với đầy đủ tài năng về phẩm chất chống lại bất cứ một người nào muốn sử dụng quyền lực để buộc con người hôm nay phải sống cảnh tủi nhục như chị Dậu đã phải sống.

Phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ - Mẫu 8

Ngô Tất Tố (1893 – 1954), quê ở làng Lộc Hà, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, nay thuộc Đông Anh, Hà Nội; là một nhà Nho sống ở nông thôn, với vốn hiểu biết Hán học khá sâu rộng, ông nổi tiếng trên ngành nghề tạp chí và văn học trong giai đoạn đầu thế kỉ XX. Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của Ngô Tất Tố và trong trào lưu văn học hiện thực trước Cách mệnh tháng Tám 1945.

Tác giả lấy đề tài từ một vụ thu thuế hàng năm ở một làng quê Bắc Bộ, qua đó phản ánh số phận bi thảm của nông dân và thực chất tàn bạo của giai cấp thống trị trong xã hội đương thời. Với thể nói tác phẩm Tắt đèn là bức tranh thu nhỏ của nông thôn Việt Nam dưới thời Pháp thuộc.

Trong tác phẩm Tắt đèn, bằng ngòi bút tả thực sắc sảo, nhà văn đã vẽ lên chân dung sinh động của một loạt nhân vật. Từ vợ chồng lão Nghị Quế keo kiệt bất nhân tới bọn cường hào tham lam hống hách. Từ một quan “phụ mẫu” oai vệ mà bỉ ổi tới bọn tay sai đầu trâu mặt ngựa. Mỗi đứa một vẻ nhưng đều giống nhau ở thực chất tàn ác và tư cách ti tiện. Những nhân vật phản diện này tiêu biểu cho tầng lớp phong kiến thống trị ở nông thôn lúc bấy giờ.

Đặc trưng, Ngô Tất Tố đã thành công xuất sắc trong việc xây dựng hình tượng tiêu biểu về người phụ nữ nông dân qua nhân vật chị Dậu. Nhà văn miêu tả thực thực và cảm động về số phận tủi cực của người nông dân bị áp bức, bóc lột, bị dồn tới bước đường cùng. Nhà văn thật tâm tụng ca phẩm chất đáng quý của họ trong hoàn cảnh sống tối tăm, ngột ngạt.

Thái độ yêu ghét của Ngô Tất Tố thể hiện rất rõ ràng qua từng trang viết. Tình cảm yêu mến, trân trọng mà ông dành cho người nông dân làm cho ông thật sự là tri kỉ, tri kỉ của họ. ông cũng ko giấu sự khinh bỉ và căm ghét đối với bọn thống trị sâu mọt ở nông thôn. Về nghệ thuật, Tắt đèn được coi là tiểu thuyết hiện thực xuất sắc mà thành công to nhất là tác giả đã dựng nên một toàn cầu nhân vật sinh động, trong đó với những tiêu biểu độc đáo.

Đoạn Tức nước vỡ bờ trích từ chương XVIII của tác phẩm, nội dung xoay quanh những biến động gớm ghê xảy ra với gia đình chị Dậu trong mùa sưu thuế.

Vụ thuế đang trong thời khắc gay gắt nhất. Quan trên sắp về tận làng để đốc thuế. Bọn tay sai hung hãn xông vào nhà những người chưa nộp thuế để đánh trói, bắt bớ và giải ra đình tiếp tục cùm kẹp, tra khảo. Chị Dậu đã phải bán khoai, bán chó, bán cả đứa con gái to để nộp sưu cho chồng, nhưng bọn hào lí ngạo ngược lại bắt anh Dậu phải nộp cả suất của người em đã chết từ năm ngoái. Thành thử, anh Dậu vẫn cứ là người thiếu thuế, bọn chúng kiên cố sẽ ko buông tha. Đã thế anh Dậu lại đang ốm rề rề sau trận đòn, tưởng chết đêm qua. Nếu bị chúng đánh trói lần nữa thì mạng sống của anh khó mà giữ được. Vấn đề quan yếu nhất đối với chị Dậu giờ đây là làm sao bảo vệ được chồng trong tình thế nguy ngập này. Đoạn trích tiếp nối câu chuyện trên.

Qua đoạn trích, tác giả phơi bày và lên án thực chất tàn ác bất nhân của chế độ thực dân phong kiến lúc bấy giờ và phản ánh tình cảnh đau thương của nông dân cùng quy luật với áp bức với đấu tranh. Nhà văn giúp chúng ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân nghèo khổ. Trong đoạn trích với hai nhân vật chính là chị Dậu và tên cai lệ.

