
Bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn được Thạch Lam khắc họa ra trước mắt người đọc một sườn cảnh đượm buồn, quạnh vắng như những mảnh đời của những con người sống quanh xóm chợ. Sau đây là một số mẫu bài phân tích bức tranh phường thị xã về đêm hay nhất Hoatieu đã tổng hợp, xin san sẻ tới những bạn.
- Cảm nhận cảnh đợi tàu trong Hai đứa trẻ của Thạch Lam
- Top 6 mẫu phân tích Hai đứa trẻ của Thạch Lam
Cảnh chợ tàn được Thạch Lam miêu tả qua những chi tiết như: người về hết và tiếng ồn ào cũng mất, chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía; mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lum khum trên mặt đất đi lại tìm tòi... làm cho người đọc cảm nhận nên một bức tranh đượm buồn về cuộc sống nơi phường thị xã nghèo. Mời những bạn cùng Hoatieu tham khảo một số bài văn mẫu phân tích cảnh chợ tàn trong Hai đứa trẻ, phân tích bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn để hiểu rõ hơn về thông điệp tác giả muốn truyền tải về những kiếp người nơi phường thị xã.
1. Dàn ý bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn
a) Mở bài
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm:
+ Thạch Lam là một cây bút viết truyện ngắn tài hoa xuất sắc.
+ Hai đứa trẻ là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách truyện trữ tình lãng mạn, ko sở hữu cốt truyện của Thạch Lam.
- Cảm nhận chung về bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn: Đây là bức tranh giàu ý nghĩa
b) Thân bài
* Sườn cảnh ngày tàn
- Âm thanh:
+ Tiếng trống thu ko: Tiếng trống khép lại một buổi chiều quê lặng lẽ
+ Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng.
+ Tiếng muỗi vo ve.
- Hình ảnh, màu sắc:
+ “Phương tây đỏ rực như lửa cháy”,
+ “Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn”.
- Đường nét: dãy tre làng cắt hình rõ rệt trên nền trời.
- Tiết điệu chậm, giàu hình ảnh và nhạc điệu
Cảnh chợ tàn và những kiếp người nơi phường thị xã
- Cảnh chợ tàn cùng hưởng với sườn cảnh thiên nhiên ngày tàn:
+ Chợ đã vãn từ lâu, người về hết và tiếng ồn ào cũng mất
+ Chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía.
- Con người:
+ Mấy đứa trẻ con nhà nghèo tìm tòi, nhặt nhạnh những thứ còn sót lại ở chợ: nhường như gánh nặng thế cuộc cũng đè lên đôi vai chúng.
+ Mẹ con chị Tí: với chiếc hàng nước đơn sơ, vắng khách.
+ Bà cụ Thi: khá điên tới tìm rượu lúc đêm tối rồi đi lần vào bóng tối.
+ Bác bỏ Siêu với gánh hàng phở - một thứ quà xa xỉ.
+ Gia đình bác bỏ xẩm mù sống bằng lời ca tiếng đàn và lòng hảo tâm của khách qua đường.
* Tâm trạng của Liên trước thời khắc ngày tàn
- Cảm nhận rất rõ: “mùi riêng của đất, của quê hương này” từ tâm hồn nhạy cảm
- Cảnh ngày tàn và những kiếp người tàn tạ: gợi cho Liên nỗi buồn thấm thía
- Động lòng thương những đứa trẻ nhà nghèo nhưng chính chị cũng ko sở hữu tiền mà cho chúng.
- Xót thương mẹ con chị Tí: ngày mò cua bắt tép, tối dọn chiếc hàng nước chè tươi chả kiếm được bao nhiêu.
* Đặc sắc nghệ thuật
- Nghệ thuật miêu tả đặc sắc, thấm đượm chất trữ tình
- Tiếng nói miêu tả đầy chất thơ
- Văn pháp trữ tình đan xen chất hiện thực
- Giọng điệu chậm rãi, nhẹ nhõm mà thấm đẫm nỗi buồn.
c) Kết bài
- Tìm hiểu khái quát bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn
- Trình bày cảm nhận của em về bức tranh đó.
2. Phân tích cảnh chợ tàn trong Hai đứa trẻ
Trong giai đoạn văn học trước Cách mệnh tháng Tám. Thạch Lam là một cây bút xuất sắc đa tài năng. Truyện ngắn Hai đứa trẻ rút trong tập Nắng trong vườn (1938) là một tác phẩm tiêu biểu của ông. Với cách viết giàu chất lãng mạn, truyện như một bài thơ trữ tình đượm buồn nhưng đầy cá tính nhân văn.
Trong mỗi tác phẩm truyện kể, ngoài yếu tố nhân vật còn phải kể tới một yếu tố khác, đó là hoàn cảnh. Xây dựng hoàn cảnh, tác giả nhằm xác lập mối quan hệ giữa nhân vật và môi trường xã hội mà nhân vật đó đang sống. Sự tác thành giữa hoàn cảnh và nhân vật sẽ tạo nên chất keo kết dính những chi tiết và nhờ vậy nội dung tác phẩm trở nên liền mạch, nghệ thuật của tác phẩm đó sẽ hoàn chỉnh hơn. Đó là một trong những yêu cầu buộc phải ko chỉ của văn học hiện thực (hoàn cảnh sinh tính cách).
Nhà văn Thạch Lam mở đầu truyện ngắn Hai đứa trẻ bằng những hình ảnh vào thời khắc của một ngày sắp tàn. Vào thời khắc đó cảnh vật của phường thị xã nghèo hiện ra xơ xác, tiêu điều, với những con người mỏi mệt quẩn quanh nơi phường chợ. Cùng xuất hiện với những gì tàn tạ nhất ở phường thị xã đó là nhân vật Liên và An. Qua chiếc cảm nhận của hai tâm hồn thơ ngây đó, mọi cảnh vật được hiện lên một cách chi tiết và trung thực nhất.
Nhưng trước hết, chiếc cảnh chiều tàn nhưng vẫn được nhà văn miêu tả đậm chất thơ. "Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời... Một chiều êm đềm như ru, văng vọng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào...".
