Hầu hết những thiết bị điện đều với phần dẫn điện, nó với thể được cách điện với nhau và cách điện với vỏ thiết bị.
VD: Với máy biến áp 22/0,4 kV: Cuộn dây sơ cấp và cuộn dây thứ cấp là phần dẫn điện được cách điện với nhau qua lớp giấy, dầu. Những cuộn dây cách điện với vỏ thiết bị qua lớp giấy, dầu và sứ cách điện.
Để thẩm định chất lượng thiết bị về phương diện cách điện, người ta biểu thị bằng một đại lượng đặc trưng là điện trở cách điện (viết tắt Rcđ), đơn vị MΩ. Vậy trong thí nghiệm điện ta sẽ đo điện trở cách điện như thế nào?
1. Các định nghĩa trong phép đo điện trở cách điện
- Điện trở cách điện: là điện trở của cách điện lúc đặt một điện áp một chiều vào cách điện của thiết bị điện.
- Hệ số hấp thụ:
Công thức tính: Kht = R60/R15
Trong đó: R60 - Trị giá Rcđ đo được sau 60 giây kể tử lúc đưa điện áp thử vào thiết bị
R15 - Trị giá Rcđ đo được sau 15 giây kể tử lúc đưa điện áp thử vào thiết bị
Tiêu chuẩn thẩm định của Kht ở 20°C là 1,3.
Kht < 1,3 - Cách điện ẩm
Công thức tính: KPC = R10/R1
Trong đó: R10 - Trị giá Rcđ đo được sau 10 phút kể tử lúc đưa điện áp thử vào thiết bị
R1 - Trị giá Rcđ đo được sau 1 phút kể tử lúc đưa điện áp thử vào thiết bị
2. Ý nghĩa của phép đo điện trở cách điện
- Điện trở cách điện là hạng mục rà soát trước nhất để đánh giá sơ bộ về tình trạng cách điện của các thiết bị điện.
- Để thẩm định sự biển đổi của dòng điện rò qua cách điện theo thời kì, lúc đo điện trở cách điện xác định thêm hệ số hấp thụ (Kht) và hệ số phân cực (Kpc).
3. Phương pháp đo điện trở cách điện:
- Gián tiếp :
Dùng vônmét và ampemét một chiều đo dòng điện rò ở các điện áp tiêu chuẩn
500V,1000V,2500V,5000V
Rcđ = Uđ/Irò (MΩ)
Uđ : Điện áp một chiều đặt vào cách điện
Irò :Dòng điện rò đo được
- Phương pháp trực tiếp :
Dùng Mêgaômét chuyên dùng có điện áp trên các cực đo :
500V,1000V,2500V,5000V
Lúc này trị số trên mêgôm là trị số thực của Rcđ
3.Một Cách đo điện trở cách điện cơ bản:
Một cực điện áp đo đặt vào phần dẫn điện của thiết bị ,cực điện áp còn lại đặt vào phần cách điện của thiết bị
3.Hai Đo điện trở cách điện bằng mêgômmét
Trường hợp này ta khử dòng điện rò bề mặt:
Rcđ = Uđ/(Irò) = Uđ/( Irò bề mặt + Iđi qua cách điện)
Lúc ta khử nhiễu: dòng điện rò được thu về con đường khác do đó
Rcđ = Uđ/(Irò) = Uđ/(Iđi qua cách điện)
3.2.Một Công việc chuẩn bị đo điện trở cách điện
- Rà soát đối tượng được thí nghiệm đã được cắt điện, cách ly hoàn toàn với những nguồn điện áp, vỏ thiết bị phải được nối đất.
- Nối đất tạm thời những đầu cực của đối tượng được thí nghiệm, sau đó tách những đầu cực của đối tượng đang nối vào hệ thống.
- Đối với những loại máy điện: thực hiện thêm việc nối tắt những đầu dây ra của mỗi cuộn dây được đo.
- Vệ sinh những bề mặt cách điện bên ngoài của đối tượng được thí nghiệm để loại trừ sai số đo do dòng rò bề mặt.
- Lựa chọn điện áp thí nghiệm, số phép đo thích hợp với quy định của ngành điện đối với từng đối tượng thiết bị được thí nghiệm.
- Rà soát nguồn, những đầu nối và dây đo của Mê-gôm-met phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
- Đấu nối sơ đồ đo thích hợp trật tự sử dụng thiết bị đo.
- Làm hàng rào an toàn bảo vệ, treo biển báo và cử người canh an toàn.
- Ghi nhận những trị giá nhiệt độ môi trường từ nhiệt kế .
3.2.Hai Tiến hành đo và lấy số liệu điện trở cách điện
- Chọn điện áp thí nghiệm trên thiết bị đo về vị trí điện áp thích hợp.
- Cấp nguồn thí nghiệm trên thiết bị đo về vị trí ON đồng thời theo dõi đồng hồ thời kì.
- Ghi nhận lại những trị giá điện trở cách điện ở các :thời điểm 15 giây và thời khắc 60 giây hoặc các thời điểm khác sau lúc đặt điện áp đo theo yêu cầu của phép đo.
- Đo cách điện của đối tượng thí nghiệm của máy điện theo quy định :
+Cách điện của các phần dẫn điện so với vỏ
+Cách điện giữa các phần dẫn điện so với nhau
- Đối với những máy biến sức ép 110kV lúc với yêu cầu thì lấy thêm những trị giá điện trở cách điện tại những thời khắc 1, 2, 3, 4, 5, 5, 7, 8, 9, 10 phút để vẽ đặc tuyến điện trở cách điện theo thời kì và xác định hệ số phân cực.
- Đối với những, tụ điện, kháng điện : ghi nhận lại những trị giá điện trở cách điện ở những thời khắc 15 giây, 60 giây sau lúc đặt điện áp đo theo yêu cầu của phép đo để xác định hệ số hấp thụ.
- Đối với những máy điện tĩnh, máy điện quay: lúc trị giá đo ko ổn định thì tạm thời ngừng đo, đấu tắt những đầu cực cuộn dây và đấu đất ít nhất trong 5 phút để xả hoàn toàn những điện tích dư.
- Sau lúc đo xong thì tắt nguồn thí nghiệm, sử dụng sào tiếp địa để nối đất những đầu cực đối tượng cần thí nghiệm nhằm xả điện tích dư.
- Đấu nối sơ đồ đo thích hợp với phép đo kế tiếp và tiến hành những bước tương tự để đo và lấy số liệu.
- Sau lúc thực hiện xong tất cả những phép đo trên một đối tượng thiết bị, cần phải vệ sinh thiết bị đo, thu vén và hoàn trả sơ đồ về trạng thái ban sơ.
3.2.3 Xử lý số liệu điện trở cách điện
- Lúc nhiệt độ đo khác với nhiệt độ tiêu chuẩn hoặc nhiệt độ ghi trong lý lịch thiết bị thì phải hiệu chỉnh Rcđ theo nhiệt độ bằng một hệ số K2
t1 :nhiệt độ đo trước đó hay cho trong lí lịch
t2 :nhiệt độ đo sau
- Δt < 0 lúc quy đổi về t1 phải chia với K2
Ví dụ : Rcđ = 1000MΩ ở t1 = 250C cho trong lí lịch ,Rcđ = 600MΩ ở t2 = 350C quy đổi về t1
- Tính hệ số hấp thụ Kht = R60”/R15”
- K ≥ 1.3 cách điện khô ,K < 1.3 cách điện bị ẩm
- Tính hệ số phân cực Kpc = R10/R1
