Camnangbep.com cũng giúp trả lời những vấn đề sau đây:
– Trước Cách mệnh tháng Tám, phong cách sáng tác của ông gói gọn trọng một chữ ngông. Ngông dựa trên sự tài hoa uyên chưng và tư cách hơn người.
– Sau Cách mệnh tháng Tám, Nguyễn Tuân nhiệt tình tham gia cách mệnh và trở thành cây bút tiêu biểu vượt trội của nền văn học mới .- Năm 1941, Nguyễn Tuân lại bị bắt giam một lần nữa vì giao tiếp với những người hoạt động tiêu khiển chính trị .- Sau đó một thời hạn ông lại bị tù vì “ xê dịch ” qua biên giới ko sở hữu giấy phép .- Nguyễn Tuân học hết bậc Thành chung thì bị đuổi do tham gia một cuộc bãi khóa phản đối một số ít thầy giáo Pháp nói xấu người Nước Ta .- Nguyễn Tuân ( 1910 – 1987 ) sinh ra trong một nhà nho nghèo lúc Hán học đã tàn, quê gốc ở Thành Thị trấn Hà Nội .
I. Đôi nét về tác giả Nguyễn Tuân
– Nguyễn Tuân sinh năm 1910, mất năm 1987 trong một gia đình nhà Nho lúc Hán học đã suy vong
– Quê thuộc làng Mộc, nay là phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà nội
– Sau lúc học hết bậc thành chung, ông viết văn và làm báo
– Cách mệnh tháng Tám thành công, ông tới với cách mệnh, tự nguyện sử dụng ngòi bút của mình để phục vụ cuộc kháng chiến
– Từ năm 1948 tới năm 1968, ông là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam
– Nguyễn Tuân là một nhà văn to, một người nghệ sĩ suốt đời đi tìm loại đẹp. Ông sở hữu vị trí to to và vai trò ko nhỏ đối với nền văn học Việt Nam
– Năm 1996, ông được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
– Những tác phẩm chính: Vang bóng một thời, Một chuyến đi, Thiều quê hương, Sông Đà, Hà Nội ta đánh Mĩ giỏi…
– Phong cách nghệ thuật: phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân sở hữu sự thay đổi trong những sáng tác ở thời kì trước và sau cách mệnh tháng Tám song sở hữu thể thấy những điểm nhất quán sau:
+ Phong cách của Nguyễn Tuân sở hữu thể thâu tóm trong một chữ “ngông”, trong mỗi trang viết của mình, Nguyễn Tuân luôn muốn thể hiện sự tài hoa, uyên chưng của bản thân. Chất tài hoa uyên chưng của Nguyễn Tuân được thể hiện:
•• Khám phá, phát hiện sự vật ở phương diện thẩm mĩ
•• Nhìn con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ
•• Vận dụng tri thức, vốn hiểu biết trên nhiều ngành nghề khác nhau để tạo dựng hình tượng
+ Ông là nhà văn của những tính cách độc đáo, của những tình cảm, cảm giác mãnh liệt, của những phong cách tuyệt mĩ,…
+ Kho từ vựng phong phú, tổ chức câu văn xuôi đầy trị giá tạo hình, sở hữu nhạc điệu trầm bổng, sở hữu phối âm, phối thanh linh hoạt, tài giỏi…
II. Đôi nét về tác phẩm Người lái đò sông Đà
1. Hoàn cảnh ra đời
– Tác phẩm là kết quả của chuyến đi miền Bắc vừa thỏa mãn thú phiêu lãng vừa để tìm kiếm vẻ đẹp thiên nhiên và chất vàng mười đã qua thử lửa trong tâm hồn của những con người lao động và đương đầu trên miền sông núi hùng vĩ và thơ mộng đó
– Người lái đò sông Đà là bài tùy bút được in trong tập Sông Đà (1960)
2. Bố cục (3 phần)
– Phần 1 (từ đầu tới “loại gậy đánh phèn”): Vẻ hung tợn của con sông Đà
– Phần 2 (tiếp đó tới “dòng nước sông Đà”): Cuộc sống của con người trên sông Đà và hình ảnh người lái đò sông Đà
– Phần 3 (còn lại): vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của sông Đà
3. Trị giá nội dung
– Người lái đò sông Đà là một áng văn đẹp được làm nên từ tình yêu quốc gia say đắm, thiêt tha của một con người muốn sử dụng văn học để tụng ca vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng vừa trữ tình thơ mộng của thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc
– Tác phẩm còn cho thấy công phu lao động nghệ thuật vất vả cùng sự tài hoa, uyên chưng của người nghệ sĩ Nguyễn Tuân trong việc sử dụng chữ nghĩa để tái tạo những kì công của tạo hóa và những kì tích lao động của con người.