Bức tranh đó tuy đẹp nhưng ẩn ở trong đó cả một nỗi buồn mà người vẽ lên đã cố ý che lấp bằng những mảng màu sặc sỡ. Sở dĩ phải miêu tả cảnh vật đó. Thạch Lam như muốn giúp người ta đi tìm chút cảm giác nhẹ nhõm sau những trằn trọc của thế cuộc. Văn Thạch Lam bao giờ cũng giàu xúc cảm để rồi làm cho người đọc như chìm vào cõi mộng của một bài thơ tình lãng mạn. Từng câu chữ cứ nhè nhẹ lan thấm vào lòng người trong cảm giác say mê. Với người nhận xét văn Thạch Lam vừa chứa chất hiện thực vừa giàu tính lãng mạn. Ý kiến đó rất thích hợp lúc nói về truyện ngắn Hai đứa trẻ, bởi vì trong truyện ngắn này hiện thực của cuộc sống tủi buồn, mòn mỏi luôn vây hãm lấy những con người sống chung trong phường thị xã, ở đây gọi là phường thị xã nhưng thực chất mới chỉ là chiếc chợ xép nhỏ. "Chợ họp giữa phường vãn từ lâu. Người về hết và tiếng ồn ào cùng mất. Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía. Một mùi âm ẩm bốc lên, khá nóng của ban ngày lẫn với mùi cát bụi thân thuộc quá, làm cho chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất của quê hương này...".
Chỉ cần nhìn vào chiếc chợ tiêu điều này cũng sở hữu thể thấy cuộc sống của người dân khổ cực thế nào? Những người bán hàng về muộn đứng nói chuyện với nhau ít câu như thể trao lại cho nhau những nỗi buồn tẻ cuộc sống, ống kính tác giả ko quên ghi lấy hình ảnh những đứa trẻ con nhà nghèo, đang mưu kế sinh nhai bằng những phế truất phẩm của phiên chợ. Những số phận đó "cúi lum khum trên mặt đất đi lại tìm tòi. Chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay hất cứ chiếc gì sở hữu thể tiêu dùng được của những người bán hàng để lại". Liên trông thấy động lòng thương nhưng chính chị cũng ko sở hữu tiền để mà cho chúng nó. Đây là hiện thân đầy đủ nhất của sự khốn khổ. Sự nỗ lực thì đã quá sức, còn hi vọng thì vẫn mơ tưởng. Ở truyện ngắn này, những nhân vật đều đang tìm cách cầm cự trong cuộc sống hiện tại. Chị Tí với hàng nước bên chiếc móc gạch nhưng ko biết bán cho người nào.
Khá hơn đôi chút là hàng bác bỏ phở Siêu, nhưng đó cũng chỉ hé lên một mảng ánh sáng đèn dầu leo lét. Vậy mà với cuộc sống ở phường thị xã nghèo này thì hàng của bác bỏ vẫn là một thứ "xa xỉ".
Cảnh của phường thị xã thật là tiêu điều xơ xác. Cuộc sống của những con người ở đó thì mòn mỏi, nặng nề. Mọi hoạt động như để chống chọi lại với sự nghèo nàn khốn khó nhưng tất cả chỉ lâm vào bế tắc. Hoàn cảnh đó thường sản sinh ra những con người quái đản, đó là bà cụ Thi "khá điên", với tiếng cười khanh khách đi vào bóng đêm. Cụ Thi điên là chứng tích của sự sa sút về cuộc sống, một biểu hiện tiêu biểu cho quá trình tìm tòi lối thoát trong vô vọng. Sự xuất hiện của nhân vật cụ Thi "khá điên" càng làm cho nhân vật truyện ngắn Hai đứa trẻ thêm cụ thể, sinh động, tạo cho bức tranh cuộc sống trở nên ngột ngạt.
Cảnh chiều tàn nơi phường thị xã nghèo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ là một góc thu nhỏ của xã hội cũ. Ở đó những số phận con người được hiện lên rõ ràng nhất. Tất cả tập hợp lại trong một ko gian chật hẹp và tăm tối.
Thông qua phần đầu của truyện, nhà văn Thạch Lam đã tái tạo lại bối cảnh cuộc sống của những năm trước Cách mệnh tháng Tám. Bằng việc phác họa cảnh phường thị xã ngày tàn, truyện ngắn Hai đứa trẻ đã chứng tỏ nhà văn tinh thông sâu sắc cuộc sống tù túng của người nông dân lao động đồng thời lên tiếng bảo vệ quyền sống và sự công bằng cho xã hội thời bấy giờ.
Với văn pháp tả cảnh đạt tới chuẩn mực truyện mang âm hưởng của một bài thơ trữ trình nhưng gợi xúc cảm buồn man mác. Nghệ thuật miêu tả cùng với niềm cảm hứng lãng mạn được tác giả sử dụng đã đưa truyện ngắn này xứng đáng với những tác phẩm xuất sắc cùng thời.
Đáng quý là trong chiếc cảnh chiều tàn đó, tình cảm con người vẫn còn chưa tàn tạ. Dù ko khấm khá hơn, nhưng Liên vẫn mong sở hữu tiền để đưa cho những đứa trẻ lam lũ đang tìm kiếm những vật rơi rớt lại sau phiên chợ tiêu điều. Liên ko chỉ thương mình và An mà còn hướng tới cả bao số phận cùng cực khác. Tất cả những con người trong phường thị xã này, từ mẹ con chị Tí, ngày nào cũng như ngày nào quẩn quanh với những công việc chẳng sở hữu gì khác là ban ngày đi bắt tép, tối về dọn quán bán nước cho mấy chú lính tuần, cho tới hàng phở Siêu leo lét ngọn đèn dầu, bà cụ Thi "hai điên" với tiếng cười khanh khách... Tất cả chỉ nói lên chiếc mòn mỏi của cuộc sống nơi phường thị xã mà chưa phải là những gì tha hóa, làm cho con người phải độc ác.