Mở đầu là cảnh chị Dậu chăm sóc người chồng ốm yếu vừa bị bọn hào lí trong làng đánh đập mọi rợ chỉ vì thiếu tiền nộp sưu. Chị Dậu đã phấn đấu hết sức để cứu chồng nhưng cuối cùng anh Dậu vẫn ko tránh được sự bắt bớ, hành tội. Với thấy được tình thương yêu chổng con sâu sắc của chị Dậu, ta mới hình dung được sự dũng cảm quên mình của chị. Chị tất tả chạy ngược chạy xuôi, vay được nắm gạo nấu nồi cháo loãng. Cảm động thay là cảnh chị Dậu múc cháo ra mấy chiếc bát cũ kĩ, sứt mẻ và quạt lia lịa cho cháo mau nguội rồi ân cần mời mọc: Thầy em cố dậy húp tí cháo cho đỡ xót ruột. Trong ánh mắt và giọng nói của người vợ nghèo khổ đấy toát lên một tình cảm tha thiết tới nao lòng.

Chị Dậu đã trở thành trụ cột của chiếc gia đình đang quẫn bách khốn khổ vì sưu, vì thuế. Chồng bị đánh đập, gông xiềng. Một tay chị chống chèo, chạy vạy, phải bán tất cả những gì với thể bán được, kể cả đứa con gái đầu lòng ngoan ngoãn, hiếu thảo mà chị thương rứt ruột để lấy tiền nộp sưu, cứu chồng khỏi vòng tù tội. Chị đã phải đổ bao mồ hôi nước mắt để anh Dậu được trả tự do trong tình trạng tưởng như chỉ còn là một chiếc xác ko hồn. Giữa lúc anh Dậu vừa bưng bát cháo kề vào mồm thì cai lệ và người thân lí trưởng đã sầm sập sấn vào với những roi song, tay thước và dây thừng, la hét bắt anh phải nộp tiền sưu. Quá khiếp đảm, anh Dậu đã lăn quay ra ko nói được câu gì, chỉ còn chị Dậu một mình ứng phó với lũ ác nhân.

Chị Dậu đã đương đầu với bọn nha dịch tay sai để bảo vệ chổng như thế nào?

Ban sơ, lúc bọn chúng ập vào định lôi anh Dậu đi nhưng chưa hành hung mà chỉ chửi bới, mỉa mai, đe dọa thì chị Dậu vẫn nhũn nhặn van xin tên cai lệ độc ác. Bọn đầu trâu mặt ngựa hung hãn nhân danh phép nước, người thân nước để ra tay, còn chồng chị là hạng cùng đinh đang với tội (!) cho nên chị phải van xin. Vả lại, kinh nghiệm lâu đời đã thành bản năng của người nông dân thấp cổ bé họng là phải biết rõ thân phận mình. Thói quen nhẫn nhục làm cho chị chỉ dám năn nỉ, khơi gợi lòng nhân từ của tên cai lệ: Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tĩnh được một lúc, ông tha cho! Cách xưng hô ông, cháu của chị Dậu là cách xưng hô của kẻ dưới với người trên, biểu hiện sự hạ mình. Bọn chúng chẳng thèm nghe mà sầm sập chạy tới chỗ anh Dậu, định bắt trói anh một lần nữa thì chị Dậu đã giận xám mặt nhưng vẫn cố chịu đựng, níu tay tên cai lệ van nề hà: Cháu xin ông! Mọi lời nói, hành động của chị Dậu đều ko ngoài mục đích để bảo vệ chồng.

Tới lúc giới hạn của sự chịu đựng bị phá vỡ thì tính cách cứng cỏi của chị Dậu mới thật sự bộc lộ. Lúc tên cai lệ đáp lại lời van xin của chị bằng những cú đấm thô bạo rồi sấn tới trói anh Dậu thì chị tức quá ko thể chịu được nên đã quyên sinh phản kháng lại. Sự bùng nổ tính cách này là kết quả thế tất của quá trình chịu đựng trong khoảng thời gian dài sự tàn ác, bất công. Điều đó đúng với quy luật với áp bức, với đấu tranh. Người đọc xót thương một chị Dậu phải hạ mình van xin bao nhiêu thì càng tán đồng, nể sợ một chị Dậu đáo để, quyết liệt bấy nhiêu.

