Bài thơ Quê hương là tác phẩm tiêu biểu cho hồn thơ Tế Hanh hao. Tác phẩm được học trong chương trình Ngữ văn lớp 8.
Download.vn sẽ sản xuất tài liệu giới thiệu về thi sĩ Tế Hanh hao và bài thơ Quê hương. Mời tham khảo nội dung chi tiết bên dưới.
Bài thơ Quê hương
Chim bay dọc biển đem tin cá
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới:
Nước bủa vây cách biển nửa ngày sông.
Lúc trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng,
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng mênh mông thâu góp gió…
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
“Nhờ ơn trời, biển lặng cá đầy ghe”,
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
Chiếc thuyền lặng bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Thuốc nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi,
Tôi thấy nhớ chiếc mùi nồng mặn quá!
I. Đôi nét về thi sĩ Tế Hanh hao
- Tế Hanh hao (1921 - 2009) tên khai sinh là Trần Tế Hanh hao, sinh ra tại một làng chài ven biển tỉnh Quảng Ngãi.
- Ông mang mặt trong phong trào thơ mới ở chặng cuối (1940 - 1945) với những bài thơ mang nặng nỗi buồn và tình yêu quê hương thắm thiết.
- Sau 1946, Tế Hanh hao dẻo dai sáng tác phục vụ cách mệnh và kháng chiến.
- Ông được biết tới với những bài thơ thể hiện nỗi thương nhớ tha thiết quê hương miền Nam và niềm khát khao tổ quốc được thống nhất.
- Năm 1996, ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật.
- Một số tác phẩm chính: Tập thơ Hoa niên (1945), Gửi miền Bắc (1955), Tiếng sóng (1960), Hai nửa yêu thương (1963), Khúc ca mới (1966)...
II. Giới thiệu về bài thơ Quê hương
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Quê hương luôn là niềm cảm hứng to trong thơ Tế Hanh hao mà bài thơ “Quê hương” chính là mở đầu cho chùm bài thơ viết về quê hương.
- Bài thơ được rút ra trong tập “Nghẹn ngào” (1939), sau được in lại trong tập “Hoa niên” (1945).
2. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1: Hai câu đầu. Giới thiệu chung về sườn cảnh làng quê.
- Phần 2. Từ “Lúc trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng ” tới “ Rướn thân trắng mênh mông thâu góp gió…”. Sườn cảnh dân chài bơi thuyền ra biển đánh cá.
- Phần 3.Từ “Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ” tới “Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”. Sườn cảnh con thuyền về bến.
- Phần 4. Bốn câu cuối. Nỗi nhớ quê hương của thi sĩ.
3. Thể thơ
Bài thơ “Quê hương” được sáng tác theo thể thơ tám chữ.
4. Nội dung
Bài thơ đã khắc họa một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, nổi trội là vẻ đẹp khỏe khoắn, đầy sức sống của người dân làng chài.
5. Nghệ thuật
Hình ảnh độc đáo, lời thơ bình dị, sử dụng nhiều giải pháp tu từ độc đáo…
III. Dàn ý phân tích Quê hương
(1) Mở bài
Giới thiệu về tác giả Tế Hanh hao, bài thơ Quê hương.
(2) Thân bài
a. Giới thiệu chung về cảnh làng quê
- Lời giới thiệu mở đầu “Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới”: làng nghề đánh bắt cá mang truyền thống lâu đời.
- Vị trí “Nước bủa vây cách biển nửa ngày sông” : nằm sắp bờ biển.
b. Sườn cảnh dân chài bơi thuyền ra biển đánh cá
- Thời kì: buổi sớm mai
- Điều kiện thời tiết: trời trong, gió nhẹ
- Con thuyền “nhẹ hăng như con tuấn mã” : Dũng mãnh vượt biển.
- Cánh buồm giữa biển khơi: con thuyền như vong hồn của người dân làng chài, nổi trội trên nền trời mênh mông rộng to ngoài biển khơi.
c. Sườn cảnh con thuyền về bến
- Người dân: Tấp nập, vui vẻ trước thành tựu lao động.
- Vẻ đẹp của người dân chài với “làn da “ngăm rám nắng”, thân hình “nồng thở vị xa xăm”: Sự khỏe mạnh, mang đậm chất biển.
- Hình ảnh con thuyền “lặng bến mỏi trở về nằm”: Con thuyền như một con người lao động, biết tự cảm nhận thân thể của mình sau một ngày lao động mỏi mệt
d. Nỗi nhớ quê hương của thi sĩ
- Những hình ảnh của làng quê: “thuốc nước xanh”, “cá bạc”, “chiếc buồm vôi”, “con thuyền rẽ sóng”,… thể hiện nỗi nhớ quê hương thực tình, da diết của tác giả.
- “Tôi thấy nhớ chiếc mùi nồng mặn quá!” : Hương vị đặc trưng của miền biển, bộc lộ tình yêu dành cho quê hương.
(3) Kết bài
Khẳng định trị giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ Quê hương.