4. Trị giá nghệ thuật
– Tùy bút pha bút kí, kết cấu linh hoạt, vận dụng được nhiều tri thức văn hóa và nghệ thuật vào trong tác phẩm
– Nhân vật mang phong thái đời thường, giản dị
– Văn pháp: kết hợp hài hào giữa hiện thực và lãng mạn
– Tiếng nói hiện đại kết hợp với tiếng nói thượng cổ
III. Dàn ý phân tích Người lái đò sông Đà
Dàn ý
I. Mở bài
– Giới thiệu về tác giả Nguyễn Tuân (tiểu truyện, sáng tác chính, phong cách nghệ thuật…)
– Giới thiệu khái quát về tác phẩm Người lái đò sông Đà
II. Thân bài
1. Lời đề từ
Nguyễn Tuân chọn đề từ bằng hai câu thơ:
– Đẹp vậy sao tiếng hát con tàu: tụng ca vẻ đẹp độc đáo, riêng biệt của sông Đà
– Chúng thủy giai đông tẩu/Đà giang độc Bắc lưu: tụng ca vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của sông Đà
→ Nguyễn Tuân kể chuyện về một dòng sông, về một vùng đất và cuộc sống con người Tây Bắc. Nguyễn Tuân sản xuất cho người đọc hiểu biết phong phú,tình yêu tha thiết với thiên nhiên, quốc gia con người Việt Nam. Thiên tùy bút vừa là một dự án khảo cứu công phu, vừa là một áng văn trữ tình giàu tính thẩm mĩ về con Sông Đà.
2. Hình tượng sông Đà
a) Giới thiệu khát quát về sông Đà
– Sông Đà biểu tượng cho vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc – một dòng chảy vĩ đại giữa núi rừng Tây Bắc
– Về địa lí: dòng sông bắt nguồn từ Trung Quốc chảy qua vùng núi cao hiểm trở, tốc độ dòng sông chảy xiết mạnh mẽ.
a) Vẻ đẹp hung bạo, hùng vĩ của sông Đà (phần 1)
– Dung mạo:
+ “Cảnh đá bờ sông dựng vách thành”: lòng sông hẹp, “bờ sông dựng vách thành”, “đúng ngọ mới sở hữu mặt trời”, chỗ “vách đá … như một loại yết hầu”.
+ Ở mặt ghềnh Hát Loóng: “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió” một cách hỗn độn, lúc nào cũng như “đòi nợ suýt” những người lái đó.
+ Ở Tà Mường Vát: “sở hữu những loại hút nước giống như loại giếng bê tông”, chúng “thở và kêu như cửa cống loại bị sặc nước”
– Tâm địa của sông Đà đưuọc miêu tả qua “thạch trận”:
+ Thạch trận : ” Đá ở đây từ nghìn năm vẫn phục kích hết trong lòng sông, hình như mỗi lần sở hữu chiếc thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần sở hữu chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả dậy để vỗ lấy thuyền”
+ Thủy trận :”Đám tảng đám hòn chia làm ba hàng ngang chặn ngang trên sông đòi ăn chết loại thuyền, một loại thuyền đơn độc ko biết lùi đi đâu để tránh một cuộc giáp lá cà sở hữu đá dàn sẵn trận địa.
+ Ba trùng vi giăng bẫy trên con sông:” Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, sở hữu bốn cửa tử một cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông” , “vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để xí gạt con thuyền vào”, “còn một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên trái bên phải đều là luồng chết cả.