Lúc đầu, chị cự lại tên cai lệ bằng lí lẽ: Chồng tôi đau ốm, ông ko được phép hành tội! Chị ko còn xưng cháu và gọi tên cai lệ bằng ông nữa mà xưng là tôi – ông, ngẩng cao đầu nhìn thẳng vào mặt đối thủ.

Từ vựng thế thấp hèn của kẻ dưới, chị Dậu vụt trở thành ngang hàng với những kẻ xưa nay vẫn đè đầu cưỡi cổ mình. Câu nói của chị là lời cảnh cáo rắn rỏi mà vẫn với đủ tình, đủ lí. Nhưng chiếc ác thường ko biết chùn tay. Tên cai lệ cứ sấn tới đánh chị và nhảy vào định lôi anh Dậu đi. Lòng yêu thương chồng tha thiết đã xúc tiến chị phải hành động chống trả quyết liệt lũ tay sai tàn ác đang cố tình phá nát gia đình chị.

Chị ko chấp nhận để chồng mình bị hành tội thêm một lần nữa. Hành động chống trả bọn tay sai diễn ra thật bất thần nhưng thực ra mầm mống phản kháng đã ẩn chứa từ lâu dưới vẻ ngoài cam chịu nhẫn nhục thường ngày của chị. Sự chịu đựng kéo dài và sự áp bức lên tới tột đỉnh làm cho cho thái độ phản kháng bùng lên dữ dội.

Lúc tên cai lệ dã thú đấy tát vào mặt chị một chiếc đánh bốp rồi cứ hung hăng sấn tới chỗ anh Dậu, thì chị đã nghiến hai hàm răng thách thức: Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem! Ko còn ông – cháu, tôi – ông gì nữa, chị chuyển phắt sang xưng bà và gọi tên cai lệ là mày. Điều đó thể hiện thái độ căm giận, khinh bỉ tới cao độ, đồng thời khẳng định tư thế của chị là sẵn sàng đè bẹp đối phương. Chị Dậu là một lò lửa đang bùng cháy dữ dội. Chị ko thèm đấu lí với tên cai lệ vô lương mà thẳng tay trừng trị hắn.

Tiếp sau lời cảnh cáo sắt đá là hành động phản kháng mạnh mẽ. Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khẻo của anh chàng nghiện chạy ko kịp với sức xô đẩy của người phụ nữ lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất… Còn tên người thân lí trưởng hung hăng kết cuộc cũng bị chị Dậu túm tóc; lẳng cho một chiếc, ngã nhào ra thềm.

Đoạn văn miêu tả cuộc đối đầu giữa chị Dậu và lũ người độc ác được tác giả miêu tả thật sinh động và thú vị. Trong xã hội mà tội ác hoành hành, còn gì hể hả hơn lúc mọi người được chứng kiến chiếc ác bị trừng trị đích đáng!

Do đâu mà chị Dậu với sức mạnh lạ thường một lúc quật ngã hai tên tay sai hung hãn tương tự? Đó là sức mạnh của lòng căm hờn mà chiếc gốc của lòng căm hờn đấy lại chính là tình yêu thượng và ý thức bảo vệ chồng con của người phụ nữ nghèo khổ. Lúc rón rén bưng cháo cho chồng và theo dõi xem chồng ăn với ngon mồm ko, lúc hạ mình van xin kẻ ác và lúc nghiến răng quật ngã chúng, trước sau, lúc nào chị Dậu cũng vì người chồng đang đau ốm. Tình yêu chồng, thương con cùng với ý thức phản kháng âm ỉ lâu nay đã thổi bùng ngọn lửa phản kháng trong lòng chị. Nỗi sợ cố hữu của kẻ bị áp bức phút chốc tiêu tán, chỉ còn lại tư cách cứng cỏi của một con người chân chính. Hành động chống đối bột phát đó chính là biểu hiện cụ thể của tình yêu thương mãnh liệt trong trái tim người phụ nữ nhường nhịn như sinh ra để suốt đời nhường nhịn, hi sinh.

Tuy vậy, sự phản kháng của chị Dậu mới chỉ là hành động tức nước vỡ bờ của một tư nhân chứ chưa phải là hành động vùng lên phá vỡ áp bức bất công để tự phóng thích của một giai cấp, một dân tộc. Thế nhưng nó cũng chứng minh cho quy luật với áp bức, với đấu tranh. Áp bức càng nhiều thì đấu tranh càng quyết liệt.