Thạch Lam ko phải là nhà văn hiện thực phê phán như Nam Cao hay Ngô Tất Tố, nên ngòi bút của ông ko khai thác chiếc trần truồng của thế cuộc lam lũ. Mặc tuy vậy, trong chiếc bài thơ rất đỗi tinh tế là truyện ngắn Hai đứa trẻ này, Thạch Lam đã gián tiếp phản ánh và tố cáo chiếc xã hội ngột thở, tù đọng, trong đó, cuộc sống con người đang mất hết ý nghĩa, đang bị dồn tới chân tường bế tắc. Và từ thực tế đó, tác giả đã chuẩn bị cho đoạn tiếp theo miêu tả chiếc khát vọng được đi xa, mơ hồ, kín đáo trong hình ảnh chuyến tàu đêm với tâm trạng hào hứng của hai đứa trẻ.
3. Phân tích bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn
Thạch Lam một trong những cây bút chủ lực của Tự lực văn đoàn. Những tác phẩm của ông thiên về những xúc cảm trong trẻo, nhẹ nhõm mà vô cùng sâu lắng. Đằng sau những trang văn thấm đẫm chất thơ là niềm cảm thương, tấm lòng nhân đạo với những kiếp người nghèo khổ trong xã hội. Truyện ngắn Hai đứa trẻ là một trong những truyện nổi trội nhất của ông. Nắm bắt khoảnh khắc ngày tàn, Thạch Lam đã vẽ nên cuộc sống đầy ảm đảm mà cũng ngập tràn mong ước của con người nơi đây.
Thạch Lam lựa chọn thời khắc hoàng hôn, lúc mọi vật khởi đầu chuẩn bị đi vào trạng thái ngơi nghỉ. Bằng ngòi bút tinh tế, nhạy cảm ông ko chỉ nắm bắt chiếc thần thái của cuộc sống con người mà đó còn là bức tranh thiên nhiên. Qua hai bức tranh đó thể hiện những ý kiến, xúc cảm của tác giả trước hiện thực cuộc sống.
Bức tranh thiên nhiên mộng mơ mà đượm buồn, âm thanh còn vương lại chỉ là “tiếng trống thu ko trên chiếc chòi của thị xã nhỏ; từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều”, xa xa là tiếng ếch nhái kêu ran theo tiếng gió đưa vào. Âm thanh tưởng là náo động, rộn ràng mà hóa ra lại da diết, khắc khoải, âm u. Có nhẽ ko gian phải vắng lặng, tĩnh mịch lắm mới sở hữu thể nắm bắt trọn vẹn từng âm thanh ngoài kia tới vậy. Lúc này, mặt trời cũng dần dần đi vào trạng thái ngơi nghỉ: “Phương Tây đỏ rực như lửa cháy”, “Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn”, gam màu sáng, màu nóng nhưng tất cả đều gợi lên sự lụi tàn. Những dãy tre làng trước mặt đen lại cắt hình rõ rệt trên nền trời làm cho cho sự ảm đạo bao trùm lên cảnh vật lúc bóng tối dần bủa vây xung quanh. Với nhịp độ chậm, những câu văn giàu tính nhạc tựa như một câu thơ đã vẽ nên sườn cảnh yên bình, êm dịu của bức tranh thiên nhiên. Bức tranh hoàng hôn đẹp, mộng mơ, yên ả nhưng đậm nỗi u buồn, âm u.
Kế bên bức tranh thiên nhiên, Thạch Lam còn đưa những nét vẽ của mình hướng tới bức tranh sinh hoạt của con người. Ông nắm lấy sườn cảnh của một buổi chợ đã tàn. Người ta thường nói rằng, muốn biết cuộc sống nơi đó ra sao, chỉ cần tới chợ là sẽ biết. Và Thạch Lam cũng làm tương tự. Sườn cảnh khu chợ sau buổi họp hiện lên tiêu điều, xơ xác. Âm thanh náo nhiệt, ồn ã đã biến mất, giờ chỉ còn lại chiếc tĩnh lặng bao trùm. Chỉ còn một vài người bán hàng về muộn ở lại dọn hàng, họ trò chuyện vội vã với nhau vài câu. Trên nền chợ chỉ còn lại rác rưởi, vỏ thị, vỏ bưởi,… Những đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lum khum trên mặt đất, đi tìm tòi, nhặt nhạnh những thanh nứa thanh tre hay bất cứ những gì còn sót lại… cảnh tình của chúng thật đáng thương, tội nghiệp. Mẹ con chị Tí ngày mò cua, bắt ốc, đêm lại dọn hàng nước bán, dù đã siêng năng làm lụng nhưng vẫn ko đủ sống. Bà cụ Thi điên nghiện rượu, lúc nào cũng chìm trong khá men, xuất hiện cùng tiếng cười khanh khách,… Còn chị em Liên cũng coi giữ một shop tạp hóa nhỏ, bán những vật dụng đơn thuần cho những khách hàng thân thuộc. Liên, An mới chỉ là những đứa trẻ nhưng chúng đã tham gia vào công cuộc mưu sinh. Cuộc sống của những người dân nơi đây quẩn quanh, nhàm chán, họ đại diện cho những kiếp sống mòn, sống mỏi. Trong sâu thẳm họ vẫn luôn thèm khát, đợi chờ một điều gì đó tươi sáng hơn cho cuộc sống, nhưng còn mơ hồ, ko rõ ràng.
Vượt bậc nhất trong bức tranh đó chính là tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của nhân vật Liên. Cô tinh tế, nhạy cảm trước sự biến chuyển của thiên nhiên trong khoảnh khắc ngày tàn, cảm nhận từng chi tiết bé nhỏ mà thân thuộc với cuộc sống nơi đây: “một mùi âm ẩm bốc lên trộn lẫn với mùi cát bụi thân thuộc quá…”, mùi hương thân quen, đã gắn bó với cuộc sống của cô nhiều năm. “Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen…” ngắm nhìn sườn cảnh, nhường như chiếc trầm buồn, yên tĩnh của thiên nhiên thấm sâu vào tâm hồn non nớt, đầy nhạy cảm của cô. Liên còn là một cô bé sở hữu tâm lòng nhân hậu, giàu lòng yêu thương. Đó là sự quan tâm với mẹ con chị Tí, những thắc mắc han ân cần, chứa đựng tình yêu thương, xót xa và ái ngại cho hoàn cảnh gia đình chị. Nghe tiếng cười biết đó là cụ Thi đi, Liên “lẳng lặng rót đầy một cút rượu ty đưa cho cụ” và “đứng sững nhìn theo”. Trước hình ảnh những đứa trẻ con nghèo nhặt rác chị động lòng thương nhưng bản thân lại ko sở hữu tiền cho chúng.
Bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn là đoạn văn giàu chất trữ tình. Chất thơ đó tỏa ra từ thiên nhiên, từ cảnh vật quê hương bình dị, rất đỗi thân thuộc là tiếng trống thu ko, là tiếng ếch kêu ran ngoài đồng,… Chất thơ còn thể hiện trong tâm hồn đầy nhạy cảm, tinh tế của Liên lúc cảm nhận về cuộc sống xung quanh. Ko chỉ vậy chất thơ còn thấm đượm trong từ câu chữ, những câu văn nhịp nhàng, sở hữu tiết tấu, giàu chất nhạc: “Chiều, chiều rồi. Một chiều êm đềm như ru, văng vọng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào” đã tăng thêm chất trữ tình cho tác phẩm.
Bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn vừa khắc họa được bức tranh thiên nhiên đẹp mà đượm buồn, vừa cho thấy cuộc sống quẩn quanh, bế tắc, nghèo nàn của những con người nơi đây. Đằng sau bức tranh phường thị xã ta còn thấy được tình yêu thiên nhiên, cũng như tấm lòng nhân đạo sâu sắc của tác giả: trân trọng nâng niu những số phận và ước mơ đổi đời của họ. Nghệ thuật miêu tả đặc sắc, chất trữ tình thấm đượm cũng là những yếu tố tạo nên sự thành công cho tác phẩm.
4. Phân tích bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn - mẫu 2
“Cây bút sở hữu đặc tài về truyện ngắn” ko người nào khác là Thạch Lam. Truyện ngắn của ông phối hợp giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn “mà vẫn nồng nàn tình quê, nặng lòng với dân tộc”. Bức tranh phường thị xã lúc chiều tà trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” là một bức tranh hòa quện giữa hai chất liệu đó. Lãng mạn bởi chiếc nhìn tinh tế, hiện thực bởi ngòi bút đặc tả sườn cảnh thiên nhiên và con người ở nơi đây.
Ngay từ lúc còn nhỏ Thạch Lam sống ở quê ngoại là phường thị xã Cẩm Giàng- Hải Dương, sở hữu điều kiện xúc tiếp với nơi thôn quê nên trong tác phẩm của ông luôn chất chứa cảnh làng quê sở hữu hình bóng những con người nghèo khổ.
Bức tranh phường thị xã lúc chiều tà trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” được nhà văn như đứng từ xa quan sát bao trùm lên tất cả để khắc họa lại một cách trung thực về cuộc sống nơi đây từ cảnh vật hắt hiu lúc hoàng hôn với âm thanh, ko khí, ánh sáng cho tới những con người nhỏ bé mưu sinh. “Ông sở hữu một ngòi bút lặng lẽ, trầm tĩnh vô cùng, ngòi bút chuyên tả tỉ mỉ những chiếc rất nhỏ và đẹp”.
Nhà văn miêu tả sườn cảnh hoàng hôn của phường thị xã khởi đầu bằng tiếng trống thu ko, vang vọng rời rạc từng tiếng một báo hiệu giờ phút của ngày tàn, điểm khắc cho trời sắp tối. Câu văn mở đầu dịu dàng như lời bài thơ gợi ra ko khí âm u nơi phường thị xã nhỏ. Ko chỉ vậy len lỏi là tiếng động của làng quê: “văng vọng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào”, tiếng “muỗi đã khởi đầu vo ve” lúc chập choạng chiều tối. Những âm thanh đó gợi cảm giác buồn tẻ, tĩnh lặng mang đậm chất dân dã nông thôn. Phải là một con người nhạy cảm, yêu quê hương và sở hữu chiếc nhìn tinh tế, sâu sắc mới sở hữu thể lắng mình cảm nhận những điều bình dị như thế.
Màu sắc của bầu trời, của cảnh vật nơi đây là màu đỏ rực như lửa cháy, màu hồng như hòn than sắp tàn của đám mây cho thấy một ngày đã qua đi bóng tối khởi đầu lan dần bởi màu đen của dãy tre làng cắt hình rõ rệt trên nền trời. Cách so sánh độc đáo với hình ảnh so sánh cụ thể, nổi trội đặc tả màn đêm buông xuống bao trùm lên tất cả.
Bóng đêm bao phủ “Những nhà đã lên đèn” những ánh sáng chẳng phải rực rỡ, chói lóa như chốn thị thành, nó là chiếc “đèn treo trong nhà bác bỏ phở Mĩ, đèn hoa kì leo lét trong nhà ông Cửu, và đèn dây sáng xanh trong hiệu khách…” những ánh sáng đó thật yếu ớt như đưa con người ta vào toàn cầu hư hư thực thực một bên sáng một bên tối.
Mùi vị thì sao? Một mùi ẩm mốc bốc lên, khá nóng của ban ngày lẫn với của cát bụi thân thuộc quá chiếc mùi của quê hương, của đất mẹ nghèo túng. Ống kính của nhà văn lia sắp xuống dưới mặt đất là những rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía. Tất cả đều được nhà văn thu vào ống kính quay phim.
Bức tranh thiên nhiên lúc phường thị xã hoang vắng, hiu hắt nhưng cũng rất gợi cảm, thơ mộng được nhà văn khắc họa bởi những câu văn êm dịu, giọng điệu chậm rãi, nhẹ nhõm mà thấm đẫm nỗi buồn của con người trước cảnh ngày tàn.