→ Với vốn từ cực kì phong phú cùng văn pháp lãng mạn tô đậm để gây ấn tượng mãnh liệt, cảm giác rùng rợn, dựng lên một con sông hung bạo đầy đe dọa với con người.
b) Vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của sông Đà
– Trữ tình ở dáng sông kiều diễm với điểm nhìn từ trên cao xuống, từ tầm xa, bao quát để ngắm một dáng sông thơ mộng , sở hữu lúc nhà văn nhìn thấy nó bình dị như” một dải dây thừng”, như “một mái tóc mun…áng tóc trữ tình”.
– Trữ tình ở màu sắc sông nước: Nguyễn Tuân nhìn Sông Đà từ nhiều góc độ, lần này từ điểm nhìn thấp hơn và góc nhìn thật đẹp:lúc nhìn bằng ánh mắt họa sĩ, lúc thì nhìn bằng xúc cảm nhà thi sĩ để say sưa, quan sát tưởng tượng sắc nước Sông Đà, sự thay đổi màu sắc qua những mùa mà mùa nào cũng đẹp, một cách nhìn thật nhiều chiều và phổ thông
– Khuông cảnh bờ bãi ven sông với điểm nhìn đậu hẳn xuống mặt sông, là Một du khách trên sông “Thuyền tôi trôi trên Sông Đà…dòng trên” .
→ Sông Đà dưới ánh mắt của Nguyễn Tuân hiện lên như một dải lụa hiền hòa giữa vùng núi rừng Tây Bắc hoang vu, hùng vĩ
3. Hình ảnh người lái đò sông Đà
– Giới thiệu chung: ông lái đò Sông Đà làm nghề chở đò dọc trên Sông Đà- nghề vận tải đường nước, ông mang chân dung người lao động sông nước đẹp vạm vỡ khỏe mạnh. Cuộc sống hằng ngày của ông là chiến đầu với con Sông Đà, vật lộn với thiên nhiên để tranh giành sự sống, để tồn tại
– Cuộc đấu đấu trên sông Đà – con sông hùng dữ và nham hiểm:
+ Là người từng trải, hiểu biết và thuần thục trong nghề lái đò: “trên sông Đà ông xuôi ngược hưn một trăm lần”, “nhớ tỉ mỉ … những luồng nước”, …
+ Là người mưu trí dũng cảm, bản lĩnh và tài giỏi: ung dung đối đầu với thác dữ “nén đau giữ mái chèo, tỉnh táo chỉ huy bạn chèo …”, “nắm chắc binh pháp của thần sông thần núi”, động tác điêu luyện “cưỡi đúng ngay trên bờm sóng, phóng thẳng thuyền vào giữa thác …”
+ Là người nghệ sĩ tài hoa: ưa những khúc sông nhiều ghềnh thác, ko thích lái đò trên khúc sông bằng phẳng, coi việc thắng lợi “con thủy quái” là chuyện thường
– Trở về với cuộc sống đời thường, sau trận đấu “đêm đấy nhà ông đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam..cá túa ra tràn đầy đồng ruộng”. Đó là cuộc sống thường nhật của người lái đò ngày nào cũng đương đầu với thiên nhiên
→ Cuộc sống bình dị, khiêm nhượng nhưng rất đáng khâm phục
III. Kết bài
– Khái quát gia trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
+ Nội dung: Người lái đò sông Đà tụng ca vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng vừa trữ tình thơ mộng của thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc
+ Nghệ thuật: cách sử dụng từ ngữ độc đáo, đắc địa, tài giỏi, sử dụng vốn hiểu biết trên nhiều ngành nghề, kết hợp phối hợp giữa văn pháp lãng mạn và hiện thực
– Cảm nhận về văn bản: Người lái đò sông Đà lầ một áng tùy bút xuất sắc, cho thấy tài năng và tấm lòng của người nghệ sĩ suốt đời đi tìm loại Đẹp – Nguyễn Tuân
II. Tác phẩm
1. Tóm tắt tác phẩm