Chứng kiến cảnh xô xát giữa vợ mình với tên cai lệ và người thân lí trưởng, anh Dậu sợ quá muốn dậy can vợ, nhưng mệt lắm, ngồi lên lại nằm xuống, vừa run lại vừa kêu: – u nó ko được thế! Người ta đánh mình ko sao, mình đánh người ta là phải tù, phải tội. Anh Dậu cố nhắc cho vợ nhớ chiếc sự thực phổ biến trong xã hội lúc bấy giờ, nhưng chị Dậu ko chấp nhận điều vô lí đó. Chị phẫn uất hét lên: Thà ngồi tù, để chúng nó làm tình làm tội mãi thế tôi chịu ko được… Câu nói này khẳng định chị Dậu ko muốn cúi đầu cam chịu mãi cảnh áp bức, bất công.

Ý nghĩa của câu tục ngữ tức nước vỡ bờ qua ngòi bút hiện thực của Ngô Tất Tố đã được thể hiện thật sống động và đầy thuyết phục. Tuy tác giả lúc đó chưa giác ngộ cách mệnh và tác phẩm kết thúc bằng tình cảnh bế tắc của chị Dậu nhưng nhà văn Nguyễn Tuân đã nhận xét rằng Ngô Tất Tố, với Tắt đèn đã “xui người nông dân đấu tranh cách mệnh…”.

Bằng giác quan hiện thực mạnh mẽ, Ngô Tất Tố đã cảm nhận được xu thế “tức nước vỡ bờ” và sức mạnh to to khôn lường của nó. Với thể nói đoạn trích này đã dự đoán cơn bão táp của quần chúng nông dân nổi dậy dưới sự tập hợp, lãnh đạo của Đảng và Chưng Hồ sẽ hất phăng chế độ thực dân phong kiến tham tàn, mục nát.

Nhân vật cai lệ trong đoạn trích tiêu biểu cho lũ tay sai nhiều năm kinh nghiệm, là phương tiện đàn áp đắc lực của giai cấp thống trị. Để khẳng định vai trò của mình trong vụ thuế, hắn đánh người, trói người vô tội vạ. Trong bộ máy thống trị ở nông thôn, tên cai lệ này chỉ là một gã tay sai mạt hạng. Hắn hung hãn, sẵn sàng gây tội ác mà ko chùn tay vì ko hề bị người nào ngăn chặn. Hắn vênh váo tự cho mình là đại diện cho nhà nước. Hắn nhân danh phép nước để làm những điều tàn ác đối với người nghèo. Vì vậy, với thể nói, tên cai lệ vô danh đó là hiện thân đầy đủ nhất của chiếc guồng máy “nhà nước” bất nhân lúc bấy giờ. Tuy chỉ xuất hiện trong một đoạn văn ngắn nhưng nhân vật cai lệ được ngòi bút tả thực của tác giả khắc họa vượt trội, với trị giá khái quát cao.

Đoạn trích Tức nước vỡ bờ là một đoạn văn hay, tiêu biểu cho văn pháp tả thực tài tình của Ngô Tất Tố. Tiếng nói kể chuyện, miêu tả và hội thoại của nhân vật rất đặc sắc. Đó là lời ăn tiếng nói bình dị, tự nhiên của đời sống hằng ngày. Mỗi nhân vật đều với tiếng nói riêng. Ngôn từ của tên cai lệ thì thô lỗ, đểu cáng. Lời lẽ của chị Dậu lúc thì thiết tha mềm mỏng, lúc sắt đá quyết liệt. Lời lẽ của bà cụ láng giềng thì thiệt thà, hiền hậu… Lời ăn tiếng nói của nông dân được tác giả sử dụng nhuần nhuyễn, rất hợp cảnh, hợp tình.

Nhà văn Ngô Tất Tố đã dành cho nhân vật chính là chị Dậu tình cảm yêu thương, thông cảm và trân trọng. Những tình tiết sinh động và đầy kịch tính trong đoạn trích đã góp phần hoàn thiện tính cách của người phụ nữ nông dân đẹp người, đẹp nết.

Chị Dậu mộc mạc, hiền dịu, vị tha, sống khiêm nhượng, biết nhẫn nhục chịu đựng… nhưng hoàn toàn ko yếu đuối, trái lại vẫn với một sức sống mạnh mẽ, một tỉnh thần phản kháng tiềm tàng. Lúc bị đẩy tới bước đường cùng, chị đã vùng dậy chống trả quyết liệt. Đó là thái độ cứng còi, quật cường, dám đối đầu với chiếc ác trong xã hội.

Article post on: nongdanmo.com