Thiên nhiên buồn nhưng đượm chất trữ tình còn bức tranh cuộc sống con người lúc chiều tà như thế nào? Họ là những kiếp người tàn. Những con người nhỏ bé và nghèo túng như chị em Liên. Liên và An_hai con người trước tiên xuất hiện trong cảnh chiều muộn với một tâm trạng “buồn man mác” bởi cảnh vãn chợ chiều cô quạnh. Chị em cô được mẹ ủy quyền trông nom shop tạp hóa tí xíu bán mấy đồ vặt vạnh, thu nhập cũng chẳng đáng là bao chỉ mong giúp chút ít gia đình qua đi lúc khó khăn lúc cha cô bị thôi việc, cả nhà phải bỏ Hà Nội về quê sống. Thạch Lam đã mạnh dạn đi sâu vào toàn cầu nội tâm của nhân vật Liên_trung tâm của truyện. Mẫu buồn của cô gái mới to “thấm thía vào tâm hồn thơ ngây”, lòng buồn man mác trước giờ phút ngày tàn. Cậu bé An vẫn hồn nhiên như chiếc tuổi đời của trẻ thơ. Ngòi bút ông đã khơi sâu vào toàn cầu bên trong của nhân vật.
Những con người thân thuộc của chị em Liên cũng được nhà văn để tâm khắc họa. Họ cũng khổvà nghèo như Liên. Đó là mẹ con chị Tí ngày mò cua bắt tép trong bùn lầy nước đục, tối tới trông chờ vào gánh nước chè dưới gốc cây bàng để bán cho những người phu gạo, phu xe, mấy chú lính lệ hay người thân thầy thừa thi thoảng cao hứng vào uống chén nước, hút điếu thuốc lào. Họ cũng chẳng dư giả hơn chị là bao. Thực sự đó ko phải là sống mà là cầm cự để duy trì sự tồn tại trong vô vọng. Bởi con người ta quá vất vả cho miếng cơm manh áo.
Ngòi bút nhân đạo của Thạch Lam đã góp thêm cho số phận một mảnh đời tàn tạ với hình ảnh bà cụ Thi_ “một bà già khá điên vẫn tìm rượu ở hàng Liên”. Con người đó nửa tỉnh nửa say, nửa lành nửa bệnh bà từ bóng tối đi vào shop Liên để uống rượu rồi lại “đi lần vào bóng tối, tiếng cười khanh khách nhỏ dần về phía làng”. Dù chỉ xuất hiện qua vài câu văn nhưng con người đó để lại cho ta nhiều sợ hãi. Hình ảnh đó đã gieo vào sâu thẳm trong lòng người đọc một sự băn khoăn, sự thương cảm xót xa về một cảnh đời lầm lũi trong bóng tối, bế tắc và vô vọng.
Đó còn là hình ảnh của mấy đứa trẻ con nhà nghèo, chúng cũng chạc tuổi như Liên và An vậy nhưng đã phải “lum khum” nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay bất cứ thứ gì còn tiêu dùng được của người bán hàng bỏ lại. Từ láy lum khum cho thấy sự cùng cực của trẻ con nơi này đáng lẽ ở chiếc tuổi đó chúng phải được vui chơi, được nô đùa thì lại phải đầu tắt mặt tối vất vả. Tuổi thơ của chúng chỉ toàn là sự nghèo túng. Thạch Lam qua những hình ảnh đó đã lên án xã hội hiện thực chưa thực sự quan tâm tới đời sống của nhân dân đặc trưng là về quyền trẻ em. Ông cũng như biết bao độc giả luôn mong muốn cho những em sở hữu được một cuộc sống giàu có, được học hành và được vui chơi. Trong xã hội ngày nay dù quốc gia đã phát triển hơn rất nhiều nhưng ở đâu đó vẫn sở hữu những đứa trẻ xấu số phải chịu nhiều thiệt thòi mong được sự quan tâm, viện trợ của cùng đồng.
Nhà văn Thạch Lam như nhà quay phim tài hoa đã tái tạo lại sườn cảnh phường thị xã lúc chiều tà, từng câu văn của ông như ống kính lia chậm tỉ mỉ, quan sát tất cả cảnh vật và con người trong nhịp sống nơi đây. Đồng thời ông cũng giống như một họa sĩ tài năng vẽ lên bức tranh ngày tàn sở hữu những kiếp sống leo lét như ánh đèn đêm. Ông cũng là một nhà tâm lí tài giỏi tinh thông toàn cầu nội tâm của nhân vật. Liên một cô bé nhạy cảm sở hữu tấm lòng nhân hậu hiếm thấy cô thương cho gia đình mình, thương cho những kiếp người tàn tạ quanh mình. Qua đó cho thấy tình cảm thật tình của nhà văn dành cho những con người sở hữu số phận nghèo khổ, tội nghiệp.
Những câu văn lãng mạn với văn pháp trữ tình đan xen chất hiện thực trong truyện ngắn, văn phong nhẹ nhõm, thanh thoát đã vẽ nên bức tranh chiều tà ở phường thị xã bằng chất liệu ngôn từ gợi lên sự nghèo đói, khó khăn, tiêu điều tới thảm hại. Bức tranh đó đã để lại cho người cảm nhận sở hữu nhiều dư vị, băn khoăn và trằn trọc về cuộc sống của những người dân nghèo.
5. Phân tích bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn - mẫu 3
Hai đứa trẻ là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất cho đời thơ Thạch Lam. Bằng những câu văn giản dị, mộc mạc Thạch Lam đã vẽ nên một bức tranh buổi chiều nơi phường thị xã nghèo đầy bình lặng, thanh bình nhưng lắng sâu và ngập tràn tình cảm. Những nét vẽ hết sức giản đơn nhưng lại tinh tế vô cùng. Một bức tranh phường thị xã lúc chiều tàn sở hữu sự đan xen hòa hợp giữa cảnh sắc thiên nhiên, cuộc sống sinh hoạt và nét đẹp tâm hồn con người.