Thiên nhiên Tây Bắc được tô điểm bởi con sông Đà vừa hung bạo vừa trữ tình. Sông Đà sở hữu lúc dịu dàng êm đềm như người phụ nữ kiều diễm. Nước sông Đà biến hóa theo mùa, phản chiếu trời xuân nắng thu : “ Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, mùa thu lừ lừ chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa ”. Dọc theo sông Đà, sở hữu lắm thác nhiều ghềnh, sở hữu đá dựng vách thành, sở hữu đá tảng, đá hòn bày thế thạch trận, tạo nên cửa sinh, cửa tử. Nổi trội trên bức tranh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, đầy sức sống đó là hình ảnh ông lái đò sông Đà. Đó là một người mang vẻ đẹp khỏe mạnh của người dân lao động vùng sông nước với thân hình cao to, nước da rám nắng. Ông làm nghề lái đò đã nhiều năm, từng gắn bó với dòng sông Đà, hiểu được tính khí của nó. Ông thuộc nằm lòng từng con thác to, thác nhỏ, từng vách đá, luồng nước, từng cửa sinh, cửa tử do thế thạch trận tạo nên. Ông đã sử dụng kinh nghiệm tay nghề nghề nghiệp cùng với sự chịu thương chịu khó dũng mãnh đưa con thuyền vượt thác nước sông Đà đầy nguy kịch. Ông đã đưa nhiều chuyến hàng về xuôi bảo đảm an toàn để góp thêm phần vào đời sống. Sau lúc vượt sông Đà, ông lái đò quay trở lại đời sống đời thường thư thái của mình, ông neo thuyền chỗ khúc sông bình lặng, nấu ống cơm lam và buôn chuyện về cá anh vũ, cá dầm xanh .
2. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
– Người lái đò sông Đà in trong tập Sông Đà ( 1960 ), là tùy bút xuất sắc của Nguyễn Tuân .
– Thành tựu thu hoạch được sau chuyến đi khó khăn và hào hứng tới miền Tây bắc to to, xa xôi .
b. Bố cục (3 phần)
– Phần 1 ( từ đầu tới ” gậy đánh phèn ” ) : Sự kinh hoàng, hung bạo của sông Đà .
– Phần 2 ( tiếp tới ” dòng nước sông Đà ” ) : Cuộc sống con người trên sông Đà, hình tượng người lái đò .
– Phần 3 ( còn lại ) : Vẻ hiền hòa, trữ tình của sông Đà .
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Hình tượng con sông Đà
– Lời đề từ : Khẳng định vẻ đẹp và sự độc lạ của sông Đà. Trên trang văn Nguyễn Tuân, sông Đà đại diện thay mặt cho vạn vật thiên nhiên Tây Bắc và là một sinh thể sở hữu hồn, sôi động, mang tính cách, tâm hồn, vừa hùng vĩ hung bạo lại vừa thơ mộng, trữ tình .
* Sông Đà hùng vĩ, dữ dội với tính cách hung bạo:
– Vách đá dựng đứng, kì vĩ : ” cảnh đá bờ sông dựng vách thành … sang bờ kia ” .
– Ghềnh Hát Loóng hung ác : ” nước xô đá, đá xô sóng … dễ lật ngửa bụng thuyền ra ” .
– Hút nước vừa trọng thể vừa kinh hoàng : ” như loại giếng bê tông … ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi ” .
– Thác đá : ” nghe như là oán trách … cháy bùng bùng, đá thác từ nghìn năm vẫn phục kích hết trong lòng sông … ngỗ ngược, đường bệ uy phong, hất hàm máu chiến ” .
– Sông Đà sắp xếp thạch trận trùng trùng điệp điệp, đòi tóm lấy mọi con thuyền qua sông.
* Vẻ đẹp thơ mộng và tính cách trữ tình:
b. Hình tượng người lái đò sông Đà.
* Vẻ đẹp bình dị của người dân lao động:
c. Trị giá nội dung:
Người lái đò sông Đà là một áng văn đẹp được làm ra từ tình yêu quốc gia say đắm, thiết tha của một con người muốn sử dụng văn học để ca tụng vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng, vừa trữ tình, thơ mộng của vạn vật thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc .
d. Trị giá nghệ thuật:
Tác phẩm đã bộc lộ rõ phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Nét tài hoa bộc lộ qua ngôn từ, hình ảnh, câu văn phát minh thông minh mới mẻ và lạ mắt, vốn từ vựng nhiều mẫu mã, ngôn từ đúng mực …
Sơ đồ tư duy – Người lái đò sông Đà