Tác phẩm mở đầu với những nét gợi đơn thuần và huyền ảo về thiên nhiên. Để tô vẽ nên bức tranh của mình Thạch Lam đã tiêu dùng chiếc quan sát rất tài tình. Ông tận dụng hết cả thị giác và thính giác của mình để dựng nên những cảnh và cứ cảnh trước lại mở ra cảnh sau, nâng đỡ, tô điểm. Hoàn cảnh buổi chiều nơi phường thị xã khởi đầu với “tiếng trống thu ko… từng tiếng một vang ra xa”, tiếng trống thu là tiếng trống đánh dấu sự khép lại của ngày dài, từng hồi tiếng một buông ra nghe thật thảm thiết não nuột, đượm buồn. Tiếng trống thu như đang thúc giục gọi buổi chiều man mác. Một ko gian yên tĩnh tới nỗi tác giả còn sở hữu thể nghe được cả tiếng muỗi vo ve. Và phía xa xa tiếng ếch nhái văng vọng từ ngoài đồng xa vọng lại. Phía trước nhà là tiếng chõng cũ nát kêu cót két, tàn tạ. Cả đất trời như ngập tràn một khoảng ko tĩnh mịch, êm đềm đượm chút buồn, thê lương tới âm u. Một loạt những âm thanh động cùng hưởng với nhau lại gợi ra một ko gian tĩnh lặng, vắng vẻ tới nao lòng. Văn pháp tài tình lấy động tả tĩnh của Thạch Lam thật làm cho lòng người rung động.
Mẫu độc đáo của Thạch Lam ở chỗ ông chẳng cần tiêu dùng những nét vẽ cao xa mà chỉ cần phẩy tay vấy hồn cho những cảnh đơn sơ, mộc mạc cũng đã làm cho nó trở lên thật tuyệt tác. Kế bên những âm thanh đặc trưng nhà văn còn đan xen thêm những đường nét, hình ảnh và màu sắc trung thực của bức tranh phường thị xã lúc trời chiều. Đó là “Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn”. Mặt trời đang dần nghiêng bóng về phía tây, những ánh nắng ko còn chói chang, sức sống nhữ buổi trưa nữa mà đã chuyển dần sang màu đỏ rực, lóe lên lần cuối trước lúc lụi tàn. Tín hiệu của sự lụi tàn đang lẫm chẫm buông xuống, bóng tối đang xâm lấn vào từng thớ đất, thớ trời. Màu đỏ vốn là một gam màu tươi sáng nhưng đặt trong văn cảnh nó lại gợi ra chiếc âm u, đơn chiếc của cảnh sắc, của lòng người. Đây là thủ pháp thân thuộc trong thi ca cổ điển: “Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng”.
Những đường nét thân thuộc của bức tranh thiên nhiên trời chiều được dựng lên: “dãy tre làng đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời”. Hình ảnh của dãy tre làng trước mặt cắt hình rõ rệt trên nền trời xám xịt. Đây là một hình ảnh tả thực, lúc thời khắc chuyển dần về buổi tối, nhìn xa xăm thu lại vào ánh mắt ta chỉ là chiếc bóng của cảnh vật, mọi cảnh vật đen lại phản chiếu rõ rệt trên nền trời. Ko gian như chỉ bao trùm một màu sắc u tối, nhạt nhòa.
Ko quá cao sang, ko gay gắt mà chỉ bằng những câu văn giản dị, rất đỗi trung thực đã miêu tả rõ nét chiếc thần và hồn của phong cảnh làng quê Việt Nam, rất đỗi thanh bình, dịu nhẹ nhưng lại u buồn và lặng lẽ nhường nào.
Cảnh thiên nhiên chỉ là khúc dạo đầu để mở ra cảnh sinh hoạt của người dân nơi phường thị xã lúc chiều tà. Bức tranh sinh hoạt được mở ra với ko gian cảnh chợ tàn: “Chợ họp giữa phường vãn từ lâu. Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất. Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía”. Ko gian yên tĩnh với những hình ảnh ảo não, tiêu điều, thất thơ được liệt kê: đó là rác rưởi, vỏ bưởi, bã mía. Đây là những gì cuối cùng còn sót lại sau lúc vãn chợ. Rồi những đứa trẻ nghèo tội nghiệp vất vưởng lum khum trên mặt đất tìm tòi, nhặt nhạnh những gì người bán hàng để lại. Cảnh chợ thế nhưng lại là chợ tàn, chợ buồn, xơ xác tới sợ hãi. Và chiếc mùi “âm ẩm bốc lên”, chiếc mùi chẳng mấy là dễ chịu lại cứ “nồng nàn” chìm vào ko gian, thế nhưng mùi vị đó lại quá thân thuộc, đó là mùi của đất quê hương, trở thành một nỗi thắm thiết da diết trong tâm hồn cô bé Liên.
Trong bức tranh cảnh sinh hoạt nổi trội lên với hình ảnh của những kiếp người tàn. Vì sao lại gọi là kiếp người tàn. Bởi thế cuộc những con người đó là chuỗi dài những cùng cực, khổ đau, họ bị cuộc sống nghèo nàn bủa vây, theo đuổi. Khởi đầu từ những đứa trẻ con nhà nghèo ở khu bên chợ, rồi tới mẹ con chị Tí loay hoay, nhọc mệt với gánh hàng mà cũng chẳng mấy ăn thua: “Ngày, chị đi mò cua bắt tép; tối tới chị mới dọn chiếc hàng nước này dưới gốc cây bàng, kế bên chiếc mốc gạch. Để bán cho người nào? Mấy người phu gạo hay phu xe, thỉnh thoảng sở hữu mấy chú lính lệ trong thị xã hay người thân thầy thừa đi gọi chân tổ tôm, cao hứng vào hàng chị uống bát nước chè tươi và hút điếu thuốc lào. Chị Tí chả kiếm được bao nhiêu, nhưng chiều nào chị cũng dọn hàng, từ chập tối cho tới đêm”; là bà cụ Thi với tiếng cười sợ hãi, chua chát và đầy ngao ngán. Tốt vì thế cuộc bà đã quá khổ, đã nếm trải đủ đắng cay, đã khóc quá nhiều tới nỗi nước mắt đã cạn, giờ đây chỉ biết lấy tiếng cười than thay cho nỗi lòng xót thương, rồi tới cả chị em Liên còn bé nhưng đã phải đối mặt với sức lo cơm áo gạo tiền, vốn chiếc tuổi được ăn chơi học hành nhưng những em đã phải phụ mẹ bán hàng kiếm tiền trang trải cho cuộc sống, cả mẹ Liên cùng cực gồng gánh cả gia đình.
Bức tranh sinh hoạt càng làm cho cho phường thị xã lúc nhá nhem thêm tàn phai, héo úa, số phận con người hiện lên thật nhỏ bé, rẻ rúm và đáng thương. Đây chính là thực tế miền Bắc nước ta một thời.
Dù là cảnh thiên nhiên hay cảnh sinh hoạt cũng cốt là làm nổi lên bức tranh tâm hồn nhân vật Liên. Trong tâm hồn của cô bé mới 9 tuổi hiện lên những nét vẽ thật đẹp, thật thơ mộng. Dưới ánh nhìn của tác giả sáng lên trong tâm hồn thơ ngây hồn nhiên đó đó là vẻ đẹp tinh tế nhạy cảm trước sự biến chuyển của thiên nhiên trong thời khắc lụi tàn: Phải yêu quê hương, gắn bó với quê hương da diết tới thế nào cô bé mới sở hữu thể cảm nhận và yêu được hết cả chiếc mùi âm ẩm từ đất bốc lên, phải tinh tế ra sao mới thấy được chiếc hay chiếc đẹp và trân trọng chiếc dáng vẻ, bóng hình và âm thanh quê hương; bóng tối buông xuống như thấm sâu vào tâm hồn Liên trở thành chút dư vị thân thuộc, gắn bó. Sau tất cả bừng sáng lên nét đẹp trong tâm hồn em đó chính là tình thương người sâu sắc.
Cách kể về cuộc sống mưu sinh của chị Tí, về tiếng cười bà cụ Thi hay động lòng lương với những đứa trẻ nghèo “Liên trông thấy động lòng thương nhưng chính chị cũng ko sở hữu tiền để mà cho chúng nó”. Quan sát tỉ mỉ từng hoạt động, chi tiết nhất đủ để thấy Liên quan tâm tới mọi người như thế nào, tình cảm Liên dành cho những người dân xung quanh thấm đượm tình nghĩa. Những con người nơi đây cứ lẳng lặng, bình yên nhìn dòng đời chảy trôi như thế, nhìn chiếc đói hoành hành mà không thể nào làm gì khác hơn. Để rồi họ thèm lắm, họ thèm khát một chuyến tàu Hà Nội chạy qua, mang theo ánh sáng diệu kì, soi sáng cho thế cuộc nơi tăm tối.
Câu chuyện qua đi nhưng đó vẫn là những hiện thực của miền Bắc một thời với cuộc sống bần cùng, cùng cực của người dân đồng thời thanh minh nỗi niềm thông cảm, san sẻ đối với cuộc sống của những kiếp người bạc tình đó.
6. Cảnh phường thị xã lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ
Trong Tự Lực văn đoàn, nhà văn Thạch Lam đứng thành một dòng riêng biệt. Nhất Linh với Khái Hưng còn sở hữu thể viết tiểu thuyết chung nhưng Thạch Lam thì ko. Giọng điệu của Thạch Lam nhỏ nhẹ, trầm tĩnh, sâu lắng, nhiều dư vị, sở hữu sức truyền cảm đặc trưng. Thạch Lam lại hướng về những nhân vật bé nhỏ ở tầng lớp dưới của xã hội. Trong lúc đó, những nhà văn khác của Tự lực văn đoàn lại hướng về những nhân vật thượng lưu. "Hai đứa trẻ" là truyện ngắn tiêu biểu cho văn phong Thạch Lam, cho thiên hướng tư tưởng của Thạch Lam, hướng về thế cuộc, hướng về chiếc Thiện, chiếc Mĩ.
Truyện của Thạch Lam ko sở hữu chuyện. Truyện "Hai đứa trẻ" cũng vậy. Chỉ sở hữu hai đứa trẻ từ Hà Nội chuyển về một phường thị xã nghèo, trông coi một shop tạp hóa tí xíu. Chiều, hai chị em ngồi trên chiếc chõng tre ngắm cảnh phường xá lúc hoàng hôn, rồi đêm tới, tuy đã buồn ngủ ríu cả mắt, hai chị em vẫn cố thức để đợi xem chuyến tàu đêm từ Hà Nội chạy qua rồi mới khép shop đi ngủ. Thạch Lam muốn tránh lối viết tầm thường là quyến rũ người đọc bằng cốt truyện li kì, những tình tiết ngang trái, những cuộc tình mùi mẫn, hoặc là những xung đột gay cấn hồi hộp. "Hai đứa trẻ" quyến rũ người đọc bằng chất liệu thật của đời sống. Cách lựa chọn chất liệu này sắp với Nam Cao, Nguyên Hồng, Tô Hoài (những nhà văn hiện thực giàu tính nhân đạo), lại kích thích người đọc bằng những ước mơ, hoài bão tốt đẹp. Ý thức lãng mạn đó gắn với những nhà văn Nhất Linh, Khái Hưng, Hoàng Đạo. Thạch Lam sở hữu một lối văn nhẹ như cánh bướm đậu trên hoa. Bức tranh bằng tiếng nói của ông sở hữu thể ví với tranh lụa chứ ko phải sơn dầu. Thạch Lam trước sau vẫn là một nhà văn lãng mạn. lãng mạn tích cực, đẹp.
Trong "Hai đứa trẻ" chất lãng mạn và hiện thực hòa quyện với nhau hiện ra trong bức tranh thiên nhiên của một vùng quê vào một buổi chiều ả. Rồi màn đêm dần dần buông xuống "Một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng qua gió mát..." thiên nhiên thì cao rộng thì cao rộng và thơ mộng. "Phương Tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn". Nhưng làng quê thì đầy bóng tối, thảm hại. "Trong shop khá tối, muỗi đã khởi đầu vo ve". "Đôi mắt Liên, bóng tối ngập đầy dần". "Chỉ thấy lòng buồn man mác trước giờ phút của ngày tàn". Chính bức tranh đời sống rất mực chân thật vừa thấm đượm xúc cảm chữ tình này đã gây nên cảm giác buồn thương day cho người đọc. Ý nghĩa tư tưởng của truyện chủ yếu toát ra từ bức tranh đời sống phường thị xã nghèo.
Dưới mắt của hai đứa trẻ, cảnh phường thị xã hiện lên thật là cụ thể, sinh động, gợi cảm. Đó là cảnh bãi chợ trống vắng, vắng vẻ lúc buổi chợ đã vãn từ lâu. "Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất". Cảnh chợ tàn phơi bày sự nghèo nàn, xơ xác của đời sống phường thị xã. Ống kính cần mẫn của nhà văn lia qua phường thị xã: trên đất chỉ còn "rác rưởi, bỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía". Cảnh còn được miêu tả bởi khứu giác tinh tế của nhà văn "một mùi âm ẩm bốc lên, khá nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi thân thuộc quá, làm cho chị em liên tưởng là mùi riêng của đất, của quê hương này". Bức tranh phường thị xã trong "Hai đứa trẻ" đầy sức sợ hãi là vì những màu sắc và hương vị như thế. Trong sườn cảnh tiêu điều, buồn bã đó, hình ảnh những con người nghèo khổ, lam lũ, nhếch nhác của phường thị xã hiện dần ra. Những đứa trẻ đi nhặt nhạnh những thứ rơi vãi ở bãi chợ. Mẹ con chị Tí lễ mễ đội chõng xách điếu đóm ra dọn hàng, "ngày, chị đi mò cua bắt tép; tối tới chị mới dọn chiếc hàng nước này...". Gia đình bác bỏ Xẩm ngồi trên manh chiếu, chiếc thau sắt trắng để ở trước mặt". Thằng con bò ra đất nghịch nhặt rác bẩn bên đường. Và hai chị em Liên với shop tạp hóa tí xíu mẹ Liên dọn ngay từ lúc cả nhà bỏ Hà Nội về quê vì thầy Liên thôi việc. Bà cụ Thi điên điên tàng tàng tìm rượu uống và cười "khanh khách" lảo đảo đi vào bóng tối. Tất cả đều là những cảnh sống lầm than, cực khổ, tàn tạ. Qua con mắt của bé Liên, tất cả cuộc sống chìm trong đêm tối mênh mông, chỉ còn ngọn đèn của chị Tí, chiếc bếp lửa của bác bỏ Xiêu, ngọn đèn Hoa Kỳ vặn nhỏ của Liên... tức chỉ là mấy đốm sáng tù mù, những đốm lửa nhỏ nhoi đó chẳng làm cho phường thị xã sáng sủa mà chỉ càng làm cho cho đêm tối mò mò mù dày đặc mà thôi. "Tất cả phường xá trong thị xã hiện tại thu nhỏ lại nơi hàng nước của chị Tí". Hình ảnh ngọn đèn con nơi hàng nước của chị Tí chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ đó trở đi trở lại tới bẩy lần trong thị xã là hình ảnh đầy sợ hãi và sở hữu sức gợi rất nhiều về những mảnh sống nhỏ nhoi, lay lắt, mù tối trong đêm đen mênh mông của thế cuộc.
Cảnh phường thị xã lúc chiều tối như một khúc nhạc buồn mà điệp khúc cứ lặp lại. Chiều tối nào mẹ con chị Tí cũng lễ mễ dọn hàng, chị em Liên lại kiểm hàng rồi tính tiền, rồi ngồi trên chõng tre ngắm cảnh. Bác bỏ phở Siêu lại gánh hàng và thổi lửa, bác bỏ Xẩm lại trải chiếu, đặt thau. Điệp khúc đó cứ lặp đi lặp lại đơn điệu, buồn tẻ. Họ cũng lóe lên một tí hi vọng. Hi vọng là liều thuốc an thần cho những con người khốn khổ đó. Nhất Linh cũng từng nói những người dân quê rất nghèo khổ tiền nong nhưng rất giàu hi vọng hão "chừng đó người trong bóng tối mong đợi một chiếc gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ". Hai đứa trẻ làm sao ý thức rõ rệt được cảnh tù đọng, buồn chán, bế tắc mà chúng đang sống cũng như về những khát vọng ý thức mơ hồ của mình. Song với tâm hồn thơ ngây, nhạy cảm, cô bé Liên cảm nhận thấm thía tuy chỉ là vô thức hiện thực đó, khát vọng đó. Chính vì thèm khát được thoát khỏi cảnh tù đọng mù tối đó mà chị em Liên đêm đêm cố thức đợi chuyến tàu đi qua. Con tàu như đã đem một tí toàn cầu khác đi qua, một toàn cầu khác hẳn đối với Liên, khác hẳn chiếc vầng sáng của ngọn đèn chị Tí và ánh lửa bác bỏ Siêu.
"Hai đứa trẻ" của Thạch Lam ko đi sâu miêu tả những xung đột xã hội, xung đột giai cấp. Ông cũng ko để tâm miêu tả những khuân mặt gớm guốc của những kẻ bóc lột và khuôn mặt bi thảm của những kẻ bị áp bức, vì nói cho cũng Thạch Lam là một nhà văn lãng mạn. Ông phác họa bức tranh phường thị xã nghèo, chân thật trong từng chi tiết và trong chiều sâu ý thức của nó. Bức tranh làng quê mù xám với những con người nhỏ nhoi đáng thương đó thấm đẫm niềm cảm thương thật tình của tác giả đối với những người lao động nghèo khổ sống quẩn quanh bế tắc, tối tăm. Qua bức tranh âm u của phường thị xã và qua hình ảnh của những con người bé nhỏ với chút hi vọng le lói, ta thấy được mong ước to của nhà văn là muốn thay đổi cuộc sống ngột ngạt đó cho những con người lao động nghèo khổ.
Mời những bạn tham khảo thêm những thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn.